Heilbrigðismál - 01.01.1964, Page 3

Hjalti Þárarinsson yfirlœknir
Um greíníngu og lækningu
lungnakrabbameins
Grein sú, sem hér birtist, er að stoftii til
útvarpserindi, sem Hjalti Þórarinsson yfir-
lœknir flntti i Rikisútvarpið hinrt 21. febr-
úar s.l.
Þetta skilmerkilega erindi flytur marg-
vislegan fróðleik, sem nauðsynlegt er fyrir
almenning að kunna sem bezt skil d, eink-
um pegar pess er gœtt, að líklegt er að sjúk-
dórnur sá, sem hér er rœtt um, eigi eftir að
fœrast i aukana enn um sinn.
Hjalti lceknir sýnir fram á, að pólt
lungnakrabbamein megi teljast voðalegur
sjúkdómur, pá sé engin ástœða fyrir sjúkl-
inga til að örvœnta um hag sinn, jrvi lcekn-
ing takist nú í œ fleiri tilfellurn, aðeins sé
komið nógu snemma lil hccfs skurðlceknis.
Hjalti talar enga tœpitungu; þegar hann
hvetur starfandi lcekna og alrnenning til
árvekni, og yfirvöld til að láta ekki sinn
hlut eftir liggja p. e. a. s. um útvegun
sjúkrarúma, til rannsókna og mtðferðar.
Hjalti hefur góðfúslega leyft birtingu er-
indisins hér i blaðinu.
Ritstjórinn.
Undanfarið hefur mikið verið ritað og
rætt um skaðsemi reykinga fyrir líkamann
og þá einkum í sambandi við krabbamein
í lungum. Nú má telja sannað, aðvindlinga-
reykingar valda vissum tegundum krabba-
meins í lungum, og margt bendir til að
reykingar séu einnig skaðlegar fyrir krans-
æðar hjartans og útlimaæðar, og e. t. v. valda
joær fleiri sjúkdómum.
Hjalti
Þórarins-
son
yjirlœknir.
Vindla- og pípureykingar eru álitnar tals-
vert hættuminni, en Jró leikur vafi á, að þær
séu með öllu skaðlausar.
Krabbamein í lungum var mjög sjaldgæf-
ursjúkdómur um síðustu aldamót og hvergi
algengara en 2—4% illkynjaðra æxla.
A öðrum og Jrriðja tug aldarinnar eykst
tíðni sjúkdómsins verulega í mörgum lönd-
um og sama gildir um krabbamein í barka.
Eitthvað af þessari aukningu stafaði af betri
greiningu sjúkdómsins, en annað hlaut Jró
að koma til. Nú er svo komið í sumum lönd-
um, svo sem Bretlandi og Bandaríkjum N-
Ameríku, að lungnakrabbi er orðin algeng-
asta krabbameinið sem hrjáir mannkindina
og er um 25—‘50 hundraðshlutar allra ill-
kynjaðra æxla. Við íslendingar virðumst
ekki ætla að verða eftirbátar í Jressu frernur
en öðru, því að nú síðustu árin hefur Jressi
sjúkdómur farið mjög í vöxt, enda Jrótt ekki
sé ennþáum sömu tíðni að ræða og Jrar sem
hann er algengastur erlendis. Þó eru líkur
til, að með sömu aukningu og verið liefur
undanfarin ár, verði fjöldi sjúklinga með
fréttabréf um heilbrigcismál
3