Sameiningin - 01.09.1899, Blaðsíða 12

io8
t
Frá Islandi.
Eftir scra Jónas Sigurjssoa.
v.
(Niðurlag.)
Til Akureyrar var komið um kveldiö fyrir háttatíma.
Hinn fyrsti maöur, sem ég hitti þar, var séra Matthías Joch-
umsson. Honum þarf ekki að lýsa, En þaö eitt skal þó hér
sagt, að vegfarandinn hittir trauðla blíðari og bróðurlegri
mann en einmitt séra Matthías. þannig reyndist hann mér.
Ég hafði ásett mér, að hagnýta tímann sem bezt og ríða út til
Möðruvalla í Hörgárdal meðan skipið stæði við, og það gerði
ég. Fann ég á Akureyri fornvin minn, Stefán Jónsson frá
Munkaþverá, ásamt föður hans. Stefán dvaldi hér í Ameríku
nokkur ár. Hann tók mig upp á eik sinn, og riðum við til
Möðruvalla um nóttina.
Á Möðruvmllum er, sem kunnugt er, ein aðal kirkja norð-
anlands og gagnfræðaskóli Norðlendinga. Skóli sá er nú
kominn í stað þess klausturs, er þar var stofnað fyrir munka
1295. Enda voru klaustrin nokkurs konar skólar, er varð-
veittu bókleg fræði, ýms forn rit og sagnir. Á þeim var og
stunduð jarðrækt. Ýmsir höfðingjar og háyfirvöld sátu síðar
á Möðruvöllum. En nú hefir skóli þessi og nemendur hans
tekið arf eftir þessa frægu feður, og hafa nú með höndum
mannaforræði í landinu á margan hátt,—þó þar sé nú hvorki
munkalíf né amtmannssetur. þegar hugsað er um þessa
mentastofnun finnur maður til þess, hve margt ber þess vott,
að afkomendur Njáls eru misvitrir sem hann. Maður þarf að
vera býsna ,,íslenzkur“ til að geta skilið,hvers vegna sá skóli,
sem er einungis bókleg mentastofnun, var settur þarna út f
sveit—því engum datt í hug að vilja þannig útvega honum
sveitfestu, eða koma honum á sveitina, í vissum skilningi.
Vegfarandinn getur naumast farið um héraðið án þess að finna
til þess, að sá skóli átti að standa á Akureyri. Allir, sem
kynnast erlendu mentalífi og íslenzkri einangran, hljóta að
finna til þess.
Eitt hið fyrsta, er ég sá á hinu forna höfðingjasetri, sem