Íslendingur - 25.01.1956, Qupperneq 4

4
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 25. jan. 1956
$tcwdui0iir
Keniur ú(
livcrn niiAvikiuiag.
Útgcfandi: Úigálujélug íslendings.
Ritstjnri ng ábyrgfi&rmafiur:
JAKOB Ó. PÉTURSSON,
Fjóliigöm 1. Sími 1375.
Skiifslufa og afgreið la í Crámifélagsgölu 4. S.'mi 1354
Skrifslnfulími:
Kl. 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum aðeins 10—12.
Prenlsmiðja Björm Jónssonar h.j.
Stórhækkuð framlög vegna útvegsins
Eins og kunnugt er af blaðafregnum var vélbátaflotinn
bundinn í höfn um síðastliðin áramót, er vetrarvertíð við
Faxaflóa skyldi hefjast, og svöruðu útgerðarmenn tilboði
ríkisstjórnarinnar um óbreytt gjaldeyrisfríðindi út janúar-
mánuð, ef þeir tækju upp róðra, með því að íilboðið tryggði
ekki að þeirra dómi hallalausan rekstur útvegsins, og sæju
þeir sér því ekki fært að hefja róðra, fyrri en frekari að-
gerðir kæmu til af hálfu ríkisvaldsins.
Síðan hafa liðið 3 vikur, og hefir ríkisstjórnin haft til at-
hugunar, hvað gera mætti til íryggingar rekstri vélbátaflot-
ans, og sendi hún um síðastlið.ia helgi nýtt tilboð, þess efn-
is, að nýtt frumvarp um aðstoð við útgerðina skyldi lagt
fyrir Alþingi næstu daga, er fæli í sér sömu gjaldeyrisfríð-
indi og áður hefði gilt, niðurgreiðslu á vátryggingariðgjöld-
um, uppbætur á fiskverð og aukna dagpeninga til togaraút-
gerðarinnar, en þeir hafa numið um 2 þúsund kr. á hvern
úthaldsdag, síðan bifreiðaskatturinn kom til sögunnar.
Um þe'.ta mál gaf ríkisstjórnin út svo hljóðandi fréttatil-
kynningu um helgina:
F.ru Akureyringar ónæmir?—
Jólagjafir skattskyldar. —
Hjátrú og hindurvitni.
I .ÖMUNARVEIKI FARALDUR sá,
er gengið hefir yfir undanfarna mán-
uði, mun nú í rénum. Ifann hefir vald-
ið dauða nokkurra manna, og nokkrir
hafa lamazt meira eða minna. Fy.st
varð hans vart í Reykjavík, en þaðan
harst hann út um land.ð — á Vest-
fiiði, austur á Langanes, í Skagafjörð,
Ólafsfjörð og víðar. Sennilega hefir
hann komið harðast við á Patreksfirði,
niiðað við íbúatölu. Hér á Akureyri
hefir hans lítt eða ekki orð.ð vart,
þ átt fyrir daglegar samgöngur við
höíuðslaðinn, og vaknar þá sú spurn-
ing, hvort faraldurinn á Akureyri
hérna á árunum hafi ekki gert bæjar-
búa ónæma fyrir veikinni.
F.G VAR NO á þessu augnabliki að
sjá skýrsluform frá skattstofunni, þar
sem vinnuveitanda er boðið að gefa
upp risnu, bif.-ciðastyrk, fatnað og
hjá skattinum, og hefir þó áður verið
tslið, áð bækur væ.u ekki skattskyld-
ar. Hve langt á vitleysan að ganga?
ALLIR KÖNNUMST við áreiðan-
lega við alls konar hjátrú og hindur-
vitni, sem við drukkum í okkur með
móðurmjólkinni. Sum þessara hindur-
vitna eru skráð í Þjóðsögum Jóns
Árr.asonar og fleiri þjóðsögum, en þó
er ekki öruggt, að þar séu öll kurl
kumin til grafai. Ég var nú um ára-
mótin að blaða í bókinni „Gamban-
teir.ar“ eftir Einar Guðmundsson kenn-
ara, sem áður hefir safnað og búið til
prentunar 5 eða 6 bindi af þjóðsögum
og sagnaþáttum, er komið hafa út njá
Leiftri h.f. Vel kann að vera, að eitt-
hvað þcssara hindu.vitna hafi áður
ve.ið skjalfest, þótt ég viti ekki. En
mig langar til að gefa ykkur, lesendur
gcð r, smáskammt af hindurvitnunum
í Gambanteinum, og verðið þ'ð þá að
viiða mér á betra veg, ef það reynast
, gamlar lummur“.
„EF GLÆR BUNA er í ám, er þær
miga, veit það á vætu, en sé roði í
þvagi þeir.a, míga þær sólskini, og
veit það á þurrk.
Ekki má fleygja inannshári frá sér
nema hnýta fyrst á það þrjá hnúta, ella
hlrðir kölski það og r.ður úr því net
til að veiða sálir manna í. (Hvað
segja rakararnir?)
Aldrei skal hafa hjall mata.Tausan.
Þó að eigi sé þar nema uggi af há-
„Á undanförnum mánuðum hafa farið fram við-
ræður milli fulltrúa ríkissljórnarinnar og fulltrúa út-
vegsmanna og fiskframleiðenda um starfsgrundvöll út-
vegsins á sl. ári og um horfur á þessu ári.
Athugun málsins og umræður hafa leitt í ljós, að að-
staða sjávarútvegsins hefir versnað til muna, einkum
vegna aukins rekstrar- og vinnukostnaðar, svo fyrir-
sjáanlegt er, að úlgerð og vinnslu sjávarafurða verð-
ur eigi haldið áfram án aukinnar aðstoðar frá því,
sem verið hefir.
Af þessum ás æðum hefir ríkisstjórnin í dag ritað
Landssambandi íslenzkra útvegsmanna hréf, þar sem
því er heitið, að hátaúlvegurinn haldi þeim innflutn-
ingsréttindum fyrir framleiðslu ársins 1956, sem hann
naut á árinu 1955, þó þannig, að engum nýjum vörum
verði hætt á bátalistann, og álag úlvegsins á innflutn-
ingsskírteini verði óbreytt frá því, sem verið hefir.
Ennfremur hefir ríkisstjórnin ákveðið að leggja
til við Alþingi, að fjár verði aflað í sérstakan sjóð.
Úr honum skal verja fé til að greiða hluta vátrygginga-
iðgjalds fiskibáta. Ennfremur til þess að greiða
vinnslustyrk á bátafisk og sérstakar bætur vegna
vinnslukostnaðar á smáfiski, hvorttveggja til þess að
koma í veg fyrir verðlækkun á fiskinum.
Þar eð ekki hefir þótt fært að bæta nýjum vöruteg-
undum á bátalistann, verði varið all-hárri fjárhæð úr
sjóði þessum til að kaupa og taka úr umferð óseld inn-
flutningsskírteini bátaúlvegsins.
Þá hefir ríkisstjórnin ákveðið að leita heimildar Al-
þingis til þess að greiða úr áðurnefndum sjóði 5000
krónur til hvers togara fyrir hvern dag, sem togaranum
er sannanlega haldið til veiða. Er hér um að ræða
hækkun á rekstrarframlagi til togaranna um 3000 kr.
á dag, frá því sem verið hefir. Ríkisstjórnin mun næstu
daga leggja fyrir Alþingi frumvarp um þetta efni og
ráðstafanir til tekjuöflunar í þessu skyni, enda væntir
hún þess, að framangreindar ráðstafanir verði til þess
að vélbátaflotinn hefji veiðar nú þegar.“
Útvegsmenn hafa samþykkt að ganga að tilboði ríkis-
stjórnarinnar með því skilyrði, að frystihúsin greiði eigi
lægra verð fyrir fiskiua en á síðustu verlíð.
gjafir til hjúa sinna. Virðist þar með
ætlazt til, að fyrirtæki, sem gefur upp
laun og fríðindi hjúa sinni, sleppi ekki
einu sinni „undirhuxum", sem forstjóri
kynni að gefa einkaritara s.'num, né
heldur bók, sem hann kynni að gefa
góðum slarfsmanni í jólagjöf frá Máli
og menningu eða Almenna bókafélag-
inu, en þá kemur sú spurning í hug,
hvort reikna á með nettó- eða b.úttó-
verði bókarinnar. Hingað til hefir oss
verið tjáð, að happdrættisvinningar
upp á nokkur þúsund séu ckki skatt-
skyldir, en nú á ckki einu sinni kvæða
kver cða glæpatímarit að fara fram
karli, dregur hann að sér mat.
Týni stúlka sokkabandi sínu, kemst
hún brátt í tæri við karlmann.
Fyrir fyrri heimsstyrjöld var það trú
sums gamals fólks, að danskt smjör-
líki væri gjört ú." mannsístrum, og því
væri það óhæft til manneldis og synd-
samlegt að ncyta þess.
Blóðnasir geta stafað af of miklu há-
karlsáti, en við þeim eru þá þessi ráð:
1) að liggja á bakið og hafa brýni
milli herðablaðanna. 2) að, binda fa6t
um litla fingur, einkum með rauðu
bandi. 3) að taka nokkuð mikið í
nr.fið.
Róðrarbann útvegsmanna hefir þegar kostað þjóðarbúið
milljónir eða jafnvel tugmilljónir króna, og er vel, að því
skuli nú lokið. Hins vegar getur vart hjá því farið, að lausn
þess kosti almenning nokkrar milljónir eða tugmilljónir í
nýjum sköttum, beinum eða óbeinum.
Framsókn og íjá/íestingin
Tíminn hefir oft haldið því fram, að verðbólgan, sem
hófst að aprílverkfallinu síðasta afstöðnu, væri sök sam-
starfsflokks Framsóknar í ríkisstjórninni og stafaði af of
mikilli fjárfestingu á s. 1. ári. Kauphækkanir ættu þar
hverfandi sök. Þó vill svo undarlega til, að blaðið hælir
ráðherrum Framsóknarflokksins jafnframt fyrir að hafa
staðið fyrir slórkostlegum fjárfestingum. Á forsíðu blaðs-
ins 18. þ. m. er grein um „nýtt átak í úlrýmingu heilsu-
spillandi húsnæðis“, er félagsmálaráðherra er talinn eiga
heiðurinn af, enda birt mynd af honum með. S. 1. sunnudag
er einnig löng grein um fjárfestingu í sambandi við xaforku-
málin og enn stærri mynd af sama ráðherra fylgir. Það er
með öðrum orðum ekkert athugavert við mikla fjáifestingu,
ef unnt er að „þakka“ hana Framsóknarmönnum, en hún
á engan rélt á sér, þegar unnt er að „kenna“ Sjálfstæðis-
mönnum um hana! Hvílík heilindi.
Ráð til þess að losna við vörtur er
að sleikja þær að morgni. Fíflamjólk
er einnig góð við þeim.
Ánamaðkar eyða bólgu, séu þeir not-
aðir með kostgæfni.
Jötunuxar, settir í brennivín, eru
góðir við handdofa.
Séu menn kjarklitlir að fara heiðar,
skulu þeir drekka volgt nautsblóð á
blóðvelli.
Æski foreldrar sér ekki flei-i bama,
skulu þau láta síðasta barnið heita í
höfuð beggja.
Rjúpa etin eykur næmi.
■ n
ÞETTA ÞÓTTI vel f.ambærilegt á
dögum afa okkar, en ckki er víst, að
nútímalæknar noti eða ráðleggi þessar
aðferðir. En á árum áður þurftu menn
að þreifa sig áfram, þegar einkis lækn-
is var að leita, en svo er heldur engin
reynsla fyrir hendi um árangur þess-
ara húsráða. Þau kunna að hafa gef-
izt vel, ckki sízt, ef menn hafa átt
trúna á uppskriftina.
___*_____
Vísnabálknr
Nokkrar stökur úr Skagafirði,
skráðar eftir minni.
Tárin renna títt um kinn, —
tek ég svo til mála.
Aldrei kemur Eldjárn minn
utan frá Þönglaskála.
Vísuna lærði ég barn, ó-
feðraða. Ekki er ólíklegt að
hún sé orðin yfir 100 ára og
ort af Hólmfríði Þorláksdótt-
ur húsfreyju í Ásgeirsbrekku,
sem var hagorð. Seinni (eða
síðasli) maður hennar, er hún
unni mjög, var Eldjárn Hall-
steinsson, bóndi, d. 1847. —
Einn af niðjum þeirra er
Gunnlaugur Björnsson, kenn-
ari á Hólum.
Magnús Jónsson, bóndi,
Gilhaga, var manna skemmti-
Iegastur og fyndnastur, eink-
um við öl, og sagði þá oft kát-
Iegar sögur, sem mér eru nú
fallnar úr minni. Vísu fór
hann með, er ég nam, sem
karl nokkur orti um hundinn
smn. Maður þessi hét Benja-
mín, e. t. v. sá, er var Einars-
son, og bjó í Gilhagaseli laust
fyrir miðja síðustu öld. Vís-
an er svona:
Þér í fréttum þylja hann, —
það ég 6krökva eigi.
Hundurinn þarf við mcðalmann
mat á hverjum degi.
Þegar Magnús hafði farið
með vísuna rak hann upp
skríkjuhlátur einkennilegan,
og lék Benjamín, svo allir við-
staddir hlógu.
Næsta vísa er um konu, sem
þótti nokkuð sællíf og morg-
unsvæf; en ekki kann ég skil
á henni:
Framhald i 6. tíðu.