Ægir - 01.07.1992, Qupperneq 9

7/92
ÆGIR
345
Wóðarhags sem næst bókstaflega.
v° er þó alls ekki. Eins og áður
v3r nefnt byggja spárnar á því
efnahagsástandi sem er þegar
sPáin er gerð. Auk þess sem gert
er ráð fyrir Ifklegri þróun verðlags
gengis. Sú spá sem mesta at-
Vgli vekur er árleg spá Þjóðhags-
^ofnunar sem gefin er út í ritinu
Jóðarbúskapurinn. Framvindan á
fr,nu °9 horfur næsta árs. Þjóð-
agsstofnun er eðli síns vegna í-
a dssöm stofnun og hafa spár
ennar yfirleitt markast af venjum
§°ðs bókhalds. Þ.e.a.s. að gæta
ess að ofáætla ekki tekjur og
Vanáaetla ekki útgjöld. Af þessu
etur leitt að spár Þjóðhagsstofn-
Unar um hagvöxt hafa að jafnaði
Vser.ió ot lágar. Sama gildir um
Pana á undan um að verðmæti
n f utningsframleiðslu sjávaraf-
,r a haldist sem næst óbreytt á
arunum 1990-1993. Það er sem
etur fer ýmislegt sem bendir til
S.U 'nna útflutningsverðmæta
Javarfangs á næstu árum og
^ornuleiðis til aukinna útflutnings-
'^naðar °g þjónustu.
léju eaSsst;of:nun hefur litla mögu-
1 a á að spá fyrir um áhrif lægra
v'nnustigs og lækkandi raun-
Ur^®'s á veiðar úr áður vannýtt-
hskstofnum, meiri fullvinnslu
ai^V^raturða og nýjar útflutnings-
p, r 'r iðnaðar og þjónustu.
nú er því að sú staða sé
ford °m'n UPP Sem ei<i<' eru ^yr'r
frá Sem ^ægt er að spá út
Að stöðugleiki verðlags og
-wugiciM VtílUldgb U£
lapc'n mari<aðsáhrif vegna skipu-
_°8 lagabreytinga undanfar-
aratugar fari nú loksins að
ser í vaxandi framleiðslu.
staf|rnar má heldur ekki taka bók-
iags
ins
skila
sPá
þess að þjóðar-
ast f °§ atvinnustigið ráð-
vinn Um^i°r^ sem stjórnvöld, at-
mónurekendur og verkalýðsfélög
Þvi er hagvöxtur hvers árs
Iand"A ?m'nn undir fólkinu sem
men'• byg8'r- Bjartsýni og þor al-
'ngs getur kollvarpað öllum
svartsýnisspám.
Fallandi raungengi
Útflutningstekjur íslendinga af
sjávarafurðum hafa nú verið í há-
marki um sjö ára skeið, að und-
anskildum afturkipp vegna áhrifa
minnkandi afla árið 1989 og
verðfalls afurða á árunum
1988/1989. Afli dróst enn saman
1990 og mestur varð samdráttur
afla að raungildi milli áranna
1990 og 1991. Nú virðist sjávar-
útvegurinn vera að sigla um botn
niðursveiflu afla. Á tímabilinu
1989-1992 hefur raunverðmæti
útflutningsframleiðslu sjávarút-
vegsins farið vaxandi og staðið í
stað, þrátt fyrir samdrátt í afla.
Þetta hefur tekist vegna þess að
verðhækkun afurða hefur verið
meiri en nemur minnkun afla-
magns. Að miklu leyti stafa verð-
hækkanir botnfiskafurða af á-
standi á heimsmarkaði. Þ.e. af
minna framboði afurða sem
keppa við okkar framleiðslu á er-
lendurn mörkuðum. Einnig var
aukning verðmæta vegna breyttr-
ar ráðstöfunar aflans sem gefið
hefur meiri virðisauka á kg afla
sem úr sjó hefur verið dreginn. ís-
lendingar eiga að láta sér þessa
reynsiu síðustu ára að kenningu
verða. Hægt er að auka verðmæt-
in þó aflinn dragist saman tíma-
bundið.
Raungengi hefur farið lækkandi
frá því í október á síðasta ári og
útlit er fyrir að sú lækkun haldi á-
fram, í það minnsta næsta árið. Af
lægra raungengi leiðir betri sam-
keppnisstaða íslenskra atvinnu-
greina sem byggja á útflutningi
eða starfa í annarskonar sam-
keppni við erlendan varning og
þjónustu. Ólíklegt er að lækkun
raungengis verði nægileg til að
vinna upp minni arðsemi fisk-
veiðanna vegna samdráttar í afla-
marki þorsks, jafnvel þó gripið
væri til þeirra aðgerða sem nefnd-
ar voru f inngangi. Lægra hlutfall
þorsks í aflamarki íslenskrar út-
gerðar leiðir til minni arðsemi
fiskveiðanna þar sem þorskveið-
arnar gefa mestan arð allra veiða,
en minna aflamark knýr útgerðina
jafnframt til að auka verðgildi afl-
ans til hins ítrasta. Þó lægra raun-
gengi vegi ekki upp lakari afkomu
útgerðar vegna minni þorskveiði-
heimilda þá lagast samkeppnis-
staða fiskvinnslunnar. Sömuleiðis
leiðir lægra raungengi til mögu-
leika á auknum útflutningi iðn-
ÞRÓUN RAUNGENGIS JAN 1989 - JÚLÍ 1992
VÍSITALA 1980 = 100
Vísitala
Mán/Ár
Heimild: Þjóðhagsstofnun