Sjómaðurinn - 01.01.1941, Blaðsíða 23

SJÓMAÐURINN
17
um útbúnaði sé liægt að loga í hvaða veðri og
sjógangi, sem ekki hefði verið hægt að athafna
sig án hans. Kastið minnkar að mikluni mun og
ekkert slingur er á skrúfunni.
Þá minnkar líka að miklum mun titringurinn
á skrúfunni, þar sem vatnið fellur alltaf frá sama
horni á skrúfuna og magnið er alltaf iiið sama.
Þá er sá kosturinn ekki síztur, að þessi lúða eða
hulstur ver skrúfuna. Engin liætta er á því, að
vírar eða annað lendi í skrúfunni. Ennfremur er
skrúfan- varin gegn skemmdum af völdum iss eða
skerja.
Þá hefir það einnig verið rannsakað, hvernig
skip með þessum úthúnaði láta að stjórn. Þau
eru miklu næmari fvrir stjórn og fljótari i öllum
snúningum. Þcgar siglt er beint, þarf naumast
mann við stýrið, ef skipið er útbúið með skrúfu-
skýli.
Enda Jjótt túðan auki ekki að mun skrið
skips, sem ekkert hefir i togi i lygnum, sjó, verður
þó skipið fljótara milli hafna, þar sem skriðurinn
helzt alltaf jafn i sjógangi, sem myndi tefja skip,
sem ekkert skrúfuskýli hefir.
Samkvæmt skoðun sérfræðinga, nýtur skrúfu-
skýlið sín bezt og kemur að mestum notum, ef
skipið er smíðað sérstaklega með tilliti til þess.
En ])að getur líka komið að gagni, ])ótl svo sé
ekki, og er sama livort skipið er grunnsiglt eða
djúnsiglt og hvort skrúfan cr einföld eða tvöföld.
Töluverður vandi er að koma skrúfuskýlinu fyr-
ir á skipinu, en þegar það er l)úið, þarf ekki fram-
ar um það að lmgsa. Það hreyfist ekki og þarf
ekki að færa það til. Það endist jafnlengi og skip-
ið, sem, ])að er fest við.
Togarar, sem stunda eiga veiðar á djúpmiðum,
eru nú úthúnir með skrúfuskýli í Bandarikjunum.
Og nýlega liafa verið smíðuð tvö drátarskip með
þessum, útbúnaði fyrir W. G. Covle-félagið. Og
dráttarskip þannig útbúin liafa um þriðjungi
meira dráttarmagn en hin, sem ekkert skrúfu-
skýli liafa. Auk ])ess eyða þau minni tíma i starfið
og minna eldsneyti.
Þegar ])ess cr gætt, að litlir togarar geta sparað
tíma og eldsneyti og jafnframt aukið kraft sinn
í sömu hlutföllum, ])á ættu þeir ekki siður að þurfa
slikan útbúnað, þar sem mikill sjógangur verkar
meira á þá en slærri skip.
V--. i. • - r ■ •“
Gangskiptir með plötu-
tengslum, sem stjórnað
er með olíuþrýstingi.
Belgiski mótorknúni togarinn „Jolm“, sem er
eign félagsins Pécheries á Vapeur í Ostende, er
að ýmsu leyti eftirtektarvert skip. Hann er 158,65
m. langur, 6,85 m. hreiður og ristir 15,95 m. Hann
er knúinn með 500 lieslafla dieselmótor, sem smið-
aður er af Usines Carels i Gent. Iiraði togar-
ans er 12 milur á klukkustund og hann getur
hafl eldsneytisforða, sem nægir 6000 mílur.
Mótorinn er einvirkur fjórgengismótor og snýst
275 snúninga á minútu, hann er ekki snarvendur,
en er úthúinn með gangskiptir af gerð Demags-
„firmans". Gangskiptirinn er úthúinn með keilu-
tannhjólum og plötutengslum fyrir áfram og
afturábak og gangskiptingin er framkvæmd með
olíuþrýstingi. Til ])ess að gera gangskiptinguna ör-
uggari, er háðum tengslunum skipt i tvo hluta,
sem stjórnað er samtimis. Plöturnar i tengslunum
eru þannig gerðar, að önnur hver fylgir snúningi
liússins, en hinar snúningi ássins. Á ytri plöturn-
ar eru lagðar þynnur, úr efni sem gerir mikla nún-
ingsmótstöðu, en hinar eru úr sérlega góðu hertu
stáli. Á lokinu er komið fyrir dælu, er framleiðir
nauðsynlegan olíuþrýsting, en liann er tempraður
með einföldum lokahúnaði á liliðum gangskiptis-
liússins, og smyr dælan einnig leg og tannhjól.
Notagildi tengslanna er 98% og allir hlutar þeirra
eru gerðir svo sterkir, að þau geta flutt allt átak
mótorsins hæði áfram og afturáhak.
Þess má einnig gela, að mótorinn er einnig not-
Frh. á bls. 22.