Heimilið og KRON - 01.02.1939, Blaðsíða 5

HEIMILIÐ OG KRON
vöruforða til kaupfélagsins. Þá var ös í
Húsavík, dagana, sem verið var að flytja
vörurnar í land úr skipinu, og fögnuður
meðal félagsmanna. Enda gerðu þeir þá
það áheit, að engum skyldi gefið færi á
að granda félagsskap þeirra. Það áform
efndu þeir dyggilega.
Benedikt taldi, að þessi tillaga bóndans
hefði í fyrstu verið talin fráleit fjarstæða.
„En þaö, að finna aðra eins hugkvæmni
og samstöðu til sjálfsbjargar á meðal al-
mennings í félaginu, það gerði okkur í fé-
lagsstjórninni næstum því almáttuga á
þeim árum,“ sagði Benedikt.
En það var líka annað, sem gaf Bene-
dikt og samherjum hans byr í seglin.
Eftir þúsund ára þjóðhátíðina 1874, fór
vorblærinn eldi um sálir manna í Þing-
eyjarsýslu og víðar um landið, og vakti
frelsis- og samvinnuþrá í brjóstum þeirra.
Sú þrá bjóst til nýrra átaka og athafna eft-
ir ýmsum leiðum. Má þar t.d. nefna stofnun
„Þjóðvinafélagsins" og síðar „Þjóðliðsins“,
sem ekki er rúm til að minnast frekar á
hér.
En þó má það teljast þýðingarmest, að
KaupfélagÞingeyinga starfaði einnig á öðr-
um og víðtækari sviðum en viðskipta- og
hagsmunagrundvelli. Jafnframtþví að færa
félagsmönnum verzlunarhagnaðinn, var
unnið að því að veita þeim möguleika til
að kynnast stefnum og straumum í bók-
menntum og félagslifi nágrannaþjóðanna.
í þeim tilgangi var stofnað bókafélag Ó.
S. F. (Ófeigs í Skörðum og félaga).
Fyrstu árin keypti það eingöngu erlendar
bækur, sem voru sendar milli félagsmanna
um sveitirnar, en síðar urðu þessar bækur
vísir að Bókasafni Þingeyinga á Húsavík.
Benedikt var frá upphafi aðalforystu-
maður og framkvæmdastjóri í þessum fé-
lagsskap. Hann annaðist að mestu leyti
innkaup á bókunum og sá um útsendingu
þeirra um héraðið. Eftir að hann fluttist
til Húsavíkur, var hann, til síðustu stundar,
Bókasafn Þingeyinga. — Til hægri er landsíma-
stöðvarhúsið á Húsavík, en Benedikt bjó lengi í
stafnherberginu á efri hæð þess.
bókavörður í Bókasafni Þingeyinga. Enda
mun hann hafa talið það annað fósturbarn
sitt. Hitt var Kaupfélagið.
Það var nýstárlegt og heillandi fyrir unga
fólkið að koma í Bókasafnið til Benedikts.
Þar hélt hann marga fyrirlestra í viðræðu-
formi, um innlendar og erlendar skáld-
menntir, félagsmálastefnúr og stjórnmál.
Hann kunni full skil á efni nálega allra
bóka í safninu. Lengst af hélt hann þeirri
reglu, að lesa hverja bók, áður en þær
voru sendar til útlána úr safninu. Enda
valdi hann sjálfur bækur til lestrar handa
flestum viðskiptamönnum bókasafnins, og
við þeirra hæfi, hvers fyrir sig. Benedikt
hafði því að nokkru leyti námsflokka eða
leshringa í sambandi við Bókasafnið víðs-
vegar um héraðið. Venjulega lét hann fylgja
bókunum margvíslegar skýringar frá sjálf-
um sér, einkum fræðiritum um félagsmál
og hagfræðileg efni. Þá merkti hann með
blýantsstrikum á spássíurnar eða undir
línur í lesmáli bókanna, í þeim tilgangi
að benda lesendum á aðalefnisþráð þeirra
og úrlausnir. Sá maður mun vera vand-
fundinn, sem getur jafnazt á við Benedikt
í þeirri list að kenna fólki að lesa góðar
bækur.
Þessi sjálfmenntaði maður, sem las og
skrifaði Norðurlandamálin, ensku og þýzku,
21