Búnaðarrit - 01.01.1941, Page 154

148
BÚNAÐARRIT
og minna af sojabaunum, eða efnum sem úr þeim eru
unnin. Plantan er borðuð hrá, sem salat, eða belgirnir
soðnir heilir, baunirnar ýmist soðnar eða steiktar, búin
tii úr þeim „mjólk“ og „ostar“ og einskonar skyr. Þá
eru og búnir til úr þeim margskonar ljúffengir réttir,
sem látnir eru gerjast af völdum vissra sveppa og
margskonar sælgæti. Ennfremur er hin ekta „Soja“-
sósa unnin úr baununum og eru i Japan um 13.000
verksmiðjur, sem stunda þá iðju.
Til Evrópu er flutt ógrynni af sojabaunum og unnin
úr þeim olían til smjörlíkisgerðar og annarar matar-
gerðar og þegar olían er pressuð úr baununum fást
hinar svonefndu sojakökur sem er alkunnur fóðurbæt-
ir fyrir mjólkandi gripi. Þýðingu sojaplöntunnar til
þessara hluta má marka af því að til Danmerkur hafa
verið fluttar árlega um 250 þúsund smálestir af soja-
baunum.
Plantan er enn freinur ræktuð sumstaðar sem á-
burðarjurt, því eins og aðrar belgjurtir getur hún hag-
nýtt sér köfnunarefni loftsins, og skilur eftir af því i
jörðinni, og J)ar getur það komið öðrum jurtum að
notum síðar. Einnig er hún ræktuð sumstaðar mikið
til fóðurs, og ])á verkuð sem þurr- eða vothey.
Af því framanskráða má sjá, live geysi ])ýðingai-
mikil nytjaplanta sojabaunin er og þau lönd verðmæt,
þar sem jhún getur vaxið og þroskazt. Þegar Japanir
seilast svo fast eftir löndum í Manchucuo og sunnar í
Kína, þá er orsökina ekki sizt að rekja til þess live
sojabaunin þrífst þar vel, því hún má þar teljast
grundvöliur góðrar afkomu.
Margar tilraunir hafa verið gerðar hér í álfu lil að
rækta sojabaunir, t. d. í Þýzkalandi frá 1880 og í
Danmörku frá 1881, en ineð mjög misjöfnum árangri.
Ilinn yfirleitt lélegi árangur, er afleiðing þess að flest
afbrigði sojabauna eru „skammdegisjurtir“, sem alls
ekki blómgast fyrr en birta dagsins er orðin tiltölu-