Heilbrigðismál - 01.12.1987, Blaðsíða 15

HEILBRICÐISMÁL / Ljósmyndarinn (Jóhannes Long)
verða staðfestir við langtímanotk-
un er líklegt að þær muni leysa
eldri tegundir af hólmi og auka
þannig enn meira á öryggi pillunn-
ar.
Kostir pillunnar
Enda þótt pillan kunni að vera
sjúkdómsvaldur í stöku tilfellum
kemur notkun hennar í meira mæli
í veg fyrir sjúkleika.9 Petta vill oft
gleymast. Notkunin hefur þannig
áhrif til verndar gegn góðkynja
æxlismyndun í brjóstum, tíðablæð-
ingar verða reglulegar, verkjalaus-
ar og minni (sem ver gegn blóð-
leysi af járnskorti) og áhrif til lækk-
unar á tíðni krabbameins í
legslímhúð og eggjastokkum voru
áður nefnd. Oft lagast spenna fyrir
tíðir, en hún veldur mörgum kon-
um töluverðum vandkvæðum.
Hlutfall utanlegsfóstra hjá þeim
sem verða þungaðar á pillunni er
ekki aukið, en það er gagnstætt því
sem sést hjá konum með lykkju.
Pillan hefur jákvæð áhrif á „en-
dometriosis", sjúkdóm þar sem
legslímhúð er til staðar utan við
legið inni í kviðarholinu.
Með því að hafa áhrif í átt til að
gera slímið í leghálsinum seigara er
pillan viss vörn gegn bakteríum
sem geta valdið bólgu og skemmd-
um á eggjaleiðurum. Meðal þess-
ara örvera má telja lekandasýkla og
klamýdíur. Pillan hefur þannig
verndandi áhrif á frjósemi kvenna.
Vegna þess að þessar sýkingar eru
algengastar meðal ungs fólks er
pillan heppileg getnaðarvörn hjá
yngri konum, sem ekki hafa byrjað
barneignir eða lokið þeim.
Góð getnaðarvörn
Pillan er nú sem fyrr ein besta
getnaðarvörn sem völ er á. Örygg-
ið er 99,8% miðað við rétta notkun.
Væg aukaáhrif pillunnar eru ekki
eins algeng við notkun nýrri pillu-
tegunda sem innihalda minna hor-
mónamagn og hafa tilhneigingu til
að minnka þegar líður á notkunar-
tímann. Auk þess má með skyn-
samlegum breytingum á pilluteg-
und sem konan notar, forðast
þessi óþægindi og finna pillu sem
hentar betur. Alvarlegar aukaverk-
anir eru fátíðar, sérstaklega meðal
yngri kvenna.
Flestar rannsóknir á áhættu af
pillunni hafa verið gerðar á hópum
kvenna sem hafa notað pillur með
mjög mismunandi prógesterón-
innihaldi, oftast hærra en í þeim
pillutegundum sem mest eru not-
aðar í dag. Enginn vafi er á því að
prógesteróninnihald pillunnar hef-
ur mikla þýðingu fyrir hættuna á
hjarta- og æðasjúkdómum. Með
minna prógesteróni má ætla að sú
áhætta muni minnka verulega.7
Nauðsynlegt er samt að kona sem
tekur pilluna fari reglulega í
krabbameinsleit og fylgst sé með
blóðþrýstingi og almennu heilsu-
fari hennar. Ef undan er skilinn sá
hópur kvenna sem er í aukinni
hættu á að fá hjarta- og æðasjúk-
dóma, (þær sem eru eldri en 35 ára
og reykja eða eru of feitar, eru með
sykursýki eða hafa ættarsögu um
kransæðasjúkdóma) geta flestar
konur tekið pilluna í þeirri vissu að
um mjög öruggt lyf sé að ræða.
Heimildir:
1. R.W. Shaw: Adverse long-term effects of
oral contraceptives. A review. Br J Obstet
Gynaecol, 1987, 94:724-730.
2. J. Guillebaud: The pill. Oxford: Oxford
University Press, 1980.
3. O. Meirik, H-O. Adami, T. Christoffer-
sen, E. Lund, R. Bergström, P. Bergsjö: Oral
contraceptive use and breast cancer in young
women. Lancet, 1986, 2:650-654.
4. Þórður Óskarsson og Reynir Tómas
Geirsson: Fóstureyðingar og notkun getnað-
arvama. Læknablaðið 1987, 73:321-326.
5. M.P Vessey, J. Baron, R. Doll, K.
McPherson, D. Yeates: Oral contraceptives
and breast cancer. Final report of an epidem-
iological study. Br J Cancer, 1983, 47:455-462.
6. M.P. Vessey, M. Lawless, K. McPher-
son, D. Yeates: Neoplasia of the cervix uteri
and contraception. A possible adverse effect
of the pill. Lancet, 1983, 2:930-934.
7. C.R. Kay: Towards safer contraception. í:
R. Rolland (ritstj.): Advances in fertility cont-
rol and the treatment of sterility. Lancaster:
MTP Press Limited, 1984:57-59.
8. S.O. Skouby: Oral contraceptives. Effects
on glucose and lipid metabolism in insulin-
dependent women and women with previous
gestational diabetes. Lægeforeningens Forlag,
1987.
9. E.B. Connell: Contraception. í: Medical
and Health Annual 1986» Chicago:
Encyclopædia Britannica Inc., 1985: 208-213.
Reynir Tómas Geirsson, dr. med, er
sérfræðingur í kvenlækningum og
starfar á Kvennadeild Landspítalans,
en er einnig dósent við Læknadeild Há-
skóla íslands.
Jens Albert Guðmundssson, dr.
med., er sérfræðingur í kvenlækning-
um (innkirtlasjúkdómum kvenna) og
starfar á Kvennadeild Landspítalans.
HEILBRIGÐISMÁL 4/1987 15