Fréttablaðið - 26.07.2011, Qupperneq 14

14 26. júlí 2011 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
L
estrarkunnátta íslenskra nemenda í fjórða bekk er
undir meðaltali í Evrópusambandinu. Einnig glíma að
meðaltali fleiri íslenskir nemendur við alvarleg lestrar-
vandamál en annars staðar í álfunni. Þetta kemur fram
í skýrslu um lestrarkennslu í Evrópu sem gerð var á
vegum Eurydice, upplýsinganets á vegum Evrópusambandsins
um menntamál í Evrópu og birtist fyrir skömmu.
Fleiri barnabækur eru þó til á heimilum íslenskra barna sam-
kvæmt skýrslunni og íslensk
börn lesa næst mest í Evrópu.
Þetta eru ánægjulegar upp-
lýsingar sem rétt er að halda
á lofti og nýta í áframhaldandi
vinnu.
Í könnuninni kemur einnig
fram að markviss þjálfun í
lesskilningi er ekki talin sem
skyldi hér á landi. Til dæmis
báðu aðeins 40 prósent íslenskra kennara nemendur sína í fjórða
bekk að skýra út hvað þeir hefðu lesið að minnsta kosti vikulega
og innan við eitt prósent kennaranna bað nemendurna um að
lýsa textastíl og uppbyggingu textans.
Undanfarin ár hefur ítrekað verið á það bent að hér á landi
sé ekki varið jafnmörgum kennslustundum til íslenskukennslu
í grunnskólum og nágrannaþjóðir okkar verja til að kenna sínar
þjóðtungur. Ætla má að þetta geti einmitt komið niður á les-
skilningsþjálfun nemenda. Ef tími er naumur segir sig sjálft
að minna rými er fyrir markvissa þjálfun í lesskilningi, hvort
heldur með æfingum eða umræðu um þann texta sem lesinn er.
Einnig má leiða að því líkum að hverfandi kjarni í íslensku
í grunnnámi kennara hafi leitt til þess að færri kennarar séu
meðvitaðir um mikilvægi þess að vinna með þann texta sem
lesinn er á margbreytilegan hátt.
Lestur og lesskilningur eru alger grunnþáttur, ekki bara í
námi heldur í öllu lífi fólks og starfi. Í sameiginlegum inngangs-
kafla nýrrar aðalnámskrár fyrir leikskóla, grunnskóla og fram-
haldsskóla eru skilgreindir grunnþættir í íslenskri menntun.
Læsi í víðum skilningi er þar efst á blaði og slær þannig tón sem
vonandi mun óma í þeim námskrám sem líta munu dagsins ljós
á næstu misserum.
Vitanlega ber að taka öllum samanburðarrannsóknum, eins
og þeirri sem hér er vísað til, með hæfilegum fyrirvara. Margir
þættir geta orðið til þess að talnagögn frá mismunandi löndum
verði ekki alls kostar sambærileg þótt reynt sé að vanda til
verka.
Engu að síður er rétt að nýta allar svona rannsóknir í við-
leitninni til að gera betur.
Þegar kemur að slíkum grunnþætti í lífi og starfi fólks eins og
lestur er og lesskilningur er þá er svo sannarlega alltaf ástæða
til að reyna að gera betur. Og það er áreiðanlega hægt.
HALLDÓR
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
Það er erfitt að gera sér í hugarlund þá þjáningu sem milljónir manna
standa frammi fyrir á þurrkasvæðunum
í Austur-Afríku. Vatnsskortur, uppskeru-
brestur, dauði búfénaðar, matarskort-
ur og hækkað matvælaverð. Þúsundir
fjölskyldna sem höfðu lítið handanna á
milli í stríðshrjáðri Sómalíu og í bláfá-
tækum héruðum Keníu og Eþíópíu hafa
misst lifibrauð sitt og horfa upp á alvar-
lega vannæringu og jafnvel dauða barna
sinna. Örvæntingin er mikil og fátt til
ráða. Í Sómalíu þarf nú einn af hverjum
þremur íbúum á neyðaraðstoð að halda.
Flóttamannahjálp Sþ hefur lýst því yfir
að engin leið sé að aðstoða þann gríðar-
lega fjölda flóttamanna sem nú streymir
yfir landamærin frá Sómalíu til flótta-
mannabúða í Keníu.
Eina vonin er aðstoð alþjóðlegra hjálp-
arsamtaka og stofnana. Barnaheill –
Save the Children hafa starfað í Eþíópíu,
Keníu og Sómalíu í 20 ár og hafa mikla
reynslu af hjálparstarfi á svæðunum.
Með aðstoð þeirra fá nú tugþúsundir
barna og fjölskyldna aðstoð. Á komandi
mánuðum stefnum við á að hjálpa 1,8
milljónum barna og fjölskyldum þeirra.
Hjálpin felst í dreifingu matvæla, að
veita fólki aðgang að hreinu vatni, hrein-
lætisaðstöðu og heilsugæslu og að með-
höndla vannærð börn og bæta næringar-
ástand þeirra. Jafnframt aðstoðum við
fjölskyldur við framfærslu og að koma
undir sig fótum að nýju og veitum börn-
um vernd og aðgang að menntun. Einnig
leggja samtökin áherslu á að gera fjöl-
skyldum kleift að verjast áföllum í fram-
tíðinni.
Umi, þriggja mánaða gömul, er ein
þeirra sem fengu hjálp frá Barnaheillum
– Save the Children. Amina móðir hennar
kom með hana til einnar af næringar-
stöðvum samtakanna í Sómalíu eftir erf-
itt ferðalag. Umi, sem vó aðeins 1,7 kg,
var alvarlega vannærð og með lungna-
bólgu. Hún fékk strax viðeigandi aðstoð
og var komið undir læknishendur. Við
vonum að hún lifi af.
Með þínu framlagi geta Barnaheill
– Save the Children hjálpað mun fleiri
börnum sem eru í svipaðri stöðu og Umi.
Söfnunarsímar okkar eru 904 1900 (1.900
kr.) og 904 2900 (2.900 kr.). Hægt er að
leggja frjáls framlög á reikning samtak-
anna 0327-26-001989, kt. 521089-1059.
Umi fékk hjálp
Hungursneyð
Petrína
Ásgeirsdóttir
framkvæmdastjóri
Barnaheilla - Save
the Children á
Íslandi
Úr öfgum í öfga
Í pistli líkti Karl Th. Birgisson, ritstjóri
Eyjunnar, þeim sem standa að AMX
við hryðjuverkamanninn í Noregi.
Hatrið og ofstækið í skrifunum á
vefnum væru af sama meiði og
rökstuðningur norska hryðjuverka-
mannsins. Eitt er að hneykslast
yfir öfgafullum málflutningi
og hið besta mál er að vekja
athygli á þeim öfgum og
fordæma. Að grípa til sömu
öfga gerir hins vegar ekkert
annað en að draga úr vægi
gagnrýninnar. Fer ekki
tími öfganna í
umræðunni að
verða liðinn?
Söguleg viðkvæmni
Eftir hryðjuverkin hefur sérkennileg
umræða sprottið upp þar sem rifist
er um skilgreiningar á nasisma og
kommúnisma, hvort sé hægri og
hvort vinstri. Trauðla skiptir það máli
í hinu stóra samhengi hlutanna og
menn gerðu rétt í að vera ekki
svona viðkvæmir yfir sögulegum
skilgreiningum.
Einkavæðingin gagn-
rýnd
Gagnrýnisraddir á einkavæðingu
ríkisfyrirtækja var ekki
hávær á sínum
tíma. Helst
að for-
svarsmenn Vinstri grænna mölduðu
í móinn, en það var afgreitt sem
nöldur og gjarnan vísað í fjallagrös og
gott ef ekki talibana. Nú hefur gagn-
rýnendum bæst öflugur liðsmaður.
Sjálfur Styrmir Gunnarsson, fyrrver-
andi ritstjóri Morgunblaðsins, ritaði
pistil á vef Evrópuvaktarinnar þar sem
hann gagnrýnir einkavæð-
ingu Landsbankans og
Landsímans. Nú er hún
Snorrabúð stekkur, hefur
líklega einhver hægri
maðurinn hugsað við
lestur pistilsins.
kolbeinn@
frettabladid.is
Lestur og lesskilningur er grundvöllur náms og starfs.
Ágæt áskorun
frá Evrópu