Íslendingur - 06.02.1975, Blaðsíða 4

Útgefandi: íslendingur hf.
Ritstjóri og ábyrgöarmaður: sigrún Stefánsdóttir.
Auglýsingastjóri: Gísli Sigurgeirsson.
Dreifingarstjóri: Drífa Gunnarsdóítir.
Ritstjórn og afgreiðsla: Kaupvangsstraeti 4, sími 21500.
Prentun: Prentsmiðja Björns Jónssonar.
Áskriftargjald: Kr. 1200 á ári.
Verð í lausasölu: Kr. 35 eintakið.
Fjárhagserfiðleikar
sveitarfélaganna
Á landsþingi Sambands íslenskra sveitarfélaga, sem
haldið var í september síðastliðnum, var meðal
annars samþykkt eftirfarandi ályktun:
„Landsþingið vekur athygli stjórnvalda á fjár-
hagserfiðleikum sveitarfélaganna, einkum í þétt-
býli, en orsakir þessara erfiðleika eru, að útgjöld
sveitarfélaganna hafa vaxið í hlutfalli við verð-
bólguna, en tekjur þeirra hafa ekki aukist að sama
skapi, enda ekki fengist heimild stjórnvalda til
hækkunar helstu tekjustofna ... “, o. s. frv. Einnig
skoraði landsþingið á ríkisstjórn og alþingi að hlut-
ast til um, að Jöfnunarsjóður sveitarfélaga fái sömu
hlutdeild í söluskattsauka og í söluskatti.
Hér er vissulega ekki að tilefnislausu ályktað.
Hagur fjölmargra sveitarfélaga þrengdist geigvæn-
lega á síðasta ári. Hlutur þeirra hefur af Alþingi og
ríkisstjórn verið fyrir borð borinn. Með löggjöf eru
sveitarfélögunum sífellt bundnir nýir útgjalda-
baggar, sbr. t. d. ný lög um sjúkratryggingar og
tannlæknaþjónustu, en ekki er skeytt um að sjá
þeim fyrir nýjum eða meiri tekjustofnum á móti.
Þá hefur stjórnleysið í efnahagsmálum, með met-
hraða í verðbólguvexti, komiö hart niður á sveitar-
félögunum. Verðbólguvöxturinn var um 14% 1972,
25(/, 1973 og í kringum 50% 1974. Með öllum þeim
kostnaðarauka, sem af þessu leiðir, er ekki að
undra, þó að rekstrarörðugleikar margra bæjar- og
sveitarsjóða hafi verið ærið miklir árið sem leið. Á
þessu verður að fást leiðrétting. Bæði þurfa sveitar-
félögin að fá lánafyrirgreiðslu til að komast úr
mestu klípunni nú þegar og síðan þarf með löggjöf,
að sjá svo um, að hagur þeirra hallist ekki svo, sem
síðastliðið ár, og enn eru horfur á, ef ekki verður
að gert.
Þetta hefur glöggt komið í ljós við undirbúning
að gerð fjárhagsáætlunar Akureyrar, sem fariö
hefur gegnum fyrri umræðu í bæjarstjórn, en verð-
ur væntanlega tekin til endanlegrar afgreiðslu í lok
þessa mánaðar. Þegar uppkast að áætluninni kom
frá bæjarstarfsmönnum og reynt var að verða við
óskum um nauðsynlegustu útgjöld, sem mörg eru
reyndar lögbundin, og jafnframt reynt að spá um
verðbólguna á þessu ári, kom í ljós gap milli gjalda
og tekna, gap upp á mikið á annað hundrað
milljóna. Þessi mikli vandi verður ekki leystur með
því að vanáætla útgjaldaliði, né með tilviljana-
kenndum niðurskurði framkvæmda, ekki heldur
með 55 milljón króna lántökuheimild eða með því
að ýta hreinlega til hliðar hluta vandans og látast
ekki sjá hann, eins og raunin hefur orðið í meðferð
bæjarráðs á fjárhagsáætluninni. Engin bót er í því
að setja upp ranga mynd af því, sem við er að glíma
og gefa þar með til kynna, að vandinn sé minni en
veruleikanum nemur. Svo best fæst viðunandi
lausn, að hin sanna mynd blasi við.
Frumvarp að fjárhagsáætlun fyrir Akureyri þarf
því gaumgæfilegrar endurskoðunar við, og sífellt
þarf að knýja á um aðgerðir af hálfu ríkisvaldsins
til úrbóta í þágu sveitarfélagnna, eins og núverandi
ríkisstjórn hefur gefið fyrirheit um. Þrautreyndir
sveitarstjórnarmenn skipa ríkisstjórnina að meiri
hluta, svo að þar er skilnings að vænta á nauðsyn
þess að sveitarfélögin verði í framtíðinni fær um að
gegna sínu mikilvæga hlutverki. G. J.
Tómas Búi Böðvarsson ski
DLRIIMIM
GERIR EKKI BOÐ
Á UIMDAIM SÉR
Þaö kviluiar ekki í hjá mér. Þannig hugsa sjálfsagt niargir. En þrátt fyrir það Ies maður allt of
oft í blöðum fréttir af brunum í heimahúsum, sem valda meiri eða minni skaða. Það þarf held-
ur ekki mikið til að eldur sé laus. Oft nægir ein eldspýta, sem liggur þar sem barn nær til,
eða kertaljós, sem stendur of nálægt gluggatjö'dunum. Nei, eldurinn gerir engin boð á undan
sér og því miður erum við flest illa undir það búin að kunna að bregðast við á réttan hátt. —
íslendingur fór þess á leit við Tómás Búa Böðvarsson, slökkviliðsstjóra á Akureyri, að hann
gæfi lesendum blaðsins nokkur holl ráð um það hvernig rétt er að bregðast við þegar kviknar
í og hefur Tómas Búi nú orðið.
Brunatjón, sem tryggingar-
félögin bættu, voru samtals
um 80 milljónir króna árið
1973, en því miður eru elcki
öll brunatjón bætt, þar sem
nokkuð algengt er, að innbú sé
lágt eða ekki vátryggt. Er ekki
fjarri lagi að áætla, að brunn-
ið hafi fyrir um 100 millj. kr.
það ár, sem er aðeins hluti af
því, scm varð eldinum að bráð
á ári hverju árin fyrir 1970
Ástæðan fyrir því, að upphæð
in er ekki enn hærri, er án efa
mest að þakka aukinni á-
herslu á fyrirbyggjandi aðgerð
ir eftir tilkomu Brunamála-
stofnunar ríkisins.
Slökkvilið Akureyrar hefur
einnig á síðustu árum lagt
aukna áherslu á fyrirbyggjandi
aðgerðir. Liður í þessu starfi
er m. a., að hvetja fólk til um-
hugsunar um eldvarnir og þá
eldhættu, sem víða leynist í
heimahúsum.
• AÐVÖRUNARTÆKI
Til eru á markaðnum ódýr
aðvörunartæki fyrir íbúðar-
hús, sem gefa til kynna að eld-
ur sé laus. Er þar um að ræða
bæði hitaskynjara og reyk-
skynjara. Hitaskynjarinn gefur
til kynna óeðlilegan hita með
væli, en reykskynjarinn óeðli-
legan reyk með skærum tón.
Uppsetning á þessum tækjúm
cr afar einföld og gæti hver
sem er gert það á hálfum
klukkutíma eða svo.
Það þarf ekki að orðlengja
það, hversu mikilsvert það er
!
I
Gott í
gráum
hvers-
dagsleik-
anum
Að áskorun Gunn og Gunu-
laugs Kristinssonar koma hjón
in Harriet og Knútur Otter-
stedt með uppskrift vikunnar:
Fiskur með hrísgrjón-
um:
(fyrir 4 persónur)
1 stór pakki af ýsu- eða
þorskflökum
2 msk. smjörlíki eða smjör
2 dl hrísgrjón
2 tsk. salt
4 dl. vatn
1 tsk. karry
(paprika í teningum)
Lcggið fiskiflögin í smurða,
eldfasta skál og hellið
hrísgrjónunum yfir. Salti og
karrýi stráð yfir og smjörbitar
lagðir ofan á hrísgrjónin.
Vatni helit yfir. Lok eða málm
pappír settur yfir skálina og
fiskurinn er síðan bakaður við
200 gráður í ca. 40 mínútur.
Ef paprika er notuð þá er hún
sett ofan á hrísgrjónin áður er.
skálin er sett í ofninn. Gott e:
að bera fram hrásalat með
þessum rétti.
Súkkulaðigrautur:
(fyrir 4 persónur)
3/4 I. mjólk
5 msk. (50 gr.) majzenamjöl
5 msk. (35 gr. kakao)
IV2 dl. strásykur
1 msk. vanillusykur (eða
dropar)
Majzenamjöli, kakao og
sykri er blandað saman í potti.
Hellið mjólkinni yfir og þeytið
❖♦j-mkk*
❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖!♦❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖❖•
V V V vv V V %**♦ V V V V V V V V %• v V V V V *
saman. Látið blönduna sjóða
upp samtímis því að þeytt er
og látið sjóða í 3 mín. Bragð-
bætið grautinn með vanillu-
sykri og heilið honum síðan í
skál. Stráið örlitlum sykri yfir.
Látið grautinn standa á köld-
um stað í 2 —3 tíma og berið
hann síðan fram með rjóma-
blandi.
Að lokum skora hjónin á
þau Hermann Sigtryggsson og
Rebekku Guðmann að koma
með næstu uppskrift.
♦*♦ ♦*♦ ♦*♦ ♦$* ♦*♦ ♦*♦ ♦*♦ •
4 - ÍSLENDINGUR