Útvarpstíðindi - 20.01.1941, Blaðsíða 13

ósk, aÖ þaÖ yrði flutt aftur. — það
œtti útvarpið að gera — en til þess má
ekki velja laugardagskvöld. K. F.
Hugleiðing um söngva Kaldalóns.
þegar athuguð eru verk hinna sí-
gildu tónskálda, þá koma i ljós sum ein-
kenni, sem eru almenns eðlis, en þó að
nokkru leyti óháð stíl og stefnubreyt-
ingum í sögu sönglistarinnar. Einkenni
þessi eru reyndar „sameinkenni", sem
birtast víða, jafnvel á hinum óliklegustu
tímabilum og leyfa oss því að tala um
vissar „typur" á meðal tónskáldanna,
hversu fagurt eða ófagurt sem þetta orð
kann að vera. Einnig hér á landi má
finna slíkar typur, og er hér m. a. eink-
um um tvær að ræða — eftir því, hvort
tónskáldin leggja meiri áherzlu á lagræn
eða hljómræn atriði í söngvum sínum.
Söngvar Iíaldalóns sýna lagrænan svip,
fremur en hljómrænan. — Satt er að
vísu, að sönghneigðir fslendingar virðast
hafa séx-staka ánægju af margbreytileik
hljóma og sambandi þeiri’a — að minnsta
kosti nú á tímum, þar sem kveðskapur
og tvisöngur er liðinn undir lok eða fall-
inn í dvala. Samt mun það vera ,áxið
lagræna eðli“ söngva eftir Kaldalóns, er
þrátt fyrir hinn óbrotna búning undii'-
leiksins gleður eyra og hjarta almenn-
ings og mun eflaust eiga eftir að gera
það, meðan sungið er á þessu landi.
R. A.
Dr. Jón Helgason, biskup, hefur i vetur
flutt þrjú erindi í erindaflokki, sem hann
nefnir „Reykjavík æskuára minna“.
Fx-æðistarf dr. J. H. er merkilegt og allr-
ar vii'ðingar vert; hann hefur með rit-
störfum sínum og myndum haldið ýms-
um mikilsvarðandi fi-óðleik um sögu
Reykjavikur til haga. En það er ekki öll-
um lagið að vera hvorttveggja í senn,
fróðleiksmaður og skemmtilegur. Dr. J.
H. mun eigu þessa kosti, en þeirra gætir
ekki saman nema stundum. Honum
hættir oft við að vera um of smásmugu-
legur og nákvœmur. Visindaleg ná-
kvæmni dr. J. H. er lofsverð, og mikils-
virði í ritverkum hans og skýrslum,
og verða rit hans eflaust einhverjnr
öruggustu heimildir framtíðarinnar um
þau efni, sem dr. J. H. fjaliar um. En
kostir geta oi’ðið gallar undir vissum
kringumstæðum. Smámunasemi á eltki
cins vel við i útvarpi sem í í-ituðu máli.
Di’. Jóni Helgasyni hættir mjög til að
kx-ydda erindi sín með ættleiðslum og
margskonar upptalningum, sem ókunn-
ugir eiga mjög erfitt með að festa sér í
minni, eða átta sig á í erindi. Fólki
á líkum aldri og dr. J. H. hefur þetta
þó e. t. v. verið upprifjan. þessir ágallar
skemmdu mjög erindin og gerðu þau
svona heldur þreytandi, einkum er mað-
ur hefur i huga það, sem Gestur Pálsson
ritaði um sína Reykjavík og þorvaldur
Tlioroddsen (i minningarbók sinni) og
Jón Ólafsson (í æviminningum sínum í
Iðunni). J.
Úr bréfi að norðan.
Jólagestimir, sem Helgi Hjörvar leiddi
í útvarpið á annan í jólum, þóttu mér
bara skemmtilegir, og mér þótti ekkert
spilla (sem sumum fannst þó hér), að
þegar Hjörvar átti tal við gestina — þá
hcyrðist alltaf í honum líka, meðan gest-
irnir sögðu sínar setningar. pað var
eins og undirleikur. Mér datt nú þá svona
í hug, að líklega væri það satt, að Hjörv-
ar hefði gaman af að heyra til sjálfs
sín. (það er reyndar von. Mér finnst Iíka
gaman að heyra til hans). — Annars
var það ekki þetta, sem ég ætlaði að
segja, hcldur hitt, að ég var stór hneyksl-
uð og móðguð og reið yfir þeim spilagosa-
skap og þvi stórmennsku-brjálæði, sem
mér virtist koma fram í orðum þórbergs
þórðarsonar, þegar hann var að gaspra
við Hjörvar þetta kvöld. Ég get ekki
nefnt það annað en gaspur (eða þá gamb-
ur). þarna var þessi ábyrgðarsl jói fleypr-
ari beinlínis að leyfa sér það, að bora
sig saman við frelsarann. — Getið þið
hugsað ykkur meiri óforskömmugheit í
gambri? Og það á sjálfum jólunum.
Hann sagði eitthvað á þá leið, að sér
hefði verið láð það, að hann hældi sér,
cn hann sagði, að Kristur liefði gert
það sama. (Hann tilfærði meira að segja
setningu úr Jóhannesar-guðspjalli: Ég
er yður vegurinn, sannleikurinn og lífið).
Og þórbergi fannst hann hafa sams kon-
ar rétt eins og Kristur til að „hæla', sér,
ÚTVARPSTtÐINDI
213