Íslendingur - 29.03.1957, Blaðsíða 4

4
íSLENDINGUR
Föstudagur 29. marz 1957
-----—------------------------
Kemur út
bvem föstudag.
Útgefandi: Útgáfulélag íslendings.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jakob Ó. Pétursson. Fjólug. 1. Simi 1375.
Skrifstofa og afgreiðsla í Cránufélagsgötu 4. Simi 1354.
Opin kl. 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum 10—12.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f.
Húsnæðismálin og nýja sljórnin
í flestum kaupstöðum landsins
standa hálfbyggð íbúðarhús, sem
efnalitlir menn hafa ráðizt í að
reisa í trausti þess, að þeir fengj u
til þess aðstoð hins opinbera í
gegnum veðlánakerfið, er sérstök
löggjöf var gefin út um fyrir
tveim árum. En svo furðulega
hefir til tekizt, að er nýja ríkis-
stjórnin tók við völdum, hefir
ekkert verið gert í húsnæðismál-
unum annað en fjölga mönnum í
húsnæðismálastjórn, sem það
hlutverk virðast hafa með hönd-
um að telja lánbeiðnir, sem ríkis-
stjórnin finnur enga leið til að
uppfylla.
Forganga Sjálfstæðisflokksins
um stuðning við efnalitla menn
til bygginga smáíbúða og síðar
veðlánakerfisins, er stærsta spor-
ið, sem stigið hefir verið í þá átt
að aðstoða fólk til að eignast þak
yfir höfuðið. Á árunum 1955—
56 tryggðu Sjálfstæðismenn um
100 millj. króna til lánastarfsemi
á vegum hins nýja veðlánakerfis,
og voru veitt um 1400 lán af
þeirri upphæð. En eftir að ný
ríkisstjórn Hræðslubandalagsins
og kommúnista tekur við völdum
á s.l. sumri, hafa allar smáíbúða-
byggingar stöðvast vegna láns-
fjárskorts og stjórnin enga til-
burði sýnt til að útvega fé til lán-
veitinga út á byggingar sam-
kvæmt veðlánakerfinu. En blöð
stjórnarflokkanna hreyta ónotum
að fráfarandi stjórn fyrir að
hafa ekki haft nægilegt lánsfé til-
tækt í því skyni, er hin nýja
stjórn tók við völdum!
Aldrei hefir verið gert jafn
stórt átak í íbúðabyggingum en á
valdatíma fyrrverandi stjórnar,
og miðuðu aðgerðir hennar m.a.
að því að útrýma heilsuspillandi
húsnæði. Þær aðgerðir voru svo
vinsælar, að Tíminn hefir þrá-
faldlega talið Steingrím Stein-
þórsson, félagsmálaráðherra
þeirrar stjórnar, forgöngumann
þeirra athafna. Hins vegar hefir
blaðið ekki komið með neina
skýringu á því, hvers vegna svo
bregður við, að um leið og Stein-
grímur Steinþórsson er látinn af-
henda öðrum ráðherra kommún-
ista félagsmálin, stöðvast allar
lánveitingar til þeirra, er standa
í byggingum íbúða fyrir sig og
fjölskyldu sína.
Aðburðalcysi ríkisstjórnarinn-
ar i útvegun lónsfjór til veðlóna-
kerfisins er eift Ijósasta dæmið
um sofandahótt hennar og van-
mótt. I því efni hefir hún haldið
að sér höndum en fjargviðrast
upp úr svefninum yfir því, að
frófarandi stjórn skyldi ekki hafa
lagt henni nægilegt lónsfé upp i
hendurnar til úthlutunar.
Lýðskrum og ábyrgðarliliinning
Verkamaðurinn skrifar 15. þ.
m. forustugrein með yfirskrift-
inni „Ábyrgðartilfinning íhalds-
ins“, og þykist blaðið komast að
þeirri niðurstöðu, að Sjálfstæðis-
flokkurinn stundi lýðskrum öðr-
um flokkum fremur og sýni mjög
takmarkaða ábyrgðartilfinningu.
Ekki verður annað sagt en að
Verkamaðurinn sé fremur sein-
heppinn í þessu efni. Enginn
flokkur mun hafa stundað meira
lýðskrum né svikið fleiri kosn-
ingaloforð, en flokkur sá, er
Verkamaðurin.n hefir verið mál-
gagn fyrir, hvort sem hann nefn-
ist Kommúnistaflokkur íslands,
Sameiningarflokkur Alþýðu —
Sósíalistaflokkurinn eða Alþýðu-
bandalag.
Öllum munu í fersku minni
loforð hans fyrir síðustu Alþing-
iskosningar. — Kjósið okkur,
æptu kommúnistablöðin, — því
að annars verður komið á geng-
isfellingu eða kaupbindingu. Eft-
ir að kommúnistar fengu hlut-
deild í ríkisstjórn, var kaupbind-
ing fyrsta verk stjórnarinnar.
Þjóðviljinn varð óður og upp-
vægur á s.l. vori vegna úrskurðar
landskjörstjórnar í landlistamáli
Hræðslubandalagsins, og kenndi
Sjálfstæðisflokknum um þau úr-
slit. Kvað blaðið Alþingi vera
Hæstarétt í því máli og fór ekki
dult með, að þingmenn Alþýðu-
bandalagsins mundu aldrei þola
„þingmannastuld“ þeirra flokka,
er að Hræðslubandalaginu stóðu.
En er rnálið kemur til kasta AI-
þingis, standa Sjálfstæðismenn
einir gegn „þingmannastuldin-
um“. Þá voru kommúnistar orðn-
ir aðilar að ríkisstjórninni og
töldu ekki taka því að vera að
rísa gegn ákvörðun eða úrskurði
landsk j örstj órnar!
Eitt aðalmál kommúnista í
kosningunum var að gera landið
varnarlaust, og lögðu þeir meiri
áherzlu á það en allt annað. En
er til þess kemur að bera það mál
fram til sigurs í ríkisstjórninni,
kiknar stjórnin á því í heild. Við-
ræðum við Bandaríkjamenn um
brottflutning varnarliðsins er
frestað um óákveðinn tíma.
Þannig hafa kommúnistar svik-
ið öll sín helztu stcfnumól. Róð-
Handritamálið á dagskrá á ný —
Um rím og stuðla — Gengið A
annarra tal — Verkefni fyrir
hjálparverð lagsnefnd.
HANDRITAMÁLIÐ hefir nýlega
skotið upp kollinum í dönskum blöð-
um eftir all-langa þögn. Hafa nokkrir
valinkunnir Danir stungið niður penna
og hvatt til þess, að íslendingum verði
afhend handritin. Telja þeir, að hér sé
um þjóðardýrgripi íslendinga að
ræða, og sú röksemd sé nú úr gildi
fallin, að íslendingar geti ekki varð-
veitt þau eða að fræðimenn hafi þeirra
ekki not í Reykjavík. Um ísland séu
nú daglegar. loftsamgöngur austur og
vestur um Atlanzhaf. Það sé ekki leng-
ur einangrað og afskekkt land, heldur
liggi það nú í þjóðbraut. Telja þeir
einsætt, að ef þjóðaratkvæði færi frain
meðal Dana um málið, mundu úrslitin
verða íslendingum í vil.
Það er okkur öllum óblandið gleði-
efni, að heyra tekið á þessu viðkvæma
máli af slíkum skilningi og velvilja í
dönskum blöðum.
SUNNLENZKIR hafa löngum átt á
takteinum eitt dæmi um rangan frani-
burð norðlenzkra, en það er framburð-
ur þeirra orða, er byrja á hv, svo sem:
Hvað, hver, hvcrnig o. s. frv., þar sem
h-ið er borið fram sem k. Telja sunn-
lenzkir, að af þessu stafi rímskekkjur
í norðlenzkum stökum og jafnvel önd-
vegisljóðum góðskálda, þar sem hv og
k sé notað jöfnum höndum í stuðla og
höfuðstafi í sömu vísunni, og vitanlega
þurfa slíkar vísur að lesast með norð-
lenzkum framburði, ef þær eiga að
teljast rétt kveðnar.
EN HÉR eru ekki Norðlendingar
einir í sökinni, ef sök á að kalla. Ég
var að blaða í Ijóðabók Þorskabíts
(Þorbjarnar Bjarnarsonar) nú um
helgina. Hann er Kjósverji (Sunnlend-
^ ur) að uppruna, alinn upp í Borgar-
firði og fór síðan vestur um haf. Ekki
er líklegt, að hann hafi orðið fyrir
norðlenzkum áhrifum um framburð
tungunnar, en þó kveður hann:
Ó, kærleiks herra! Ilvar sem völd
þín eru,
þar hverfur burtu fals og reiðibál.
Annars er það sennilega ókannað, hvort
Norðlendingar eru einir um það að
stuðla jöfnum höndum með liv og k,
HAGNÝTING Á
APPELSÍNUBERKI.
Nú eru allir ávextir orðnir
mjög dýrir og það svo, að al-
menningi er ókleift að kaupa nýja
ávexti nema rétt til bragðbætis
einstöku sinnum. Það er hörmu-
legur misskilningur að skatt-
leggja ávexti svo, að aðeins fáir
hafi ráð á að kaupa þá, svo
nokkru nemi, því hér á landi
vantar tilfinnanlega C-vitamin-
gjafa yfir veturinn. Þyrftum við
húsmæðurnar að berjast fyrir
því með oddi og egg, að skattar
og tollar á nýjum ávöxtum yrðu
lækkaðir að mun eða afnumdir
yíir vetrarmánuðina. Það gerði
minna til, þó ávextirnir væru dýr-
ari yfir sumarið, þegar nóg fæst
af nýju grænmeti.
Þegar appelsínur eru keyptar,
eru sjálfsagt flestir sem fleygja
berkinum, en það ættum við ekki
að gera. Guli börkurinn á appel-
sínunum er ákaflega auðugur af
C-vitamíni, einnig inniheldur
liann nokkuð af karotini, sem
breytist í A-vitamín í líkaman-
um. Það er því sjálfsagt að hag-
nýta hann sem bezt. Einnig er í
berkinum mjög gott bragðefni.
Börkinn er hægt að nota í
marmelaði, saft og hlaup, einnig
sulta hann og nota síðan til þess
að krydda með sætar súpur og
alls konar hrauð og kökur. Litað-
an börk má nota til þess að
skreyta með kökur og tertur. Hér
herrastólarnir voru þeim meira
virði en kosningaloforðin. Og af-
leiðingar þessa lýðskrums og
allra svika þeirra á kosningalof-
orðunum hafa m. a. verið að
koma í Ijós við kosningar í verk-
lýðsfélögunum undanfarið, þar
sem þeir missa stjórnortaumana í
hverju félaginu eftir annað. Og
svo mun ófrom halda, mcðan
róðherrastólarnir eru þeim fyrir
öllu.
eða hvaða sýslumörk í landinu skipta
' hagyrðingum í tvo flokka í þessu efni.
NOKKURT ORÐASKAK hefir orð-
ið í blöðunum undanfarið út af orð-
takinu: „Hvergi hræddur hjörs í þrá“,
og vilja sumir halda því fram, að hann
eigi að lesast: Hvergi smeykur hjörs i
þrá.
Ekki skal ég leggja dóm á, hvernig
þessi talsháttur er til orðinn, en komi
hann fyrst fyrir í vísunni: „Sóma
gæddur svaraði þá“, er ekkert álitamál
um, hvort réttara er. Vísan er hring-
hend, og kæmi því orðið „smeykur'*
inn í vísuna eins og skollinn úr sauð-
arleggnum. En vísan er sögð þannig
gerð:
Sóma gœddur svaraði þá,
sárum mœddur pínum:
Ei er ég hrœddur hjörs í þrá,
hlífum klœddur mínura.
Ó. X. skrijar:
„ÉG SÉ í BLÖÐUNUM, áð Jón
Ingimarsson ásamt tveim konum hér í
bæ sé kominn í einhvcrskonar hjálpar-
verðlagseftirlitsnefnd, og mun hlutverk
þeirrar ncfndar vera eftirlit með verð-
lagningu á vörum og þjónu6tu í bæn-
um. Ég býst við, að nefnd þessi geti
haft nóg að gera. Fyrsta verk hennar
ætti að vera það, að fara inn i opin-
bert veitingahús að kvöldlagi og kaupa
sér gosdrykki. Ríkið hlýtur að borga
allan útlagðan kostnað nefndarinnar.
Morguninn eftir ætti nefndin að kaupa
sér rauðxnaga í matinn og kynna sér
álagninguna á honum Ég þykist vita,
aS verkefnin séu ótæmandi."
fara á eftir nokkrar uppskriftir af
því, sem má búa til úr berkinum:
APPELSÍNUHLAUP
ÚR BERKI.
250 gr. börkur (það hvíta
með), 6 dl. vatn, í hvern hálfau
1. af safa: 6 dl. sykur, 5 gr. sít-
rónusýra, safi úr stórri sítrónu.
Börkurinn saxaður í söxunarvél,
sem áður hefir verið þvegin úr
sódavatni og síðan skoluð vel.
Maukið vegið og vatninu hellt
köldu yfir, þetta látið standa í 2
til 3 daga á köldum stað. Þá er
börkurinn soðinn í ca. 1 klst. við
hægan hita, lok haft á meðan.
Reiknað er með, að næstum ekk-
ert vatn gufi upp. Börkurinn sí-
aður frá á þéttum klút. Saftin
soðin dálítið með sykrinum, áður
en sítrónusýru og sítrónusafa er
blandað í. Hlaupið prófað með
því að láta ofurlítið á undirskál
og vita hvort það hleypur. Þegar
hlaupið er hæfilega soðið, er því
hellt í lítil glös, bíði í 2 daga áð-
ur en bundið er yfir. Þetta hlaup
er gott, en það verður ekki mjög
stíft.
APPELSÍNUSAFT
ÚR BERKI.
Börkur af 10 stórum appelsín-
um, 900 gr. sykur, 40 gr. citrónu-
eða vínsýra, 1% 1. sjóðandi
vatn, tæp 2 gr. benzoesúrt natron.
Það hvíla skorið mjög vand-
lega innan úr berkinum og því
fleygt. Börkurinn skorinn gróft,
settur í leir- eða glerkrukku,
einnig má nota emalerað ílát.
Heita vatninu, sem citrónsýran
og bensoesúrt natron hefir verið
leyst upp í, hellt yfir. Látið
standa með loki yfir í 2 til 3 sól-
arhringa. Hrært í við og við. Sí-
að á línklút, sykurinn leystur
upp í saftinni og henni síðan
hellt á vel hreinar flöskur og
þeim lokað. Þegar saftin er not-
uð, er hún blönduð með vatni og
ísmolar settir í liana. Þetta er
mjög góður og ódýr svaladrykk-
ur. Sé berkinum safnað smám
saman, er vatnið með sýrunni og
rotvarnarefninu sett í hátt, vítt í-
lát, t. d. flösku með víðum stút,
börkurinn látinn í eftir hendinni,
ílátinu lokað vel á milli. Að öðru
leyti farið eftir uppskriftinni.
SULTAÐUR
APPELSÍNUBÖRKUR.
Appelsínubörkur, 1 y2 kg. af
soðnum berki, 500 til 750 gr.
sykur, 2% til 4 dl. vatn eða soð
af berkinum, x/2 tesk. citronu- eða
vínsýra. Börkurinn lagður í
bleyti í kalt vatn í 1 til 2 daga,
skipt um vatn nokkrum sinnum.
Settur í nýtt vatn og soðinn, þar
til hann er alveg meyr, ca. 1 til 2
tíma. Tekinn upp í sigti og helm-
ingurinn af hvíta berkinum skaf-
inn burt. Börkurinn veginn og
sykurinn mældur eftir því, sett í
pott ásaint vatninu, soðið við
hægan hita þar til börkurinn er
glær og lögurinn þykkur, ca. 1—