Búnaðarrit - 01.01.1904, Blaðsíða 94
90
að njóta sinna eigin gæða. Nauðsynin á þessu er og af~
arknýjandi. Píðan svo erfitt var að fá nægan vinnukraft
til sveita og vinnan gerðist svq dýr, að landbúnaðurinn
fékk naumast rönd við reist, þá hefir fjöldi manna hætt
við að færa frá, og fer það stöðugt í vöxt. En af þessu
leiðir, að alt kapp verður að ieggja á, að fá féð semmest
bráðþroska og hæfilegt verð fyrir diikakjöt, samanborið'
við annað kjöt, því að dilkunum verður að farga, nema
því, er þarf til viðhalds stofninum. Með þessu búskap-
arlagi er hægt að ná vissri vaxtaupphæð, með minna
starfsfé og minni atvinnurekstri eða kostnaði, en ef fénií
er fargað veturgömlu eða eldra. Það er sök einstakling-
anna, þings og landstjórnar, ef mörg ár þurfa að líða,
þar til dilkar í landkostasveitum jafna sig með 10 kr.,
verði að haustinu. Ef þetta næðist, er leitun á þeim
löndum, þar sem menn geta betur trygt framtíð sína með
5000—6000 króna stofnfó en í iandkostahéruðum íslands..
Fátt er nauðsynlegra, en að hver geti fengið peninga
fyrir vöru sina. Sveitabóndinn þolir eigi samkepnina, nema
hann geti borgað alla vinnu með peningum, enda þarf
þetta alls vegna að komast á. Mikið af hinu takmarka-
lausa ráðleysi og eignaleysi hjá fjölda af yngra og ein-
hleypa fólkinu stafar af því, að það getur eigi fengið mik-
inn hluta af kaupi sínu í tæka tíð nerna með því að taka
það út úr búð eða í „skjaldaskriflum og baugabrotum",
sem kallað er, Peningaleysið sviftir mann einnig þeim
hægindum og höppum, er viðskiftin geta veitt hagsýnum
mönnum.
Bankar og aðrar lánsstofnanir verða eigi að gagni,.
ef eigi er unt að afla sór peninga fyrir vinnu eða fram-
leiðslu til skuldalúkningar eða til greiðslu á vöxtum og
afborgunum. Bankar vinna því að eins ógagn, ef þeir
eru hinar einu peningalindir landsins. í rauninni eru
þeir engar peningalindir, þótt þeir séu nauðsynlegir til