Tímarit lögfræðinga - 01.10.1991, Blaðsíða 4

einkum veldur er að ráð er fyrir því gert að eingöngu dómarar verði félagsmenn
en samkvæmt því mun stór hópur félagsmanna ganga úr Dómarafélagi íslands.
Að sjálfsögðu er það ætíð missir fyrir félag þegar félagsmönnum fækkar með
slíkum hætti og fullyrða má að mörgum muni finnast aðalfundir félagsins
tómlegri eftir en áður.
Til þess hins vegar að skapa sameiginlegan vettvang þeirra embættismanna
sem fara með dómsmálastjórn, dómsvald, umboðsvald, saksókn og löggæslu
hafa jafnframt lagabreytingunni verið samdar reglur um svokallað dómsmála-
þing. Dómsmálaþing á að halda árlega en að því eiga að standa dómsmálaráðu-
neytið, Dómarafélag íslands og Sýslumannafélag íslands. Með þessum hætti á
að vera tryggt að áfram verði hægt að ræða sameiginlega þau málefni sem
núverandi félagsmenn Dómarafélags íslands vinna að á sviði dómsmála og
réttarfars. Einnig verður hægt með dómsmálaþingi að viðhalda kynnum á milli
þessara aðila sem vissulega eru stór þáttur í starfsemi félagsins. Af framan-
greindum ástæðum er ekki síður mikilvægt að saga Dómarafélags íslands birtist
nú við síðustu kaflaskipti í sögu félagsins.
Það er skoðun mín að sú víðtæka aðild sem verið hefur að félaginu til þessa
heyri sögunni til eftir þær breytingar sem gerðar verða á dómstólaskipun
landsins á miðju næsta ári. Dómarafélag þar sem eingöngu eiga aðild dómarar
ætti einnig að geta í ríkari mæli en áður hlúð að sjálfstæði dómara og dómstóla en
það ætti að vera meginmarkmið þess. Því verður vart á móti mælt að ekki hefur
heilshugar verið lögð áhersla á slíkar umræður innan félagsins eins og það er
byggt upp. Ástæðan er sú að slíkar umræður hafa aðeins snert hluta félagsmanna
að verulegu marki.
Dómurum hér á landi hafa um langt skeið verið falin margvísleg stjórnsýslu-
störf, gjarnan með lagaboði. Er það gagnstætt því sem hefur tíðkast meðal
nágrannaþjóða okkar. Viðurkennt er að slíkt fyrirkomulag leiðir oft til hags-
munaárekstra sem rýrt geta traust á dómstólum. í öðrum ríkjum hafa umræður
um sjálfstæði dómara og dómstóla um langa hríð snúist um það hvernig skapað
verði og viðhaldið trausti almennings á dómurum og dómstólum. Þannig er það
ekki aðeins sjálfstæði dómstólanna gagnvart yfirvöldum sem lögð hefur verið
áhersla á heldur einnig það hvernig dómarar eigi sjálfir að varðveita sjálfstæði
sitt og koma í veg fyrir grun um hlutdrægni. Á síðasta þingi Alþjóðasambands
dómara sem haldið var í Finnlandi í haust sem leið var m.a. til umræðu aðild
dómara að hinum ýmsu félögum svo sem Rotary og Lions og spurningar um það
hvernig dómarar varðveittu sjálfstæði sitt utan embættis. Það hlýtur að vera
metnaður hvers dómarafélags að sinna þessu hlutverki af alefli. Fullyrða má að
eftir nefndar breytingar á Dómarafélagi íslands muni félagið verða betur í stakk
búið til þess en áður og þær því verða félaginu til góðs.
162