Alþýðumaðurinn - 02.04.1987, Blaðsíða 5

ALÞÝÐUMAÐURINN - 5
umálin í kjördæminu komin í
ig sem verður að rjúfa
eykst stöðugt. Atvinnulífsupp-
bygging situr á hakanum, með
tilheyrandi samdrætti á félags-
legum sviðum. Landbúnaðar-
pólitík Framsóknar hefur
gengið svo nærri sveitunum að
landauðn blasir við. Það er
mjög alvarlegt mál, því dragist
búskapur verulega saman í
Landbúnaðar-
harmleikur
Framsóknar
viðameira verk
en það að hann
verði krufinn
til mergjar
í stuttu viðtali
sveitum þessa kjördæmis, mun
það hafa ófyrirsjáanlegar
afleiðingar fyrir þéttbýlisstað-
ina, sem byggja afkomu sína
að verulegu leyti á úrvinnslu
landbúnaðarafurða og þjón-
ustu við sveitirnar.
Því virðist mér að þessi mál
séu komin í ákveðinn víta-
hring, sem ekki getur endað
nema á einn veg, verði ekki
gerðar róttækar ráðstafanir til
að rjúfa hann.
Tillögur Alþýðuflokksins í
byggðamálum, sem miða að
því að auka félagslegt og efna-
hagslegt sjálfstæði landshlut-
anna, eru grundvöllur þess að
jafnvægi haldist í byggð þessa
lands. Hvað landbúnaðarmálin
snertir, verður að vinna að
heildarskipulagi fyrir hvern
landshluta, með hagsmuni
heildarinnar fyrir augum. Það
er ljóst, að draga verður úr
landbúnaðarframleiðslunni og
laga hana að þörfum innan-
landsmarkaðar. Það er jafn-
framt Ijóst að þetta verður
ekki gert nema í samstarfi við,
og að frumkvæði bænda. Þar á
ég við búandi bændur. en ekki
skrifstofubændur.
Það er líka ljóst að þetta
verður að gerast með þeim
hætti, að ekki komi til stór-
felldra búferlaflutninga frá
sveitum til þéttbýlisstaðanna
og síðan þaðan suður. Við
verðum að gera okkur Ijóst að
það er óhagkvæmt fyrir þjóð-
félagið að kasta á glæ þeim
verðmætum sem búið er að
skapa með mannvirkjagerð og
uppbyggingu í dreifbýlinu og
þurfa síðan að eyða stórfé í
mannvirkjagerð og uppbygg-
ingu á þéttbýlisstööunum fyrir
það fólk sem yfirgefur sveitina.
Því er brýnt að lcysa vanda-
málin í landbúnaðinum með
þeim hætti að þeir sem vilja
hætta búskap, og/eða þurfa,
geti dvalið áfram í sveit sinni. í
húsum sínum, en haft tekur
sínar af annarri atvinnu. Upp-
bygging smáiðnaðar, ýmiss
konar, sem og ferðamanna-
þjónustu. er því mjög brýn í
sveitum.
Annars er landbúnaðar-
harmleikur Framsóknar viða-
meira verk en það að hann
verði krufinn tl mergjar í
stuttu viðtali. Það er hins vegar
ljóst, að þessi hnútur verður
ekki leystur, nema með ríkis-
stjórn sem Framsóknarflokk-
urinn á ekki aðild að.
Hvað snertir atvinnumálin í
heild, er það orðið algert lífs-
spursmál fyrir þetta kjördæmi
að menn setjist niður og móti
stefnu í atvinnumálum, og
gangi út frá hagsmunum kjör-
dæmisins sem heildar og hafi
hugfast, að engin keðja er
sterkari en veikasti hlekkur-
inn. Til að mögulegt sé að gera
það af einhverju viti, er grund-
vallarskilyrði að þau verðmæti
sem sköpuð eru í kjördæminu
verði þar kyrr og að heima-
menn fái sjálfir ráðstöfunarrétt
yfir þeim. Sú stefna, að hægt sé
að reka raunhæfa byggðapólit-
ík með því að stofnanir suður í
Reykjavík útdeili fjármagni til
atvinnuuppbyggingar á lands-
byggðinni af handahófi. eða
eftir misgóðum lögmálum
fyrirgreiðslupólitíkurinnar.
hefur ekki skilað árangri og
raunar orðiö landsbyggðinni
meir til bölvunar en til góðs.
Ef við snúum okkur að
skólamálunum, þá mun til-
koma háskóla á Akureyri
skapa grundvöll þess að hægt
sé að skipuleggja samstarf
skóla í kjördæminu, þannig að
unglingar geti sem lengst
stundað nám í nágrenni heim-
ila sinna. Okkur ber að forðast
að safna þeim saman í stórar
og fjölmennar stofnanir, sem
. einmitt þessir
félaglegu og
mannlegu þættir
sem oft eru
vanmetnir þegar
byggðaþróun
í þessu landi
er rædd“
eðli sínu samkvæmt, hljóta
alltaf að sinna þörfum einstakl-
ingsins verr en þær sem smærri
eru.
Raunar tel ég að hér í kjör-
dæminu hafi nú skapast mögu-
leikar í skólamálum sem geta
orðið öðrum landshlutum for-
dæmi. Því er miklu meira en
mikilvægt að skólamenn hér,
og fræðsluyfirvöld landsins,
sýni af sér djörfung, samstarfs-
vilja og framsýni til að þetta
tækifæri glatist ekki.
Samgöngumálin eru ekki
minnsta byggðamálið og þar er
þörf á viðamiklu átaki. Reynd-
ar tel ég löngu tímabært að
þjóðin verði, í þjóðaratkvæða-
greiðslu, látin taka ákvörðun
um það, með hvaða hætti hún
vill standa að fjármögnun á
heildaruppbyggingu vegakerf-
isins í landinu.
Með því á ég við það, til
dæmis, hvort hún vill leggja
nokkrar krónur á hvern bens-
ínlítra, sem síðan renni óskipt-
ar til að byggja upp vegakerf-
ið; leggja á það bundið slitlag á
fáum árum, eða hvort hún vill
taka erlend lán til að fram-
kvæma þessa mjög svo gjald-
eyrissparandi aðgerð. Þjóðar-
atkvæði um þessi mál vil ég
vegna þess að maður hefur á
tilfinningunni að þessi mála-
flokkur hafi lengi verið, og sé
enn, vinsælasta veiðarfæri
stjórnmálamanna á atkvæða-
veiðunum.“
Nú ert þú listamaður sem
hefur þurft að leita til Reykja-
víkur eftir atvinnu. Er markað-
ur menningar og lista fullmett-
aður hér í kjördæminu að þínu
áliti, eða skortir eitthvað á?
„Þá erum við komin að
málaflokki sem skiptir ekki
minna máli en þeir sem prakt-
ískari teljast. Listsköpun sem
atvinnugrein og lifibrauð
manna verður nú kannski
aldrei stór þáttur á ekki fjöl-
mennara svæði. Við skulum
hins vegar gera okkur grein
fyrir því að fólkið í dreifbýlinu
á ekki síður rétt á því að njóta
listarinnar, eins og hún gerist
best hér á landi, heldur en
íbúar höfuðborgarsvæðisins og
leita verður nýrra leiða til þess
að gera það framkvæmanlegt.
Hér í kjördæminu er hins
vegar blómlegt áhugamanna-
starf í listsköpun og framlag
þeirra sem að því starfa verður
seint ofmetið. Það er vissulega
grundvöllur þess að atvinnu-
listsköpunin geti átt sér stað.
Hins vegar skulum við gera
okkur ljóst að við stefnum inn
í þjóðfélagsgerð sérhæfingar-
innar á þessu sviði sem öðrum.
Því verðum við að vera vel á
verði til þess að tengslin milli
áhugastarfsins og atvinnu-
mannanna rofni ekki. En það
eru einmitt þessir félagslegu og
mannlegu þættir sem oft eru
vanmetnir þegar byggðaþróun
í þessu landi er rædd.“
er hennar höfuðkostur“
Lækkun verðbólgu
á silfurfati
Saga núverandi ríkisstjórnar er
nú senn öll, hennar göngu lýkur
senn. Þá verður hún án efa dæmd
og léttvæg fundin. Þá verða
landsmenn endanlega búnir að
komast að þeirri niðurstöðu, að
þessi ríkisstjórn hafi verið ein sú
dáðlausasta sem setið hefur.
Ríkisstjórnin stærir sig reyndar af
góðærinu, sem láglaunafólkið
hefur þó hvergi fundið, og af
hjöðnun verðbólgunnar. Hvert
mannsbarn í landinu veit þó, að
þar hefur ríkisstjórnin hvergi
komið nærri. Þar hafa hagstæð
ytri skilyrði og aukinn afli öllu
l sl. mánudag
ráðið. Þess vegna gæti hún alveg
eins þakkað sér veðursældina hér
í vetur. Sömu sögu er að segja af
hjöðnun verðbólgunnar. Þar átti
ríkisstjórnin heldur ekki frum-
kvæði. Það eru aðilar vinnumark-
aðarins, sem færðu henni lækkun
verðbólgu á silfurfati. Sjálf hefur
hún svo ekki haft burði til þess að
notfæra sér þessi hagstæðu skil-
yrði. Halli ruussjoös netur aldrei
verið meiri en nú og ekki hafa
erlendar skuldir lækkað, nema
síður sé. - Kannski verður þó
dugleysi þessarar ríkisstjórnar
öðrum þræði talinn hennar
höfuðkostur, - það hafi einfalega
verið skömminni skárra að halda
að sér höndum en gera sífelld
axarsköft, klúðra öllum málum
og valda jafnvel stjórnmálalegum
stórslysum, eins og þessa rfkis-
stjórn hefur stundum hent, þegar
hún þóttist vera að stjórna.
Halarófa alvarlegra
mistaka
Leyfíst að minna á Lánasjóð
íslenskra námsmanna og allt
sjónarspilið í kringum hann, eða
þjösnaskapinn og hrokann í við-
skiptum við fræðsluumdæmið
hér?
Er ekki stjórn landbúnaðar-
málanna dæmigert klúður stjórn-
valda, halarófa alvarlegra mis-
taka?
Eða hver getur orða bundist,
þegar nýjasta stórhneykslið ber á
góma? Vaxtaokur lögleitt í land-
inu, - bara svona óvart; Hver
annar en ríkisstjórnin ákvað það,
í samráði við Seðlabankann, að
vextir skyldu gefnir frjálsir? Bar
ekki bankamálaráðherra Sjálf-
stæðisflokksins og ríkisstjórninni
í heild að sjá svo um, að sú
ákvörðun yrði ekki til þess að
lögleiða okur? Vissulega. yfir
þetta á þjóðin bara eitt orð:
Stjórnmálaafglöp.
Og ekki tekur betra við. þegar
komið er að Útvegsbankamálinu.
f eitt ár hefur ríkisstjórnin verið
að hnoðbögglast með bankann í
hreppaflutningi út og suður. Á
meðan tapar þjóðin hundruðum
milljóna á eintómum vettlinga-
töku og vangaveltum stjórn-
valda. Svo láta þessir stjórnar-
herrar eins og þeir hafi lagt inn á
bankareikning landsmanna ein-
hverjar fúlgur af tiltrú, sem þeir
geti tekið út í næstu kosningum.
Þá innistæðu er a.m.k. ekki að
finna í Útvegsbankanum.
Viljum jafnrétti -
ekki forréttindi
Nú hugsar einhver með sér:
Hvað er þessi kona að fara? Átti
ekki að ræða um stöðu konunnar
innan stjórnmálaflokkanna? Jú,
að vissu marki, en ég tel að við
eigum ávallt að reyna að koma
okkar sannfæringu um þau stór-
brotnu mál á framfæri með karl-
menn okkur við hlið. Því ekki að
berjast innan flokkanna, eins og
við höfum gert? Gerum okkur
grein fyrir því, að okkur er treyst
fyrir heimilum landsins og það er
ein veigamesta staða þjóðfélags-
ins. Því segi ég: Konur, tökum ofan
huliðshjúpinn, verum ávallt til í
umræður og framkvæmdir, sýn-
um okkar dug og þor, tökunr
þjóðmálin alvarlega, sitjum ekki
eins og rjúpa við stein, - fram-
kvæmum hlutina. Við viljum
jafnrétti kynjanna en ekki for-
réttindi.
Okkar baráttumál er að
hnekkja ríkisvaldi auðstéttarinn-
ar og koma á alþýðuvöldum.