Tímarit lögfræðinga - 01.04.1986, Blaðsíða 79

ætti rétt á að fá úrlausn þess hvort reikningur A væri of hár án þess að þurfa
að hafa af því óheyrilegan kostnað miðað við tilefnið. Hefði frumvarp rétt-
arfarsnefndar verið orðið að lögum hefði mátt fá einn meðdómanda til að
slá á verkið og leysa það þannig í einu eða tveimur þinghöldum með litlum
útgjöldum fyrir aðila. Þetta er þó sagt með þeim fyrirvara að áfrýjunarfjár-
hæð hefði verið hækkuð, en eins og kunnugt er hefur hún ekki verið færð
til rétts vegar.
Að ræðu Magnúsar lokinni tók til máls Hallvarður Einvarðsson, rannsókn-
arlögreglustjóri. Benti hann réttilega á að ýmsar breytingar eru gerðar á lög-
um sem varða réttarfar, án þess að réttarfarsnefnd komi þar nærri eða sé
spurð ráða. Tók hann sem dæmi nýmæli í siglingalögum varðandi sjópróf,
en sem kunnugt er eru þar lögð aukin verkefni til rannsóknarlögreglu. Auk
þess eru þessi ákvæði illskýranleg. Hefur það valdið ágreiningi hver eigi
að vera þáttur hvers embættis, rannsóknarlögreglu og dómstóls. Hvernig sem
skýra á, veldur breytingin tafsamari meferð sjóprófa, án þess séð verði að
þau verði vandaðri fyrir vikið. Það eina sem gera þurfti var að mæla fyrir
um aðstoð rannsóknarlögreglu við sjópróf, ef dómari óskaði eftir henni. Það
er sérstaklega t sambandi við vettvangsrannsóknir sem dómarar hafa óskað
eftir lögbundinni heimild til að leita eftir aðstoð rannsóknarlögreglu. Breyt-
ing i þessa átt hefði líka verið í samræmi við norræn siglingalög, en eins og
kunnugt er höfum við leitað til þeirra um fyrirmyndir varðandi siglinga- og
sjómannalög.
í þessu sambandi vaknar sú spurning hvort ekki sé bráðnauðsynlegt að
Alþingi ráði til sín sérfræðinga í lagasamningu. Það sýnist verða æ algeng-
ara að upp komi vandamál vegna lélegra vinnubragða við samningu laga og
skorts á samhæfingu og samræmi við önnur lög. Fram að þessu hefur þetta
verið einna mest áberandi á sviði fjármála og félagsmála, en eins og dæmið
hér að ofan sýnir teygir vandinn sig yfir víðara svið.
Eftir ræðu Hallvarðs tóku umræður gamalkunna stefnu. Hér skulu gerðar að
umtalsefni tvær ræður. Þór Vilhjálmsson, hæstaréttardómari, saknaði þess að
ekki væri á dagskrá fundarins umræða um vandkvæði Hæstaréttar, en eins
og kunnugt er gengur erfiðlega að afgreiða þann mikla fjölda mála sem til
réttarins berst. Benti Þór á að ekki fengist afgreitt frumvarp til lögréttulaga,
sem í mörg ár hefur legið fyrir fullbúið og verið lagt fyrir Alþingi oftar en
einu sinni, en alltaf dagað uppi. Varð Þór ekki skilinn öðruvísi en svo að
lögfesting frumvarpsins mundi létta mjög á Hæstarétti. Bogi Nilsson, sýslu-
maður, kvaðst fyrir tveim eða þrem árum hafa mælt mjög eindregið með lög-
réttufrumvarpinu á fundi sýslumanna, en nú væri hann orðinn meira efins um
gagnsemi þess. Var hann þeirrar skoðunar að ekki yrði lengur undan því
vikist að aðskilja betur umboðsstörf og dómsstörf sýslumanna og löggæslu-
störf og dómaraverk. Þetta taldi hann að lögréttufrumvarpið leysti ekki og
vildi koma á fót sérstökum héraðsdómum úti á landsbyggðinni. Þá taldi hann
að lögréttufrumvarpið miðaðist um of við meðferð einkamála og benti á að
opinber mál væru miklu veigameiri þáttur í störfum sýslumannsembættanna.
Auðvitað er mikið til f skoðun Boga. Tillaga hans er í raun sú sama og
fram kom hjá ýmsum lögfræðingum um 1970. Sjá hér grein i Tímariti lögfræð-
inga 1. hefti 1969: ,,Ný dómstólaskipun fyrir ísland".
Hitt er annað mál, að lögréttufrumvarpið í dálítið breyttri mynd og tillaga
73