Melkorka - 01.10.1950, Blaðsíða 21

sem yndislegrar, stórgáfaðrar unglings-
stúlku, sem einn vetur var nemandi minn
við barnaskólann á Akureyri. Þá þegar
leyndi það sér ekki, að hér var um óvenju-
legan persónuleika að ræða, en þó er það
yndisþokkinn og hreinleikinn, sem í þessari
minningu eru öllu öðru sterkari, eiginleikar
sem fylgdu henni til dauðadags.
Ég minnist hennar næst, er hún sem full-
þroskuð kona sagði mér frá þeirri ákvörðun
sinni að yfirgefa vel launað skrifstofustarf,
þar sem hún var mikils metin vegna mennt-
unar og dugnaðar og fara að læra hjúkrun.
Ég undraðist það táp og festu að ætla sem
fulltíða kona að leggja inn á nýja starfs- og
lærdómsbraut. Hún sagði mér þá, að það
væri sem mannlegar þjáningar kölluðu á sig,
lnin yrði að læra til þess að geta líknað, svo
að gagni kæmi, hún gæti ekki lengur verið
aðgerðalaus áhorfandi. Þó myndi henni allt-
af hafa verið fyrirbyggjandi líknarstarf kær-
ast.
Ég minnist hennar í hjúkrunarstarfinu,
þar sem ég hafði bæði sjálf tækifæri til að at-
huga liana og kynntist henni gegnum kvöl
annarra. Ég held að ég hafi heyrt að hún
þætti ströng húsmóðir sem yfirhjúkrunar-
kona, en þar kom aðeins fram krafan um að
allir gerðu skyldu sína og allt frá hendi
sjúkrahúsanna væri svo fullkomið sem hægt
var. Á meðal sjúklinganna gekk liún eins og
líknandi engill, og afskipti hennar og kær-
leiksrík umhyggja náðu oft langt út fyrir
sjúkrahúsið.
Ég minnist starfs hennar við ungmenna-
eftirlitið hér í Reykjavík, sem oft var rauna-
lega misskilið. Fyrir henni vakti ekkert ann-
að en að bjarga telpunum, sem undir henn-
ar umsjón komu. Hvert mannslíf var henni
svo óendanlega mikils virði, ekki eingöngu
það að manneskjan mætti halda lífi, lieldur
engu síður að henni væri hjálpað til að lifa
sæmandi mannlífi, hamingjusömu og heið-
virðu, því Jóhanna vissi það með bjargfastri
sannfæringu að engin lianringja getur fylgt
lausung, kæruleysi og eftirlæti við lágar
hvatir.
En sterkasti þátturinn í skapgerð Jó-
hönnu var þó efalaust ástríðuþrungin elska
hennar á íslandi, íslenzkri þjóð og íslenzkri
menningu. Það var þó ekki blind elska, lield-
ur vandlæíingasöm, ekkert nema liið bezta
var nógu gott íslenzkri þjóð og menningu.
Eins og landið sjálft var hið dýrasta djásn
fegurðar meðal landa jarðarinnar, eins og
hin forna íslenzka menning liafði á sínum
tíma skipað þjóðinni sæti við háborð menn-
ingarþjóða heims, eins átti hið unga, sjálf-
stæða ísland að geta lagt fram hina göfug-
ustu ávexti andlegrar menningar og siðfág-
unar, senr henni virtist nútímamenninguna
skorta rnjög. Hún trúði því af öllu lijarta,
að í gamalli erfðakenningu þjóðarinnar og
upplagi liennar öllu byggju möguleikar til
þess að þetta rnætti takast. Þess vegna tók
hún upp baráttuna gegn óhollum erlendum
áhrifum, þess vegna barðist hún gegn of-
drykkjunni og afleiðingum hennar, fyrst og
fremst fyrir æsku landsins. Þess vegna vildi
hún í engu slaka til í réttindabaráttunni
fyrir íslands h'önd.
Jóhanna Knudsen gaf seinustu árin út
tímaritið „Syrpu“, sem hún gerði að mál-
svara þeirrar stefnu, sem ég hér lief lýst. Við
ritstjórn slíks tímarits nutu hæfileikar Jó-
liönnu sín með afbrigðum. Ritið var
skemmtilegt, en þó hárbeitt ádeilurit, sem
framtíðin kann vonandi betur að meta en
nútíminn gerði. Nú hefur sú rödd þagnað,
eins og rödd Jóhönnu sjálfrar, en áhrifa
Iiennar mun Jró ef til vill gæta lengur í ís-
lenzku þjóðlífi, en nú lítur. út fyrir. Svo
mikið er að minnsta kosti víst, að ef sjálf-
stæði íslands og menning á að ná jiví marki,
sem öll sönn börn jress vona, þá má jiað
merki aldrei hníga, sem Jóhanna Knudsen
liélt uppi með svo mikilli prýði og helgaði
kralta sína til hinnstu stundar.
’MELKORKA
71