Íslendingur - 08.08.1958, Page 4

4
ÍSLENDINGUR
Fostudagur 8. ágúst 1958

Kemur út
hvera föstudag.
Útgefandi: Úlgáfufélag íslendings.
Ritstjórí og ábyrgðannaður: Jakob Ó. Pétursson, Fjólug. 1. Sími 1375.
Skrífatofa og afgreiðsla í Gránufélagsgötu 4. Sími 1354.
Opin kl. 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum 10—12.
PrentsmiSja Björns Jónssonar h.f.
S;iiuvÍKiii;t fjárniagiiii,
vinnnafl§ og: tækni-
menntunar
Skapgerð og breytni
Úr bókinni „Character and Conduct". — Safn
spakmæla eftir ýmsa andans menn nútíðar og
fortíðar. — Þýtt hefir Guðrún Jóhannsdóttir
fró Áslóksstöðum.
í ágætu ávarpi, er Páll V. G.
Kolka héraðslæknir flutti á flokks-
ráðs- og formannaráðstefnu Sjálf-
stæðisflokksins í Sjálfstæðishús-
inu í Reykjavík sunnudaginn 6.
júlí s.l., benti hann á, að sam-
vinna milli fjármagns, vinnuafls
og tæknimenntunar ryddi sér nú
til rúms í flestum lýðfrjálsum
löndum hins vestræna heims, og
að Sjálfstæðisflokkurinn hefði á
þeim árum, er hann réð nokkru
um stjórn landsins, nálgast það
mark framar öllum öðrum flokk-
um, er með stjórn landsins hafa
farið á þessari öld. Fer hér á eftir
kafli úr þessu erindi héraðslækn-
isins:
Heimurinn hefir tekið miklum
breytingum í síðastliðin hundrað
ár, en kommúnisminn heldur
dauðahaldi í það kreddukerfi, sem
þá var upphugsað af gáfuðum
fræðimanni, við allt aðrar þjóð-
lífsaðstæður. Samvinnuhugsjón-
in, sem í byrjun var frjósöm og
réttlát, er í höndum Framsóknar-
flokksins orðin að andlegum kot-
ungshætti og smásálarskap, sem
ekki grillir út fyrir húðarborðið
nú, þegar þörf er á víðsýnni og
drengilegri samvinnu milli fjár-
magns, vinnuafls og tæknimennt-
unar, en slík samvinna er að ryðja
sér til rúms hvarvetna í vestræn-
um menningarlöndum. Það er því
meinleg fyndni í eigin garð þeg-
ar slík nátttröll sem kommúnistar
og Framsóknarmenn tala um í-
hald og tákna með því þá stefnu,
sem hefir orsakað örari þróun og
framfarir, en þekkzt hefir áður í
sögu vestrænna þjóða, hæði hér á
landi og annars staðar. Þegar nú-
tímasaga íslands verður krufin til
mergjar af síðari tíma mönnum,
má vel vera, að Sj álfstæðisflokk-
urinn hafi þótt fara of geyst á
köflum í fj árfestingu, en á örum
framfaratímum fer ávallt nokkurt
fé og orka í súginn, eins og hjá
unglingi, sem ekki hefir lært að
samstilla krafta sína og hnitmiða
átök sín. Þó er það ómótmælan-
legt, að þrátt fyrir gífurlega fjár-
festingu til sjávar og sveita á ár-
unum 1952—’55, var þá velmegun
meiri og almennari hér á landi en
í nokkru öðru landi austan Atl-
antshafs, rekstur þjóðarbúsins
var hallalaus, verðbólgan hélzt í
skefjum og eignir þjóðarinnar
jukust að mun. Því miður rofn-
aði þessi glæsilega þróun, þegar
kommúnistar hófu sókn sína gegn
efnahagskerfi landsins með verk-
fallinu 1955, og eftir að Fram-
sóknarflokkurinn lagðist á sveif
með þeim 1956 hefir allt sigið á
ógæfuhlið, svo að jafnvel sjálfir
ráðherrar vinstri stjórnarinnar
viðurkenna, að hrun og voði blasi
við framundan. E. t. v. er það þó
geigvænlegast, að skuldir ríkisins
út á við hafa á þessum tveimur ár-
um vaxið um rúmar 500 milljónir
króna, eða öllu heldur um 800
millj. kr., ef reiknað er með 55%
yfirfærslugjaldi, og þó enn meira,
ef krónan heldur enn áfram að
rýrna að verðgildi. Á sama tíma
hafa fæðst hér á landi um 8000
börn og jafngildir skuldaaukning-
in því, að um háls hvers hvítvoð-
ungs sé hengdur skuldabaggi, sem
nemur um eitt hundrað þúsund
krónum, ef reiknað er með núver-
andi verði erlendrar myntar, því
að í erlendri mynt verða skuld-
irnar að greiðast. Það er vöggu-
gjöf vinstri stjórnarinnar til hvers
þess Islendings, sem fæðzt hefir á
valdatíma hennar.
Lokið er niðurjöfnun útsvara í
Húsavík. Var jafnað niður kr.
1956000 á 468 einstaklinga og kr.
471000 á 23 félög, eða samtals kr.
2427000, er það ca. 270000 kr.
hækkun frá sl. ári og má það telj-
ast mjög eðlilegt. \
\
Farið var eftir sama útsvars-
stiga og árið áður, en það er út-
svarsstigi fyrir Reykjavík frá
1956 lítið breyttur.
Hæstu gjaldendur eru: Félög:
Kr.
Kaupfélag Þingeyinga 145000
Olíufélagið h.f. 57000
Útgerðarfél. Barðinn h.f. 38150
Vélaverkstæðið Foss h.f. 32700
Brauðgerð K. Þ. h.f. 23900
Trésm.verkst. Fjalar h.f. 22400
Einstaklingar:
Helgi Hálfdánarson lyfsali 36790
Jóhann Skaftason sýslum. 22600
Karl Kristjánsson alþm. 20070
Þorgeir Gestsson héraðsl. 19420
Jónas Jónasson kaupm. 17370
Björn Jósefsson læknir 16780
Guðbjörg Óladóttir 16310
Sig. P. Björnsson spsjstj. 16100.
Joðge.
Eftir sumarleyfið. — Þurrir vegir
og „þvottabrefti“.— Heiður þeim,
sem heiður ber.
ÞÁ ER NÚ blaðið komið úr sínu
sumarleyfi, og þykir mér því vel hlýða
að minnast lítillega á sumarleyfi yfir-
leitt og ýmislegt í sambandi við þau.
Að vísu standa þau enn yfir hjá mörg-
um, því að ekki loka öll fyrirtæki sam-
tímis „vegna sumarleyfa". Eg geri t. d.
ráð fyrir því, að mörgum hentaði illa,
að pósthúsið og símastöðin auglýstu, að
lokað yrði næstu 3 vikur vegna sumar-
leyfa, að maður tali nú ekki um hank-
ana eða sjúkrahúsin. Hins vegar hygg
ég, að allt mundi vera í lagi með að
útvarpið lokaði svo sem eina viku að
sumrinu.
EN ÞÁ ER að komast að efninu.
Þegar við ökum inn í bæinn að norð-
an eða sunnan, blasa við okkur yfir-
lætislítil spjöld, þar sem okkur er til-
kynnt, að við getum fengið tjaldstæði
sunnan sundlaugarinnar. Hér er um
eftirtektaverða þjónustu að ræða, er
bærinn lætur ferðamönnum í té og hef-
ir lagt nokkurn kostnað í, m. a. með því
að byggja snyrtiklefa á tjaldstæða-
sviðinu. Mér er kunnugt um, að þessi
þjónusta hefir verið viðurkennd af
ferðamönnum, sem ekki hafa ráð á að
húa allt sumarleyfið í gistihúsum, og
mér er nær að halda, að Akureyri sé
eini bærinn á landinu, sem svo notalega
tekur á móti gestum og gangandi.
EITT AF VANDAMÁLUM þeirra,
er njóta sumarleyfa eða orlofs, er að
taka ákvörðun um, hvernig leyfinu
skuli varið. Og þar kemur margt til. Sá,
sem er að byggja sér hús, vinnur meg-
inhluta leyfistímans að byggingunni.
Annar bregður sér í heyskap til kunn-
ingja eða ættingja í sveitinni eða
skreppur í sfld til Raufarhafnar eða
Siglufjarðar. Enn aðrir atliuga ferða-
auglýsingar ferðafélaga eða ferðaskrif-
stofa og skreppa í nokkurra daga ferð
inn í óbyggðir landsins eða suður yfir
höf. Loks eru nokkrir, er leggja land
undir fót með malpoka á baki og kanna
ókunnar slóðir, og margt fleira mætti
nefna.
ÞEIR, SEM FERÐAST hafa um
sveitir Norðurlands síðari hluta júlí-
mánaðar, hafa notið stakrar heppni. Þá
ríkti hér nyrðra sól og sumar, að vísu
í kaldara lagi, — en flesta daga bjart
veður og þurrt. E. t. v. hefir þurrkurinn
verið óþarflega mikill, því að hvar sem
litast var um vegu, lagði rykmökkinn
undan hjólum ökutækjanna í átt til
himins, og ofaníburður veganna þá
rokið í tonnatali út í veður og vind. I
slíku tíðarfari er heflun vega nær ó-
vinnandi verk, og því skapast hin ill-
ræmdu „þvottabretti" á vegunum, cr
slíta ökutækjum fyrir aldur fram.
VERZLUNARMANNAHELGIN er
liðin, en þá er umferð mest á vegum
Sjúlfsprófun nauðsynleg.
„VerSi ég vör einhvers þess í
fari annarra, er mér ekki fellur,
er ég vön að stinga hendi í eigin
barm og grennslast um, hvort ég
sjálf bý ekki yfir einhverju á-
þekku. Þó að mannfólkið sé hvað
öðru ólíkt, er margt sameiginlegt
með öllum. Svo er og um lönd,
sem mikil fjarlægð skilur, að
margt hliðstætt getur með þeim
verið. Sjálfsprófun er nauðsynleg
og samanburður á okkur og öðr-
um mönnum, bezti leiðarvísir til
mannþekkingar. Mannþekking
eykur réttlætiskennd og slævir
brott ómilda dóma.“
George Eliott (Mary-Ann Evans)
1810—1880. Frœgur skáldsagnahöfund-
ur. Ensk.
Fyrirlitning.
„Frelsarinn kenndi, að menn-
irnir væru börn Guðs og þeim
bæri að líkjast honum. „Verið
fullkomnir eins og faðir yðar á
himnum er fullkominn.“ En hann
gjörði meir en kenna. Orð hans
og öll framkoma við mennina,
sýndu að það voru Guðs börn,
sem hann átti tal við. Það skipti
engu, hvort heldur hann ávítaði
harðlega, flutti heilög spekiorð
eða skipti orðum við þá sjúku,
sem hann læknaði.
Maðurinn átti fullan rétt virð-
ingar. Hver einasta mannssál var
dýrmæt. I hans augum var enginn
skríll til, sein sniðganga mátti né
sýna lítilsvirðingu. Enginn var
svo djúpt fallinn, að ekki ætti
kost fyrirgefningar og afturhvarfs.
Trénu, sem ekki ber ávöxt, skal
ekki kasta, heldur bera áburð að
rótum þess og hlú að þeim. Á sín-
um tíma mun það bera ávöxt. Það
stendur í víngarði Guðs og er eign
hans.“
Pastor Pastorum, Henry Latham.
„Tennyson tók hart á fyrirlitn-
ingu. Að fyrirlíta, bæri vott um
skort á skilningi. Dramb og fyrir-
litning væri ómenning. Sönn sið-
landsins og fer'öalög fólks mest á ár-
inu. Fjöldi fólks fór þá til Austurlands,
og var talið, að í Egilsstaðaskógi hefði
aldrei verið fleira fólk samankomið, en
þar var héraðsmót Sjálfstæðismanna
haldið sl. sunnudag. Mikill mannfjöldi
var þá einnig í Vaglaskógi, og vora
dansleikir haldnir þar í hinum gaml a
Brúarlundi á laugardags- og sunnudag ,s-
kvöld, og komust færri að en vilt’lu.
Allmikil ölvun mun hafa verið á þijss-
um aðal-samkomustöðum norðan la nds
og austan, en ekki hefir þó frétrt af
slysförum af völdum hennar. Okmrt'enn
virðast nú óðum vera að öðlast sl.iln-
ing á þeirri hættu að blóta Bakkus: við
stýrið, og mun það nú nálega einsdæmi,,
að atvinnubílstjórar bragði áfengi við:
akstur. Ileiður þeim, sem heiður ber.
menning eykur skilning á mann-
legu eðli. Sé sá skilningur fyrir
hendi, á fyrirlitning erfitt upp-
dráttar. Hver sá, sem fyrirlítur
meðbræður sína, er andlegt vesal-
menni. Víðsýni maðurinn, sem
kynnzt hefir heiminum í hans
mörgu myndum, virðir sjónarmið
annara engu síður en sín eigin og
skilur þau.
Tennyson — A. Memoir, by his son.
Sannleikur.
„Ollum ber að starfa undir
merki sannleikans. Ástunda hann
í hugsun, orðum og athöfnum.
Hver sá, sem sniðgengur sann-
leika í smámunum, hikar ekki við
að troða hann fótum í því, sem
mikilvægt er.“
Lord Iddesleigh, 1818—1887. Merkur
enskur stjórnmálamaður.
„Sannur sálarfriður byggist
eingöngu á trúmennsku við sann-
leikann.“
Dr. Johnson.
CJrið ?
I Hegranesi gengið var til glímu,
er griSin höjSu bændur sett og veitt,
um þaS á Island aldrei kveSna rímu,
þó enginn haji meiri drengskap beitt.
Þeir sakamannsins íþrótt allir virtu,
hans afrek höfSu sér í minni fest,
á bratta hlíS þeir breiddu Grettisskyrtu,
svo börn og aldnir muni frœgan gest.
Nú gilda sjaldan griS í heimi lengur,
þaS grei'nir víSa reynslan furSu skýr,
þess geldur margur röskur dáSa-
drengur,
sem du ga vill og seint frá hœttu snýr.
Þcir rá '■■Samenn, er löndum stœrstu
stjórna,
ei stan da viS sín heit og töluS orS,
því vttrður skammt á milli frelsisfórna,
þá falla lietjur, böSlar drýgja morS.
AS stjórna heiminum frá Hcgranesi
þó' henti vart, ég gleSi mína finn,
er þar vex ennþá tryggS og töSugresi,
sv o treysta bóndi má á drengslcap þinn,
alj þínum griSum þjóSin örugg játi
e r þaS sem bjargar, glíma lífs skal háS,
þó suSur í löndum blóSi gróSur gráti,
er GuS og menn og trú er hædd og
smáS.
En skilur þjóSin glœpi þá sem gerast,
þau griSarof, er beygSu stærri lýS?
AS ströndum vorum stórar fregnir
berast,
er stundin komin, Dags- og lokahríS?
Er liS á verði aS gœta marks og miSa
og moldar, er til sóknar vörnum snýr,
vill fjöldinn unna hverjum Gretti
griSa,
cr gengur fratn og nú til fangs sig býr?
27. júní 1958.
ÁRNI G. EYLANDS.