Dýraverndarinn - 01.06.1976, Qupperneq 26

víðast hvar, en þó er hvergi mikið
af henni. Það er heldur meira af
henni í láglendishéruðum en til
fjalla, og veit ég ekki til, að hún sé
sjaldgæf í nokkru byggðarlagi.
Hantzsch segir, að hún fari ekki
upp á hálendið, en það er rangt. Ég
hefi hitt hana uppi við hájökla, t. d.
við Tungnafellsjökul, í Hvanna-
lindum og á Brúaröræfum. En það
er víðast hvar þar fremur fátt af
henni. Hún er hænd að mannabú-
stöðum og forvitin og gefur sig því
fljótt fram, þar sem hún er, ef menn
koma þangað og hafa þar náttstað.
Þykir henni gaman að spígspora um
tjaldmæninn og skoða þetta ný-
virki. Þó hefir mér virst hún vera
styggari uppi á hálendi en niðri í
byggðum.
Hún tekur sér bústaði við tjarn-
ir og vötn, ár og læki. Vegna þess
að hún er mikið við bæi, lendir
hún oft í kattakjöftum. Hún verp-
ur í holum, sprungum og smugum
milli steina, en aldrei á bersvæði,
afar oft í ýmsum mannvirkjum, t. d.
er varla til sú brú yfir á eða læk eða
vegarræsi, að hún eigi þar ekki
heimiii, í útihúsum og jafnvel inni
í íbúðarhúsum, sem standa auð. Það
er enginn vafi á því, að hægt væri
að fá hana til þess að verpa í þar til
gerða kassa, sem hengdir væru utan
á húshlið. En það er því miður hætt
við því, að menn hefðu ekki mikla
ánægju af því að bjóða henni þann-
ig heim, vegna kisu, sem áreiðan-
lega mundi hirða ungana, þegar
þeir fara úr hreiðrinu.
Hreiðrin eru vönduð körfuhreið-
ur, vel ofin saman úr ýmsu mjúku
efni, en und'r körfunni er oftast
allstór hrúga af ýmsu grófara rusli.
Verði hún vör við heimsókn eða
annað ónæði, læðist hún kyrrlátlega
frá hreiðrinu löngu áður en komið
er að því. Konan liggur að mestu á
eggjunum, bóndinn hvílir hana
sjaldan, en það kemur þó fyrir, helst
á daginn. Eggjatalan er 5-9, ljós-
dröfnótt, dröfnurnar mjög smáar,
punktar og strik. Útungunartíminn
er um það bil 12-14 dagar, og ung-
arnir eru 14-15 daga í hreiðrinu.
Þeir eru allkvillasamir og dánartala
þeirra há. Þeir eru farnir að æfa sig
í því að dynta stélinu upp og niður,
áður en þeir fara úr hreiðrinu fyrir
fullt og allt. Fjölskyldulífið er frem-
ur stutt, og ungarnir hópa sig sér
og fara á flakk.
Aðalfæða maríuerlunnar eru
smá-ormar og skordýr, sem hún
tekur bæði á jörð og á flugi, t. d.
flugur.
Einkenni: Grá á baki, hnakki og
bringa svart, enni og vangar hvítir.
Hvít á kvið. Haust- og ungfugla-
búningurinn er með óskýrari litum,
og er þá bringubandið mósvart.
Langt stél með hvítum jöðrum.
Stélið nær aldrei kyrrt, því er veif-
að og sveiflað í sífellu upp og nið-
ur og fuglinn fremur ókyrr og sí-
þvaðrandi. Röddin er ekki óvið-
felldin.
Heimkynni. Maríuerlan á heima
víðast hvar á meginlandi Norður-
álfunnar og víða í Asíu. A vetrum
er hún víðs vegar um hitabeltis-
lönd Afríku.
(Stærð: 1. um 180-200 mm (þar
af hér um bil helmingur stél), v. 88
-90 mm, þyngd 22-25 gr.)
ÞÚFUTITTLINGURINN
(Anthus pratensis (L))
Þúfutittlingurinn er langalgeng-
astur allra spörfugla um land allt.
Hann er farfugl og kemur hingað
um líkt leyti og maríuerlan og fer
héðan í lok september. Hann er
einnig kallaður götutittlingur, því
að hann á oft heimilisfang í götu-
skorningum og vegarjöðrum, þar
sem þýfi er nóg og sæmilega grasi
vaxið. Yfirleitt er hann alls staðar
þar, sem er samfelldur gróður og
ekki er allt of mýrlent eða blautt.
Hann er besti söngfuglinn meðal
spörfugla, sem hér er til.
Hann er dökk-móleitur á baki
með dekkri dílum og rákum, eink-
um á síðunum og framan á bringu.
Kviðurinn er ljós-móleitur, nærri
gul-hvírur. Stélið er styttra en
26
dýraverndarinn