Prentarinn - 01.01.1944, Blaðsíða 6

Breytt viðhorf
Það er gamall og góður íslenzkur siður,
að gá til veðurs dag hvern og hyggja að
hversu skipast muni næsta sólarhring.
Þótt störf okkar prentara séu lítt veðra-
brigðum háð, megum við gjarna minnast
þessa gamla siðar, skyggja hönd fyrir auga
og fylgjast vel með veðurgerð allri í hvat-
lyndi þeirra tíma, sem nú eru, og aðgæla
hverju þau öfl muni valda um afkomu og
þróun, sem líkt og hamfarir óbundinnar
náttúru geisast fram, eyðandi eða umskap-
andi flest það, sem áður var.
Ein mun okkur hugleiknust þeirra óráðnu
spurninga, sem viðburðir tímans hafa feng-
ið okkur til úrlausnar:
Hvaða áhrifum veldur þróunarhraði stríðs-
áranna á kjör prentarastéttarinnar, samtök
hennar og baráttu fyrir bættum lifsskilyrðum
og hvernig ber okkur að snúast við þeim
verkefnum, sem breytingarnar færa okkur
í fang?
Ég mun í annarri grein taka til meðferðar
í einstökum atriðum þá hreytingu, sem orð-
in er, á hinu tæknilega sviði og hver nauð-
syn ber tii þess, að við endurskoðum af-
stöðu okkar til hins prentfræðilega uppeld-
is, sem stéttin nú býr við, svo það megi
svara kröfum tímans.
Til lausnar spurningu þeirri, sem að fram-
an getur, er gott að vita, að vélþróun prent-
iðnaðarins hefur tekið slík risastökk síðast-
liðin 4—5 ár, að nærri lætur að vélamagnið
hafi tvöfaldazt.
Áslandið er því þannig nú, að þótt aðeins
fjórar prentsmiðjur hafi bætzt við, 3 hér í
Reykjavík og 1 á Akranesi, þá liafa sumar
þeirra, sem fyrir voru, aukizt svo að véla-
kosti, að telja má þær ný fyrirtæki.
Eins og gefur að skilja hefur hinn stór-
aukni vélakostur valdið manneklu, því ekki
varð gripið til neins varaliðs atvinnulausra
manna, eins og viða i öðrum greinum. Af
þessu hefur síðan leitt mikil aukavinna, nem-
endafjölgun svo sem framast má og þó eru
margar hinna nýju véla aðeins liálfnotaðar
eða ekki.
Það hefur verið mikið um það rætt meðal
prentara og annarra, hversu fara muni þeg-
ar stríðsgróðinn tekur að fjara, kaupgeta
fólksins minnkar og farið er að skera við
nögl allt það, sem ekki verður talið til beinna
lífsnauðsynja. Flestir munu sammála um að
eitt hið fyrsta, sem menn spara við sig, þeg-
ar þrengja tekur í búi, séu bókakaup og blaða.
Það er hverju orði sannara, að afkoma
prentarastéttarinnar byggist að mestu leyti
á lífsskilyrðum almennings, og í þjóðfélagi,
sem enn er á því menningarlega frumstigi
að telja bóklestur og menntun eins konar
„munað“, mega þeir sannarlega hafa augun
opin, sem eiga lífsafkomu sína undir slíku
munaðarleysi í hugsunarhætti og stjórnarfari.
Þrátt fyrir það, þótt kröfur frelsis og auk-
inna mannréttinda rísi nú hærra en nokkru
sinni fyrr með flestum þjóðum, skulum við
mælti flutnings- og fargjöldin um helming.
Þörfin mun gera þetta nauðsynlegt áður
langt líður. Brýr hér í nágrenni Reykjavík-
ur hafa þegar verið breikkaðar. Þegar „vega-
mála-krókarnir“ verða „teknir úr umferð“
á Grímsnesveginum, styttist leiðin til Miðdals
til muna, sökum meiri og jafnari ökuhraða,
sem þá verður mögulegur og engu áhættu-
samari.
Að lokum þetta: Það er ekki vandi að
sitja við skrifborðið og láta hugann mála
myndir af framtíðinni. Það er hægt að fram-
kvæma hlutina i huganum á einni kvöld-
•
stund. Það, sem hér hefur verið talið upp,
verður ekki framkvæmt ineð liugmyndaflug-
inu einu eða á einum degi. Það dettur eng-
um i hug. — Sá fær allt, sem kann að biða
— til þess að framkvæma eitthvað af þessu
þarf 365 daga — marga tugi af 365 dögum
— og þá á Prentarafélagið framundan. Það
er örugg innstæoa, sem ekki verður frá því
tekin. Mestu skiptir, að starfið er þegar haf-
ið og að félagsskapur stendur á hak við.
En það verða starfsaðferðir framtíðarinnar
— félagsskapurinn — með honum vinnst
mest, og i honum á að nýtast bezt starfs-
vilji einstaklinganna Gleðilegt nýtt ár!
20 Prentabinn