Fréttablaðið - 25.05.2011, Blaðsíða 10

25. maí 2011 MIÐVIKUDAGUR10
VELKOMIN Á BIFRÖST
Opið fyrir umsóknir
til 15. júní á bifrost.is
HHS - heimspeki,
hagfræði og
stjórnmálafræði
HHS undirbýr nemendur fyrir atvinnumarkað þar
sem gerðar eru miklar kröfur og þróun er hröð.
Námið er einnig góður undirbúningur fyrir fjölbreytilegt framhaldsnám á sviði
hug- og félagsvísinda. Í því fléttast saman þrjár grunngreinar hug- og félagsvísinda
sem oftast eru kenndar hver í sínu lagi. Með því að blanda saman aðferðum
heimspeki, hagfræði og stjórnmálafræði verður til óvenjulegt og innihaldsríkt
grunnnám sem gefur óvænt og gagnleg sjónarhorn.
Á Bifröst gefst nemendum kostur á að ljúka námi á skemmri tíma þar sem
sumarnám er hluti reglulegs náms. Náminu má því ljúka á tveimur og hálfu ári.
ELDGOS Í GRÍMSVÖTNUM
Veðrahvörf
Heiðhvolf
Veðrahvolf
10-12 km
20 km
Askan dreifist með háloftavindum
■ Veðrahvolf nær frá yfirborði jarðar upp að veðrahvörfum (tropopuase) en
svo kallast efri mörk veðrahvolfsins. Veðrahvörf yfir Íslandi eru oft í um tíu
kílómetra hæð.
■ Ofan á veðrahvolfinu liggja ætíð svokölluð veðrahvörf og eru þau jafn-
framt neðra borð heiðhvolfsins. Hiti fellur lítið í heiðhvolfinu og er loft
þar mjög stöðugt. Lóðréttar hreyfingar lofts eru mjög litlar að jafnaði þótt
vindar séu oft mjög sterkir.
■ Stöðugleiki og vindáttir ráða hvert askan berst.
■ Algengt er að lofthjúpurinn sé mjög lagskiptur bæði hvað varðar hitafall-
anda og vindstefnu og styrk.
■ Gosefni sem berast upp í loftið frá eldstöð mæta þessari lagskiptingu.
Hitinn neðst í gosmekkinum er mjög mikill og á mjög greiða leið lóðrétt.
■ Miklar sprengingar þarf þó til þess að gosefni berist í gegnum veðrahvörf-
in. Í langflestum gosum hér á landi berst ekki mikið af efnum þar upp.
■ Veðrahvörfin nagast þó aðeins að neðan og við það verður blöndun
gosefna við allra neðstu lög heiðhvolfsins. Þetta loft getur þá borist mjög
langar leiðir áður en það fellur út.
■ Berist gosmökkurinn upp í veðrahvörfin getur aska borist um alla jörðina
á tiltölulega stuttum tíma.
Öskufall
Ríkjandi vindátt
Um 500 flugferðum var aflýst í
Evrópu í gær vegna öskuskýja
frá gosinu í Grímsvötnum, sam-
kvæmt tölum frá Eurocontrol,
flugumferðarstjórn Evrópu.
Ekki voru allir sáttir við þá
ákvörðun að loka flughelginni yfir
Skotlandi og bárust hörð mótmæli
frá flugfélaginu Ryanair, stærsta
lággjaldaflugfélagi Evrópu. Á vef
félagsins var því haldið fram að
bannið væri ástæðulaust. Til þess
að sýna fram á það flaug vél á
vegum Ryanair yfir Skotland þar
sem öskuþéttleiki átti að vera yfir
hæstu mörkum, svokallað rautt
svæði samkvæmt skilgreiningu
flugmálayfirvalda þar í landi.
Flugferðin tók eina klukkustund
og var flogið í 41 þúsund feta hæð.
Að fluginu loknu sendi Ryanair frá
sér yfirlýsingu þar sem sagði að
engin öskuský hefðu verið sjáanleg
og engin ummerki væri að finna
á þotuhreyflum eða ytra byrði
flugvélarinnar.
Því kallaði félagið eftir því
að flugbanni yrði aflétt þar sem
reynsluflugið sýndi að spá bresku
veðurstofunnar um rauð svæði væri
„gjörsamlega óáreiðanleg og alger-
lega óstudd gögnum um þéttleika
ösku í lofti“.
Richard Taylor, talsmaður bresku
flugumferðastjórnarinnar, vísaði
þessum ummælum til föðurhúsanna
í samtali við sjónvarpsstöðina CNN.
Taylor sagði staðhæfingar Ryanair
„ósannar“ og vél félagsins hefði
ekki verið flogið þar sem þéttleik-
inn var á efsta stigi.
Þessu var hafnað af hálfu
Ryanair og ítrekað að flogið hafi
verið í gegnum rautt svæði.
Þá gagnrýndi Alþjóðasamband
flugrekenda bresk flugmálayfirvöld
fyrir að gera ekki eigin athuganir á
aðstæðum heldur reiða sig um of á
spár veðurstofunnar. Engu að síður
voru fjölmörg flugfélög sem tóku
banninu af ró og Evrópusamtök
flugmanna vöruðu við því að flug-
félög sendu vélar sínar inn í aðstæð-
ur þar sem ösku væri að finna.
Síðustu spár Eurocontrol í gær
gerðu ráð fyrir að öskuský gætu
haft áhrif á flug í Danmörku, suður-
hluta Noregs og Svíþjóðar og norð-
urhluta Þýskalands fram á daginn í
dag. thorgils@frettabladid.is
Segja ösku-
spárnar vera
ómarktækar
Aska frá Grímsvötnum hefur truflað flug í Evrópu.
Yfirmenn Ryanair mótmæla flugbanni og fóru í
reynsluflug um umdeilt öskusvæði. Segja öskuspá
bresku veðurstofunnar gjörsamlega óáreiðanlega.
Eldgosið í Grímsvötnum markaði viss tímamót í flugmálastjórn Evrópu
þar sem um er að ræða eldskírn nýrrar fjölþjóðlegrar stofnunar sem hefur
yfirumsjón með flugumferð þegar hættuástand skapast.
Samhæfingarhópur um flugöryggi á hættutímum var stofnaður fyrir ári til
að koma í veg fyrir upplausnarástand líkt og skapaðist í kringum eldgosið
í Eyjafjallajökli, en hópurinn kom fyrst saman á mánudag. Þar eiga sæti,
meðal annarra, flugumferðarstjórnir, framkvæmdastjórn Evrópusambands-
ins, flugfélög og rekstrarfélög flugvalla.
Ný stofnun um flugöryggi í Evrópu
Gos hófst í Vatnajökli rétt í þann
mund sem tilbúið var nýtt sér-
brugg af samnefndum bjór í Ölv-
isholti í Flóahreppi. „Ég gekk yfir
í brugghúsið á laugardagskvöld-
ið að sækja Vatnajökul í könnu og
frétti þegar ég kom út að gos væri
hafið,“ segir Jón Elías Gunnlaugs-
son, framkvæmdastjóri Ölvisholts.
Framleiðslan er samstarf Ölvis-
holts og Ríkis Vatnajökuls, en bjór-
inn á einvörðungu að fást á börum
og í veitingahúsum í nágrenni
jökulsins. Jón Elías segist engar
áhyggjur hafa af því að gosið setji
strik í reikninginn þegar kemur
að sölu bjórsins. „Nei, ég er full-
ur bjartsýni. Ég sendi hann strax
austur með hraði, en við urðum
að senda hann norður fyrir,“ segir
hann. „Það er nú nógu erfitt að fá
yfir sig eldgos þó að menn hafi ekki
eitthvað almennilegt að drekka.“
Jón segist hins vegar ekkert of
spenntur fyrir því að brugga mjög
mikið af Vatnajökli, því fram-
leiðslan á honum sé flókin. „Við
fáum hingað til okkar flutninga-
bíla með nokkur tonn af jökulís úr
Jökulsárlóninu sem við svo bræð-
um til að fá vatn í framleiðsluna,“
segir hann. Þá segir hann einnig
stuðst við séruppskrift og bjórinn
því ólíkur öðrum bjór frá fyrirtæk-
inu. Til dæmis sé hann kryddaður
með blóðbergi. „Hann er því dálítið
sérstakur, en útlendingar eru mjög
hrifnir af honum.“ - óká
Um leið og lokið var bruggun á bjórnum Vatnajökli hófst gos í jöklinum:
Sendur norðurleiðina með hraði
Í BRUGGHÚSINU Jón Elías Gunnlaugsson að störfum í Ölvisholti. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR