Íslendingur - 22.08.1956, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 22. ágúst 1956
ÍSLENDINGUR
5
Kurt Steel:
Frábært rakavarnareíni
Þótt Maginotlínan væri til stór-' Þjóðverjar eyðilögðu verk- inga hafa losnað við raka við
skammar sem varnarvirki, varð smiðjur Haguenauer með notkun þessa ágætis efnis. Með-
hún þó til blessunar fyrir marga sprengjum, er þeir hertóku París. ferðin er vandalaus, alveg eins og
húseigendur. j René Haguenauer missti allt, að kalka. Fjöldi manna hefir
Frá upphafi varð vatnið í jörð- sem hann átti, að undanskilinni ^ fengið kjallaraveggina í húsum
inni til afar mikilla óþæginda, hinni leyndu uppskrift af því, sínum þurra og snjóhvíta, er áður
bæði á meðan á byggingu þessa hvernig framleiða ætti Aquella. ^ höfðu verið rakir og heilsuspill-
fræga virkis stóð, og eftir að því Hann fór til U. S. A. með þetta andi.
Þetta er því að þakka, að Ma-
ginotlínan var lögð um hin
frönsku fen og flóa og illnothæf
án hins ágæta efnis, er Haguen-
auer fann upp.
Jóh. Scheving þýddi.
verki var lokið. Gangar, skotfæra-
geymslur og íbúðarskýli voru
marga metra undir yfirborði
jarðar. Grafið var undir djúpa
dali, er um runnu smá ár, lækir
og uppsprettulindir. Á nokkrum
stöðum lá Maginotlínan gegnum
mýrar og flóa.
Vatnið seytlaði án afláts í
gegnum steinsteypuveggina. All
víða rann vatnið svo ört niður,
að dælur höfðu ekki við að dæla
því burt. En jafnvel þar sem það
tókst, var þó mikill raki. Lækn-
arnir óttuðust lungnabólgufarald-
ur og inflúenzu af þessum ástæð-
um.
Liðsforingjarnir kviðu fyrir,
að skotfærin skemmdust og hin
dýrmætu tæki ryðguðu og eyði-
legðust.
011 þekkt þéttiefni voru reynd,
en árangurslaust. Að lokum á-
kvað stjórnin að heita verðlaun-
um til handa þeim manni, sem
gæti fundið ráð til þess að sigra
rakann í Maginotlínunni.
Stofnunin Haguenauer, gamalt
og mikilsvirt firma, sem fékkst
við framleiðslu ryðvarnamáln-
inga, fann lausnina. í efnarann-
sóknastofnun Haguenauer var
framleitt snjóhvítt duft eða efni,
er nefnt var Aquella. Það reynd-
ist fært um að hefta framrás
vatnsins og fyrirbyggja raka og
eyðileggingu á Maginotlínunni.
Duft þetta skal hrærast saman
við vatn, og hrærunni er svo
strokið yfir múrveggina. Duftið
er afar fíngert og myndar fasta,
þétta skorpu, sem harðnar við á-
sókn vatnsins. Þar sem duftið
gerir veggina hvíta, verða þeir
fallegir, og er það kostur.
Þegar duft þetta hafði sannað
ágæti sitt, leijð ekki á löngu þar til
franska stj ófnin notaði það hvar-
vetna í neðanjarðarverksmiðjum,
í sundlaugum í París, á stíflu-
garða og byggingar. Einkum í
frönsku hitabeltisnýlendunum. En
þar hafði rakinn gert verkfræð-
ingana örvæntingarfulla og ráð-
þrota.
leyndarmál.
Haguenauer reyndi, þrátt fyrir
fátækt og lamað þrek, að koma
undir sig fótunum á nýjan leik.
En það varð honum ofviða.
Svo leið hálft annað ár. Þá
hitti Haguenauer franskan efna-
fræðing, sem var tilraunastjóri
við stórt amerískt firma. Efna-
fræðingur þessi hafði heyrt getið
um Aquella, og áleit að það ætti
framtíð fyrir sér, og að á þessu
efni mætti græða mikið fé.
Sýnishorn af Aquella voru send
efnarannsóknarstofnun ríkisins.
En þar var ströng gagnrýni við-
höfð. Þangað höfðu verið send
um þrjátíu þéttiefnasýnishorn áð-
ur en Aquelladuftið var borið
undir dóm hinna háu herra..
Tuttugu þessara efna höfðu
innan skamms fengið þann dóm,
að þau væru mjög léleg. Fimm
þeirra voru dæmd léleg, og aðeins
tvö sögð ágæt. En til þess að þau
kæmu að góðu gagni, þurfti að
byggja múrveggi á vissan hátt.
Aquella efnið fékk þegar þann
dóm, að það væri ágætt, og jafn-
gott, hvort sem það væri notað ut-
an á eða innan á veggi, úr stein-
steypu eða múrsteinum.
Verktakar og byggingameistar-
ar, sem árum saman höfðu háð
Richard Beck:
---’WIW KtziWP
Svipmyndir af Suðurlandi
Winnipeg 1956.
Hér hefir dr. Richard Beck,
prófessor við Háskólann í Grand
Forks N.-Dakota, gefið út í sér-
prentun ferðaminningar frá för
þeirra hjóna um Suðurland sum-
arið 1954, en þessar ferðaminn-
ingar hafa áður verið prentaðar
í blaðinu Suðurlandi. Einnig er
þarna prentuð ræða, er höf. flutti
á Skálholtshátíð 18. júlí það
sama sumar. „Svipmyndirnar“
eru aðeins gefnar út í 500 eintök-
um, en meginhluti upplagsins
sendur Skálholtsfélaginu að gjöf
til frjálsrar ráðstöfunar, og segir
Barnahjálp S. Þ. hejir undanfarið látið dreifa mjólkur- og lýsis-
gjöfum til barna á Filippseyjum. Á myndinni sjáum við hin van-
nærðu börn við úthlutunarborðið.
vonlausa baráttu gegn raka, fengu höfundur í formálsorðum, að með
Völdum þjóðar skiptir Skuld,
skjöldinn bítur næsta köld.
Höldum opnast áþján duld,
öldin hlýtur syndagjöld.
Viltu bjóða, vinur, mér,
vors- í Ijóðadalinn.
Þar í hlóðum innra er
eldur góður falinn.
sýnishorn af Aquella. Þeir ætluðu
varla að trúa sínum eigin augum,
er þeir sáu hve ágætt það var.
Þvottahús í bæ nokkrum, er stóð
við sjó, hafði verið afar raka-
samt. Það var tvímálað með Aqu-1
ella og varð algerlega rakalaust.
Hvíti liturinn þótti mjög prýði-
legur. Kostnaðurinn var aðeins
um hundrað dollara.
Verið var að byggja stórt
sjúkrahús í New York úr stein-
steypu. Búið var að stevpa út-
veggi. Þeir voru málaðir úr Aqu-
ella skömmu áður en hinn mikli
fellibylur kom. En það var árið
1944. Þrátt fyrir óskaplega rign-
ingu, er kom í sambandi við felli-
bylinn, komst enginn dropi í
gegnum Aquellaskorpuna á
sj úkrahúsvegg j unum.
Nokkrir verkfræðingar, sem
trúðu ekki á ágæti Aquella,
smurðu því til reynslu í rifur á
undirstöðum undir dælustöð, en
undirstöðurnar voru í vatni ann-
þessum hætti hafi þau hjónin
viljað „greiða ofurlítið upp í
menningarskuldina við Skálholt“.
Ferðasöguþætti þessa tileinkar
höfundurinn Berthu (Krist-
björgu) konu sinni, sem er „kyn-
borin dóttir Suðurlands í ættir
fram, þótt fædd sé vestan hafs-
ins“, eins og höf. kemst að orði.
011 ber frásögnin af ferðalag-
inu um Suðurland vitni hins
hlýja hugar, sem þau hjón, Bertha
og Richard Beck, bera til ætt-
Iands síns.

Eimreiðin,
apríl-júní 1956 flytur þetta efni
Þóroddur Guðmundsson: Jakob
Thorarensen sjötugur (ljóð),
Helgi Sæmundsson: Meistari
tveggja listgreina (um Jakob
Thorarensen), Sigurjón Jónsson:
Það fannst hönd í túni (saga),
wwM$m
«■
Ógeðsleg hræsni.
Fám dögum eftir að Hermann
Jónasson leiddi kommúnista til
sætis í nýrri ríkisstjórn, skrifaði
ritstjóri Þjóðviljans mikinn vand
lætingarleiðara út af skrifum
norrænna blaða um hin nýju við-
horf íslenzkra stjórnarvalda í
utanríkis- og varnarmálum. Er
frændum vorum á Norðurlöndum
þar ráðlagt að láta af öllum hug-
leiðingum um slíkt, því að „vér
ætlum oss að varðveita áfram þá
tungu, sem þeir hafa glatað fyrir
erlend áhrif, — og vér ætlum oss
að meta inanngildi ofar auð og
völdum, þótt sumum þessara
herra finnist rétt að fórna öllum
slíkum verðmætum, þegar pening'
ar eru í boði“, segir þar. Ekki er
auðvelt að skilja, hvaða pillur rit-
stjórinn er þarna að færa frænd-
um voruin á Norðurlöndum, því
að fórnir þeirra til að verja land
sitt, þjóðerni og tungu fyrir inn-
rás nazista á árunum voru svo
óendanlega miklu meiri en fórnir
íslendinga við að þola um skeið
vist nokkurra útlendinga á Kefla-
víkurflugvelli, sem þangað eru
komnir að beiðni íslendinga
sjálfra.
Síðar í sömu grein segir (og
stefnir ritstj. þá geiri sínum að
Sjálfstæðismönnum):
„En einhvernveginn héldum
við þó, að svo rækilega hefði
manngildishugsjón íslendinga-
sagna og sjálfstæðisbaráttu Jóns
ganga erinda austrænna einræðis
herra og eru hvenær sem er reiðu
búnir til að draga lokur frá hurð-
um fyrir þeim, svo að draga megi
þessa fáu íslendinga „þegjandi
og hljóðalaust“ undir kommún-
ismann, ganga þeir sakleysislegir
á svip um á meðal þeirra með
nafn sjálfstæðishetjunnar, Jóns
Sigurðssonár, á vörunum. „Hvað
þarf framar vitnanna við?“
spyrja þeir. „Við erum á móti
varnarsamtökum vestrænna þjóða
og því hinir einu réttu arftakar
Jóns Sigurðssonar, — hinir einu
sönnu ættjarðarvinir og frelsis-
unnendur.“
Voru ekki spurðir.
Hin fyrsta ganga „vinstri
stj órnarinnar“ í utanríkismálum
hefir vakið furðu. Stjórnin gefur
■út yfirlýsingu um utanríkisstefnu
sína, sem birt er í öllum dagblöð-
um höfuðstaðarins, nema Þjóð-
viljanum, sem þá var orðinn
stjórnarblað fyrir nokkrum dög-
Guðmundur Daníelsson: Frú
að slagið. Höfðu verkfræðingar Dórótliea (saga), Magnús Björns-
þessir reynt að þétta rifurnar með son: Langt rekið (sönn frásögn),' Sigurðssonar og annarra frelsis-
ýmsum efnum, en ekki tekizt. Guðmundur G. Hagalín: Mamm- frömuða vorra komizt inn í sál
Aquella þétti rifurnar, og hefir on menntar þjóðina, Vilhelm fiestra fslendinga, að svona aum-
í hringhendur Gunnars S. Haf- \ ekkert vatn komizt inn um þær Moberg: Meistari Mósebókanna, }r menn væru vart til lengur.“
hafði fram á þennan dag. Jakob Jóh. Smári: Japönsk ljóð
dal í síðasta Vísnabálki
fallið niður fyrirsögn á
hinni
Aquella hefir hvarvetna hlotið (þýðingar), Erlendar og innlend-
næstfyrstu, en þar átti að standa' lof, þar sem það hefir verið not- ar bókaumsagnir o. m. fl.
yfir „Hugleiðing". |að. Hundruð eða þúsundir bygg-1
Þessi ógeðslega hræsni forvígis
manna 5. herdeildarinnar á ís- ^
landi sýnir, að þeim er sjálfum verulega
ekki klígjugjarnt. Meðan þeir |
um. Aðspurður, hverju þetta
sætti, svarar Þjóðviljinn því til,
að tveir ráðherranna hafi aldrei
verið spurðir álits eða samþykkis
þeirra leitað um yfirlýsinguna. Er
því ekki annað sýnna en að ríkis-
stjórnin hafi tvær stefnur í utan-
ríkismálum, aðra, sem fram kem-
ur í yfirlýsingunni en hina, sem
fram kemur í grafarþögn Þjóðvilj
ans. Þegar svo Þjóðviljinn er
spurður, hvort kommúnistar séu
fallnir frá kröfunni um að Island
hverfi úr Atlantshafsbandalaginu,
svarar liann aðeins: „Úrganga úr
Atlantshafsbandalaginu er ekki
dagskráratriði í dag“!
Úttektin á þjóðarbúinu.
Eitt fyrsta verk nýju stjórnar-
innar í innanlandsmálum var að
skipa nefnd manna til að gera
það, er Dagur nefnir „úttekt á
þjóðarbúinu“, þ. e. til að komast
að liinu „sanna um hið raun-
ástand efnahagsmál-
Framh. á 6. síðu.