Prentarinn - 01.01.1973, Blaðsíða 12

stjórnmál, efnahagsmál og félagsmál.
Meðal annars sagði Pielemann okk-
ur frá skemmtilegu sambandi, sem
komið er á milli starfsmanna Tribiine
og barna á dagheimili þar í nágrenn-
inu. Starfsmenn Tribiine styðja dag-
heimilið fjárhagslega og með efnisgjöf-
um (renningar, pappír til að teikna á
o. s. frv.), en börnin koma með jöfnu
millibili í fyrirtækið, gefa skýrslu um
námsárangur sinn og sýna einkunnir.
Þegar verkamennirnir hafa svo spurt
börnin í þaula um frammistöðu þeirra,
cr dæminu snúið við, og börnin taka
starfsmcnnina í karphúsið að því er
varðar vinnuna. Skrifstofa Pielemanns
var skemmtilega skreytt teikningum og
límmyndum frá börnum þessa dag-
heimilis og var hann bersýnilega mjög
ánægður með þetta samband.
Yfirvinna óæskileg
Á degi framleiðslunnar fara svo
börnin inn í fyrirtækið og starfa að
framleiðslunni. Segja heimamenn, að
þannig læri börnin að bera virðingu
fyrir vinnunni.
Pielemann tjáði okkur, að mesta
áhyggjuefnið, sem hann hefði við að
stríða, og sama gilti raunar um aðra
ráðamenu fyrirtækja sem við töluðum
við, væri skortur á vinnuafli. Taldi
hann yfirvinnu óæskilega, enda er
víst erfitt að fá heimild til slíks, en
hana verður að fá hjá verkalýðsfélag-
inu, sem samþykkir ekki fyrr en geng-
ið ltefur verið rækilega úr skugga um
að ekki sé hægt að vinna viðkomandi
verkefni á annan hátt. Sagði hann
enda að dagvinnulaun væru við það
miðuð, að af þeim mætti lifa góðu
lífi.
í þessari prentsmiðju Tribúne varð
ég fyrir þeirri lífsreynslu í fyrsta sinn
á ævinni, að koma inn í setjarasal og
pressusal, þar sem loftið var betra en
úti fyrir. Hafði bersýnilega verið mjög
til loftræstingar vandað; brælan úr
blýpottum setjaravélanna var soguð
upp f rör og þannig leidd út, og
liringrás loftsins haldið með réttri
staðsetningu á viftum. Einnig var
þarna, eins og víðast annars staðar,
bannað að reykja í vinnusölum, en
sérstakt reykingaherbergi var á hæð-
inni, og gátu menn farið þangað og
fengið sér reyk, ef þeir voru aðfram-
komnir.
Misskilningur hverfisstjórans
Eftir heimsóknina í Tribúne snædd-
um við kvöldverð í veitingahúsi í
gömlum garði í útjaðri borgarinnar.
Þetta veitingahús var að því leyti
merkilegt, að það var byggt sam-
kvæmt ákvörðun hverfisstjóra komm-
únistaflokksins, eftir styrjöldina. Ilann
ætlaði að sanna það, að undir komm-
únistastjórn gætu verkamenn farið á
fínt veitingahús í hvítri skyrtu og með
bindi um hálsinn, eins og burgeisarnir
höfðu gert fyrir styrjöldina. Ekki tókst
honum að sanna það. Reiknings-
skekkjan lá í því, að verkamönnunum
fannst miklu skcmmtilegra að eyða
kvöldunum á gömlu góðu kránum, í
sinni vinnuskyrtu opinni í hálsinn,
heldur en á glerfínu veitingahúsi, —
og það þótt húsið stæði við vatns-
bakka og umhverfið hið rómantísk-
asta.
Föstudagur S. júni
Þennan dag byrjuðum við mcð því
að heimsækja það fyrirtæki, sem gaf
okkur gleggsta mynd af því, sem verið
er að þróa upp í Alþýðulýðveldinu
Þýzkalandi. Tastomat. Það fannst að
vísu ekki í fyrstu tilraun, þar sem það
var flutt i nýtt húsnæði, en svo fór
þó að lokum að við fundum það inn-
an um hávaxin tré í skógi. Svo scnt
að líkum lætur var umhverfið því
harla ólíkt því sem við áttum að
venjast að heiman.
Þarna hiltum við að máli forstjóra
Tastomat, varaformann verkalýðsfé-
lagsins á staðnum og formann fram-
leiðslunefndar, sem var hin fríðasta
kona.
Okkur var tjáð á fundi með þre-
menningunum, að þetta fyrirtæki væri
hið eina sinnar tegundar i sósialfsku
löndunum. Það framleiðir aðallega
strimla fyrir setjaravélar, mest fyrir
blýsetningu, en einnig fyrir filmu- og
ljóssetningu. Þá er sett þarna á segul-
bönd, sem þeir sögðu að væri aðferð,
sem gæfi góðan arð. Slík bönd cru
fyrir ritvélar, svo ótrúlega sem það
kann að hljóma, og eru Þjóðverjar —
og ugglaust fleiri — farnir að setja
(eða vélrita) þannig bækur. Ritvélarn-
ar eru kúluvélar frá IBM og fást kúlur
með alls lags leturstungum og stærð-
um. Vélarnar jafna orðabil, og þessi
setningaraðferð gefur ekkert eftir ljós-
setningu. Þetta er ekkert líkt því
mini-offseti sem við eigum að venjast
frá fjölritunarstofum, þótt notaðar
séu ritvélar.
í Tastomat er einnig prentað, aðal-
lega bæklingar og smáprent. Vélar eru
flestar tékkneskar, utan að sjálfsögðu-
IBM-vélarnar, og bókbandsvélar eru
austur-þýzkar, þar sem sjá mátti
furðu fullkomna brotvél, miðað við
stærð verka.
Hið félagslega fyrst
Þetta fyrirtæki var að byggja yfir
sig. Þar var ekki látið nægja að byggja
yfir framleiðslu fyrirtækisins, heldur
varð framlciðsla starfsmanna að sitja
í fyrirrúmi við uppbygginguna. Byggja
varð vöggustofu og dagheimili áður
en hafizt var handa um að fullklára
verksmiðjuhúsið. Einnig var þarna á
staðnum stórt eldhús með stórri mat-
stofu, gufubað, hárgreiðslustofa (kon-
ur eru í miklum meirihluta meðal
starfsmanna) og knattleikjavöllur.
Þetta er mikil kyrrsetuvinna og því
er læknir látinn fylgjast með heilsu-
fari starfsmanna, og gefur hanu fyrir-
mæli um mataræði. íþróttir eru mikið
stundaðar, einkum þó blak, en í þeirri
íþrótt þurfa menn að teygja mikið úr
sér og það er einmitt nauðsynlegt eft-
ir vinnu eins og þarna er unnin.
Þá var okkur tjáð, að fyrirtækið
liefði barnabúðir uppi í sveit, og værtt
börn starfsmanna þar þrjár vikur á
hverju sumri. Þriðjungur starfsmanna
kemst á ókeypis hvíldarheimili á
sumrin.
Vald verkalýðsins
Okkur var töluverð forvitni í að
vita hver það væri, sem knýr á um
svona félagslegar framkvæmdir í fyrir-
tæki. Okkur var sagt, að verkalýðsfé-
lagið gerði það. Milli fyrirtækisins og
verkalýðsfélagsins væri gerður samn-
ingur um félagslegar framkvæmdir á
vegum fyrirtækisins, og væri hver á-
fangi þeirra dagsettur f samningnum.
12
PRENTARIN N