Faxi - 01.04.1942, Blaðsíða 2

2
F A X I
Helgi S. Jéusson:
Byggðasafn Keflavíkur
Keflavík er ört vaxandi bær,
]jví vprður ekki á möti mælt,
og ef til vill fara atburðirnir
hér að gerast með meiri hrað;.
eo, áður, — hvort sem stríð eðíi
friður verður yfirskrift næstu
ára. Að minnsta kosti benda
ýmsar framkvæmdir í þá átt, að
Keflavík verði meira í alfara-
ieið cn áður, hvort sem rás við-
burðanna rennur í gegnum
hendur Keflvíkinga sjálfra. Þá
virðist allt nú þcgar stcfna í þá
átt, að þorpið vaxi ört og svip-
ur hinnar gömlu Keflavíkur
hverfi bgk við nýjan bæ.
Áður en varir, er gamla kyn-
slpðin, sem byggði bæinn, hprf-
in pg gleymd, — gpmlu húsin
fallin, gatplir atvinnuhættir
týndir og allt þetta, sem var,
er orðið að sögu, sem er x of-
mikiHi nálægð til þess, að menn
almennt geri sér Ijósa þýðingu
hennar. Svo vaknar næsta kyn-
slóð ef til viU við vondan
draum, — þann, að allar heim-
ildir um umskiptalímabilið
hafa skolazt burt, — eru horfn-
ar og algjörlega óbætanlegar.
Og ef það verður ekki harmað,
þá er hinni söguelsku íslenzku
þjóð farið aftur, því vissulega
eru það tengslin við liðna lím-
ann, sem hafa gefið þjóðinni
máttinn, og í sögu sína — svip-
leiftur manna og málefna —
hefir þjóðin sótt þrek til fram-
hvort við höfum fengið okkur
blund eða skroppið heim í kaffi!
Annars er samtsarfið við sím-
notendurna ágætt.
— Engar undantekningar?
— Varla, aðeins dálítið ergi-
legt, þegar sama númerið tal-
ar og talar samfleytt í hálftíma
og önnur númer bíða.
— Og þið megið ekki slíta
samtöl?
— Nei, en þó kemur fyrir að
við megum segja: Landsíminn
slítur.
sóknar. Alveg saina lpgmál
gildir um sögu einstakra staða.
Þeir verða íbúum sínum kærari
eftir því sem þeir pru j stcrk-
ari tengslum við sköpun þeirra
og þróun, og sá staður, sem ást-
fóstri er tckið við, honunvvegn-
ar betur og endurgeldur íbúum
sínum umhyggjuna á margfald-
an hátt.
Keflavík er ekki sögustaður í
venjulegri merkingu þess orðs.
Hún er að vísu í landnámi Ing-
ólfs Arnarsonar, en hann gaf
Stqinunni hjnni gömlu, frænd-
konu sinni Romshvalanes allt.
Síðar kemur Keflavík mjög
við hina óskemmtilegu cn lær-
dómsríku sögu einokunarverzl-
unarinnar og sögu hins danska
kaupmannavalds, en þótt stutl
sé síðan Duus hvarf af sjóiiar-
sviðinu, þá er nú þegar farið að
fyrnast yfir sporin. Þeir munu
nú vera fáir, sem rauna gamla
Duus, Fisher og Ivnudsen og
alla þessa herra, sem liöfðu líí'
og kjör hins þrautseiga fólks í
höndum sér, — fólksitis, sem
tókst að skila okkur Keflavík-
urþorpi og geta af sér þá kyn-
slóð, sem nú byggir upp Kefla-
vík hina nýju.
Það sem gerzt hefir á fám
undanförnum áratugum eða ár-
um, hér í Keflavík, er fyrst og
frernst sjálf þróunarsaga ís-
lenzkra atvinnuhátta, saga um
— Hve mörg símanúmer eru
í Keflavík?
— 100, en í notkun munu vera
118 símar. Og af þeim númerum
geta aðeins 11 talað við önnur
11 númer samtímis.
— Og þú manst númer hvers
! símnotcnda hér.
— Já, enda er sjaldan beðiö
um númerið sjálft, heldur er
sagt: Má, ég fá, eða viltu gefa
mér þennan eða hinn.
. — En með leyfi, — þú ert
engum gefin og engum íofuð?
það, hvernig þjökuð og undir-
okuð þjóð hóf sig upp úr nið-
urlægingu og ruddi sýr brgut
fram á sjónarsvið heimsins. Og
næsti þáttur vprður um það,
hvernig þjóðinni tekst að skipa
þann sess, sem hún vill tileinka
sér.
Þetta er ekki of mælt. Það er
líf og starf hins vinnandi lýðs
> sjávarþorpunum og til sveit-
anna, sem mótar stefnu þjóðar-
innar, og þess vegna licfir það,
sem gerist hér daglcga umhverf-
is okkur sögulega þýðingu, þess
vegna ber pkkur að sýna menj-
um þess ræktarsemi og varð-
veita þær frá gleymsku — varð-
veita minninguna um mennina,
sem voru frumkvöðlar framfar-
anna og sem báru hita og þunga
dagsins — varðveita tæki og
útbúnað hins gamla atvinnu-
lífs, svo við getum, þegar stund-
ir líða, sýnt arftökuin athafna-
lífsins þróun þess og gert þeim
sambandið við forlíðina lifandi,
með áþreyfanlcgum hlutum,
myndum þeirra, og áreiðanleg-
um heimildum mn það, hvernig
breytingin fór fram.
1 slíkri starfsemi er fyrst og
fremst menningarlegt gildi, svo
er hún drög að nýrri Islendinga-
sögu, blástur að glæðum átt-
hagaástarinnar, sem öllu öðru
fremur gefur þjóðlífinu festu og
öryggi. Tengslin við liðinn tíma
— Það segist nú ekki.
— Eg á við, að símamærin
lúýtur, — öðrum meyjum frem-
ur, — að ciga hægt með að ná
góðum samböndum---------.
— 1 þeiin efnum verður nú
sjón að vera símtali ríkari, væni
minn, svarar ungfrúin. En guð,
skrifarðu allt, sem ég segi, bæt-
ir hún svo við.
— Nei, svara ég, ekki allt.
Bara það, sem allir mega lesa
í Faxa, næst þcgar hann kem-
ur út. —krp—