Vesturland

Árgangur

Vesturland - 03.06.1976, Blaðsíða 7

Vesturland - 03.06.1976, Blaðsíða 7
7 Hnlldór Hermannsson Uppgjör á degi Smá atvik kemur íram í hug imnn sem skeði fyrir nærfelLt 30 árum. Það var sjomannadagur og komið kvoid. iiig stoö á troppum Al- þýouhussins ásamt fleiri Urengjum. Stór skemmtun stoo yiir inncin dyra aö venju meö íjólbreyttum skemmti- atriðum. Sayndilega vatt einn drengjanna sér að mér og hreyru ut úr sér um leið. „Þu ert enginn sjómaður á við mig”. Þar meö tiundaði hann airek sin á sjó yfir mér góöa stund. iiiinliverja yfirburði virtist hann hafa fram yfir mig, enaa þótt ég hefði þá meiri reynslu til sjós en flestir drengir hafa í dag á svip- uðu reki. Eg man það að mér sveið verulega undan þessum samjöfniuði, ég hygg að svo hefði einnig verið um margan dreng á mánum aldri um þær mundir. Þá voru þeir í yfirgnæfandi meiri- hiuta sem áttu þá ósk hedt- asta að verða sjómenn. Þessu viroist vera öðruvísi farið í dag, enda þótt að skipakostur séu nú svo giæsilegir að okk- ur hefði ekki tekist að láta okkur dreyma um slíkt fyrir 30 árum. Sjómönnum hesfur farið fækkandi frá þeim tíma, þar sem hinsvegar fjöldi menntamanna og þar af leið- andi embættismanna hefur vaxið gífuriega. Ennfremur hefur orðið mikil aukning í versiun og iðnaði. Þrátt fyrir þetta er sjávarútvegur jafn þýðingarmikiil og hann hefur alltaf veráð ailt frá aldamót- unum 1900. Er ekki annaö að sjá, en að hann verði það um aliiangan tíma ennþá. Það yrði mikill akkur í því fyrir þá sem sjóinn stunda ef einr hver atvinnuvegur annar gerðist þýðingarmeiri. Þá og fyrr ekki fer sjómaðurinn að eygja það að fá sannigjarnt verð fyrir þann mikla afia sem hann dregur að landi. Það eru svo margir sem þurfa að höggva bita úr fisk- inum á leið hanis til neytand- ans. Vitað er að bak við hvern sjómann hér á landi stend-ur miiloið meiri afli en best ger- ist meðal erlendra fiskveiði- þjóða. Fengjum við sarhbæri- legt verð fyrir fiskinn og þeir, væru fiskveiðar á ísilandi guilligröftur. Yfinstandandi ár og þass sem síðast leið mun trúiega verða mörgum minnis- stætt í næstu framtíð, vegna útfærslu fiskveiðiiLögsögunnar í 200 míiiur, góðs' árangurs á Hafréttarráðstefnu, mikililar efnahagskreppu, uppstokkun- ar á sjóðakerfi og síðast en ekki síst svörtu skýrslunnar, sjómanna- sem kom miklu róti á hugi manna. Morgum manninum hafðd að viisu boðið í grun að aö- gæslu væri þörí við afLa- Drogð, en þaö var eins og pjooin öll vaknaði af vondum araumi við þessa skýrsfu. Vist voru þetta uggvæniegar íréttir og útliit ísKyggiiegt, en þott ásitandið viröist siæmt þá var enginn ástæða tii þess að hrynaa af stað slíku íjaðrafoki sem hér hefur átt sér stað. Það hefur aldrei þótt vænkjgt að vera uppi með fum og fát þegar alvoru og erfiöiei'Kamaium skýtur upp, heidur ber að ræða mái- in af fullri rósemd og fara síðan að bæta úr, eftir bestu getu eftir því sem efni og asitæður leyfa. Vart mátti annað skiija á sumum mönn- unum, en þeir vildu algjör- Jega leggja árar í bát og hætta fiskveiðum um langa hríð, enda þótf þjóðin rambi á barmi gjaldþrots. Það er verulegur kjarkur í slifcu taii. En hver er sá sem fyrstur vill herða sultarólina? Ætli svars- ins megi eJcki lengi bíða? Hinn almenni sjómaður hef- ur verið þögulili í þessu máli, en margur mað- urinn í öðrum stéttum. Kannske er það vegna þess að hann skfkir hve þörf okk- ar eftir því að halda fiskveið- unum gangandi er miikil. Etiv. lika vegna þess að umræður hafa snúist upp í botnlaust hjai þar sem stangveiðisjónar- mið eru alisráðandi og hugm. og tilögur eru uppi um að stöðva fllotann í allt að fjóra mánuði um besta bjargræðis- tímann cg iama þar með heiliu ibyggðarlögin. Skip- stjórnarmönnum hefur oft- lega verið legið á háisi virð- ingarleysi þeirra í aflabrögð- um. Ég hel'd að mest sé um þetta rætt af þeim aðilum sem lítið þekkja til starfs þeirra. Öll sjómennska er kapp. Keppnin um að ná í fiskinn er mikil meðal sjó- manna. Sá sem hiýfir sér í þeim leik missir stöðu sína. Það er ekki af óþofckas'kap að sikipstjórum tekst ekki alltaf að forðast smáfisk eða aðra miður æskilega staði .við fiskveiðar. Þesis vegna hafa þeir óskað eftir utanað- komandi gæslu í góðri sam- vinnu við þá. Þessi gæsia má efcki vera í formi skrifstofu tlbúinna yfirlýsinga, heldur í stóraufcnu starfi og fjöiLgun eftirlitssfcipa og fiskifræðiinga á miðunum. Væru fiskifræð- ingar jafn margir og bú- fræðiráðunautar, yrði sjálf- sagt betra lag á þessum mál- um. Fæð þeirra, samfara miklum völdum og áhrifum er þeim fjötur um fót, sem kemur fram í meiri ágiskun- um og handahófskenndum vinnubrögðum en æskilegt væri. Sem dæmi má nefna að smáfiskaveiði á nokkrum svæðum hefur á köflum farið úr hófi fram. Hefur veiði þá tíðum staðið í alllanga tíma. Þannig að skipin eru í þann veginn að yfirgefa viðkom- andi svæði vegna minnkandi afla. Hefur þá þráfeldlega verið rokið til og lokað margra fermiílna svæði sem hefur ekki veriö opnað aftur langtímum saman, þrátt fyrir sterkan grun um að smá- fisbahættan væni liðin hjá, þar sem fiskur er yfirleitt á mikilli hreyfingu. Þarna er um að kenna skipafæð við eftirlitsstörf. Ennfremur eru veiðarfærabreytingar sem hafa kostað útgerð stórfé á seinni árum og sjómenn mikla Halldór Hermannsson fyrirhöfn, fyrirskipaður af mifclu handahófi og standa nú fyrir dyrum breytingar sem munu kosta milljónatugi, en sjómenn telja þær breyt- ingar margar hverjar mjög vaufasaimar og kannanir á því sviði mjög ófullnægjandi. Eftir mikið þóf og áhættu sama baráttu við breska land- helgisbrjóta, hafa samningar tekist um veiðitilhaganir í fiskveiðilögsögu okfcar. Ég fagna þessum nýgerðu samn- inigum sem ég tel að við meg- um vel við una. Þeir sem hafa nátt og berja sér á brjóst þeirra vegna virðast hafa sér- stök pólitísk sjónarmið í huga, en aðrir þráast við af íireinum þverskallahætti. í öllum deiiumálum þjóða í milli er samninga- leiðin sú eina leið sem fær er 'til friðar, að því tilskyldu að aðilar sýni ekki frekju og yfirgang. Með þessu sam- komulagi við breta væntum við þess, að þeir hafi látið af ofbeldisaðgerðum sínum hér við land fyrir fullt og allt um alla framtið. AUiír landsmenn hugsa lilýtt til landhelgisgæslunnar fyrir vaska framgöngu í þess- ari erfiðu landhelgisbaráttu. Sjóðakerfið svonefnda sem um nolckurt skeið haíði verið illa þokkað af mörgum var tekið til ýtariegrar endurskoð- unar á s.l. hausti. Þeirri skoðun lauk svo með því að Aiþingi gerði samþykktir um róttækar breytingar á því í febrúar s.l. Þar með var átökum í þesisu máli ekki lokið, og sér ekki fyrir end- ann á því sem stendur, þar sem samningar milii útvegs- manna og sjómanna hafa víð- ast hvar elcki tekist. Ríkir þarna mikil sundrung, upp- gjör á aflaiilutnum frá ný- lokinni vertíð liggja eJcki á hreinu. Er þetta því afar leiðiniegt ástand, sem óþol- andi er að standi lengi. Frá sjónarhóli sjómanna virðist þetta vera einfalt reiknings- dæmi, sem vandalaust er að semja um, sé tekið mið af eldri samningum og því sem út úr kerfinu kom. Hinsvegar er eJcki annað séð en Lands- samband íisL útvegsmanna vilji nota tækifærið að koma óskadraumi sínum í fram- kvæmd. Að ná yfirráðum og samningsrétti úr hendi okkar Vestfirðinga og færa hann suður til Reykjavítour. ís- firskir sjómenn hafa ævin- lega staðið fast á því að fá að semja sjálfir um kaup og kjör og hafa hrundið öllum tilhneigingum sem þessir að- ilar frá þéttbýlissvæðunum hafa haft í frarnmi til þess að fá samningsviðreeður suð- ur. Ég vona að við berum gæfu til þess að standa fast vörð um þetta og kasta ekki fjör- eggi o-kkar í hendur þeim mönnum sem við lítt þekkjum og lítið þelckja aðstæður oltkar né þarfir svo ólíkur sem þessi byggðarhluti lands- ins er öðrum svæðum. 1 leið- inni verður að segja það sem er, slæmur andi hefur ríkt í samningamálum ofckar íslend- inga í langan tíma. Óskandi væri að menn mættu að samningaborðinu með breyttu hugarfari, þar sem allt auð- virðilegt þjarfc er lagt til hliðar, en báðir aðilar mætast með sáttfýsnina að leiðar- Ijósi, þar sem borin er virðing fyrir beggja hag. Því ÖU verðum við að stefna að því marki að búa í sátt og sam- lyndi í ofckar fámenna landi. Ég get ekfci farið framhjá því sem alltaf á að vera ofar- iega* í sinni ofckar sjómanna, en það enu öryggismálin. Þau megum við aldrei þreytast á að ræða. Efcki nægir að halda eina vakningarræðu á ári heldur verður að beita áróðurs- og upplýsingahætt- inum stöðugt. í því sambandi má benda á þær árangursríku aðferðir sem starfræktar eru í varúð á vegum og í allri umferð á landi. í þeim samanburði er ökkur mjög ábótavant hvað sjóslýsin snertir. Þrátt fyrir bættan skipakost og betri aðbúnað er ekki hægt að segja að slysum fækki að verulegu marki. Þó hefur þeim sem betur fer farið fækkandi á nýju skutskipunum, sem höfðu nofckuð háa slysatíðni í fyrstu. Sjóslysanefnd á þakkir skilið fyrir framgang sinn í öryggismálum. Sjó- slysaskýrsla sem nefndin hef- ur sent frá sér nú í nokfcur ár er mifcill ávinningur sem sjómönnum er nauðsynlegt að lesa og draga sinn lær- dóm af. Á hinn bóginn er Framhald á bls. 10 Kútter og skonnorta. Hálfdán heitinn Bjarnæson, smiður smíðaði þessi líkön fyrir Byggðafsafn Vestfjajrða.

x

Vesturland

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vesturland
https://timarit.is/publication/633

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.