Dýraverndarinn - 01.04.1940, Blaðsíða 12

24
D Ý R A V E R N D A R I N N
þeir þá að hlaupa um túniö með útbreidda vængi,
og búa sig unclir loftferðir.
í ágúst voru þeir orðnir vel fleygir, flugu stutt
til að byrja með, oftast eina eða fleiri hringferðir
kringum bæ og tún, en enduðu hverja flugæfingu
me'ð því, að setjast heima við bæinn, eða hjá fólki,
ef þa'ð var úti við. Stundum, eftir aS þeir urSu vel
fleygir, og eg sá þá ekki á morgana, kalla'Si eg,
gegndu þeir óSara meS kvaki og flugu heim, þótt
þeir væru alllangd í burtu frá bænum.
Þeir voru mjög næmir fyrir fuglaröddum og
urSu „allir aS eyrum“, ef þeir heyrSu einhverjar
raddir í lofti. Aftur virtust þeir ekki taka eftir, þó
skarkali væri nálægt þeim heima fyrir.
Einu sinni tóku þeir sig upp og flugu hátt og
hurfu út í geiminn; þetta var fyrri part dags;
drengirnir, sem voru svo oft búnir aS hafa gaman
af gæsunum, urSu nú daufir í dálkinn og hugSu
aS þeir hefSu nú séS þær í síSasta sinn.
Um kvöldiS, þegar viS komum af engjum, stans-
aði bíll við túniS; fór eg aS tala við fólkiS í bíln-
um, en áður en varSi koma gæsirnar fjórar úr háa
lofti og settust kringum bílinn.
Stundum flugu þær niSur á engjar og settust hjá
fólkinu, og biSu til kvelds, en flugu i humátt á eftiv
því, þegar þaS fór heim aS kveldi.
Gæsirnar urSu hinir mestu vinir og kunningjar
heimafólksins, sem flest eru unglingar, enda var
aldrei vikið aS þeim nema góðu, sem aS líkindum
lætur. SíSastliSið sumar var óvenju mikiS berja-
sumar, sem stafaSi af hinni óvenjulega hlýju tíS og
sólskini, sem var dögum og vikum saman, og þegar
leiö á ágúst logaSi alt liciða- og skóglendi í bláberj-
um. Einu sinni fór eg aö gæSa gæsunum á bláberj-
um; gaf eg þeim ber í lófa mínum og voru þær
alls ekki neitt spentar fyrir þeim til aS byrja meS,
köstuðu þeim i allar áttir og gerðu lítiS aS því að
eta þau, en eftir á tíndu þær berin upp og átu þau,
en svo eftir þetta, að þær komust á aS tína berin
lágu ])ær í berjamó kringum túniS í 2—3 vikur,
sem þær neyttu einskis nema bláberja, en úr því
fór að hausta og berin urSu kröm, steinhættu þær
viS þau.
Þegar kemur fram í september fljúga hér yfir
dalinn stórir hópar af viltum gæsum, meS „söng og
vængjadyn"; svo var og í haust. Þegar heimagæs-
irnar, sem voru orSnar stórar og vængstyrkar til
ílugs, heyröu til hinna loftfrjálsu kynsystra sinna,
gerðust þær ókyrrar og hugsandi og eftir aö þetta
hafSi endurtekist nokkra daga, þoldu þær ekki
mátiö; einn góSan veöurdag sveifluðu þær sér á
loft og slógust í fylgd meS stórum gæsaflota, sem
óSara var horfinn sjónum út í fjarskann. Báru
drengirnir sig aumlega yfir strokugæsunum og
töldu þær nú horfnar meS öllu.
Eftir tveggja daga fjarveru kúra 3 af þeim und-
ir baSstofuglugganum, þar sem þær voru vanar að
vera á nóttunni, þegar komiS var á fætur, en hin
vantandi gæs kom degi síðar en hinar.
Þótti öllum vænt um aS sjá trygg'S þeirra og rat-
vísi til æskustöSvanna.
Eftir þetta ferSalag hreyfSu gæsirnar sig aldrei
að heiman og skeyttu alls ekki um gæsahópa, sem
þær þó urSu oft varar viS. Þegar fór aS hausta,
héldu þær sig nær húsum, lágu inni í kofum á nótt-
unni og flýöu undan hagli og skúrum í hús.
ÞaS sem hér er sagt frá þessum gæsarungum,
sýnir best, hve hægt er aS hæna aS sér fugla og
gera þá mannelska, ef þeir verða aldrei annars var-
ir en góös af fólkinu, sem umgengst þá.
Af öllum þeim ófagnaSi, sem verður fuglunum
aö grandi, í lofti, láöi og legi, óttast þeir ekkert eins
og manninn; stygS þeirra og ótti viS manninn sýnir
best, fiS hann er höfuöóvinur þeirra, enda eru þeir
umsetnir og eltir með morStólum, ekki siSur utan-
lands en innan.
Gaman væri aS vita, aö sú öld rynni, aS allir
fuglar yrB.u friðhelgir og óáreittir af mönnum;
myndi þá unaðsemdir vorsins margfaldást fyrir ó-
bornar kynslóðir á fslandi.
Mynd sú, er hér meS fylgir, er af undirrituSum
aö gefa gæsunum grasskúf. 20. febr. 1(440.
Páll á Hjálmsstöðum.
Forustusauðir.
Frásögn Skúla landfógeta Magnússonar:
„Eg er vottur aS því, aS Skagafjaröardala bænd-
ur brúkuöu meS rekstrum sínum í Hofsós, sem er
hér um bil tvær dagferSir, tvo og þrjá forustu-
sauöi, og hvar sem þeir bentu þeim á vatnsföllin,
fóru þeir strax út í á undan, og þegar kom á Hofs-
ósbakka, skildu þeir sig sjálfir úr rekstrinum,
hvíldu sig þar litla stund, og gengu svo fylgdar
og mannlausir aftur heim til sín fram í dal, og á
tveggja daga fresti, eins og ferSin áfram varaö
hafSi.“