Samtíðin - 01.11.1941, Page 20

16
SAMTÍÐIN
Ásgeir Bjarnþórsson:
Keisari n n
EGAR VIÐ dæmum um menn-
ingarástand liðinna kynslóða
eða liðinna þjóða, þá dæmum við
eftir verkum þeim, seni varðveitzt
liafa eftir þær. Drýgstir þaéttir þess-
ara fornleifa eru oftast myndlist og
húsai’ústir. En gegnum fornminj-
arnar höfum við kynnzt þjóðum, sem
liðnar eru fyrir þúsundum ára, og
Jxað svo vel, að við þekkjum lifnaðar-
hætti Jxeirra, trúarbrögð, siðfi’æði og
jafnvel skáldskap. Guðina sköpuðu
menn og skapa eixn í sinni mynd, og
alla tím'á her listin ástandinu vott.
Við skulum nú gera samanhurð á
listaverkum nútíðarinnar og fortíð-
arinnar og atliuga gaumgæfilega,
hvaða þjóðum okkur svipar mest til.
Höfuðeinkenni tízkulistarinnar í
dag er: ruddaskapur, flótti frá veru-
leikanum, sem lendir í vandræða
fálmi út í bláinn, og dautt form „ism-
ans“. Með öðrum orðum: fortíðar-
spegillinn sýnir okkur andlit okkar
afskræmd og vitfirrt. Eymdin lýsir
sér í Iiverju pensilslriki. dauðahryglan
heyrist í hverjum tón. Við erum að
falla svo djúpt sem komizt verður.
Ekki vantar þó Jiessa svo kölluðu
listamenn. Þeir fara um löndin í torf-
um eins og síldir um höf, og þeir
fara eftir „receptum“ tízkunnar, því
að sjálfstæð Iiugsun er í banni.
Gerist einhver svo djarfur að taka
sig út úr torfunni og fara sínar eigin
leiðir að boði skynseminnar, Jiá gera
er nakinn
Ásgeir Bjarnþórsson
starfshræðurnir óp að honum og siga
á liann blaðarökkum.
Sifellt kliðar jarmur „listamann-
anna“ út af sinnuleysi almennings
gagnvart listaverkum þeirra. En
hverjum er sinnuleysið mest að
kenna? Má leikmaður nokkurn tíma
láta uppi persónulega skoðun ó list?
Fær liann ekki alltaf sama lmefann
framan í sig? Sem sé: „Þú hefur ekk-
ert vit á þessum efnum og hefur ekki
leyfi til að hafa Jiað. Þú átt að taka á
móti því, sem við réttum J>ér, þakka
og fyllast aðdáun.“
Þó er ekkert sem hneykslar Jiá
skriftlærðu eins og Jieir, sem stunda
listir í hjáverkum.
En livar stendur gamla íslenzka
menningin sínum föstu fótum ann-