Stundin - 01.02.1941, Síða 5

tii Rovaniemi. Þeir voru flestir
svo þreyttir og hásir, að hljótt
var í bifreiðunum, aðeins ein-
staka söngfugl hélt ennþá rödd
sinni, hinir reyndu margir að
sofa. Þreyttum er gott að sofa,
einnig þótt þeir bíði þess að
koma heim. En við stjórnvöl
bifreiðarinnar var ekki sofið.
Morgunn var tekinn að
grána, svalur, bjartur morgunn
norðan heimskautslínu. Héla
huldi jörð, og skógurinn svaf
enn í reifum hverfandi nætur.
Bifreiðin stanzar. Til vinstri
handar við veginn er timbur-
skáli í rjóðri, á hægri hönd
er skógurinn, en áfram liggur
vegurinn — heim. Um þrjátíu
Islendingar rísa úr sætum,
hrista úr sér hrollinn og skygn-
ast um. Nú væri notalegt að fá
ofurlitla hressingu. Við göngum
til skálans. Þar eru nokkrir
finnskir hermenn, sem höfðu
barizt fyrir nokkrum mánuð-
um. Nú er stríðinu lokið, en
þeir bera einkennisbúningana
ennþá, það er ekki nóg að
sigra, það verður einnig að
gæta sigursins. Þeir eru snemma
á ferli, þessir menn, sem höfðu
barizt og sigrað, og nú sitja
þeir að morgunhressingunni. í
hópi íslendinganna eru tvö
börn, þau þyrftu helzt að fá
heita mjólk að drekka. í eldhúsi
skálans sýður finnsk stúlka
hermönnum graut. Hún skilur
aðeins finnsku, en bráðlega er
hægt að gera henni skiljanlegt,
að litlu börnin þurfi heita
mjólk að drekka. Hún hellir
henni í fátæklega, emailleraða
skál og bregður henni yfir eld-
inn, en hermennirnir þurfa
einnig sitt. Hún fyllir stóra
könnu til hálfs með mjólk úr
brúsa, síðan er kannan fyllt
með vatni. Þetta er útálát sig-
urvegaranna, morgunhressing
þeirra er vatnsgrautur og vatns-
þynnt mjólk. Fyrir fáeinum
klukkustundum átu 254 íslend-
ingar kaffi, mjólk og brauð við
borð þeirra. En ísienzku börnin
drekka óþynntu mjólkina úr
gömlu, lítlu grautarskálinni við
hlið finnskra hermanna, —
finnsku hermennirnir höfðu
þegar unnið mikla sigra og ver-
ið karlmenni. Hver veit, hvað
litlu, ljóshærðu hnokkarnir eiga
eftir að vinna?
Bifreiðarnar bruna áfram,
skógurinn verður lág-
vaxnari og jarðvegurinn laus-
ari. Og brátt taka að sjást enn
greinilegri merki styrjaldarinn-
ar. Ennþá höfðum við aðeins
séð særða eimreið og særðar
bifreiðar og brotnar brýr, nú
líður ekki á löngu, unz við sjá-
um, að hvert einasta hús og
hver einasti kofi hefir verið
brenndur. Bílstjórinn okkar
liafði verið vélbyssu-skytta og
eitt sinn drepið fimm Rússa,
honum bregður ekki við að sjá
eyðileggingar styrjaldarinnar,
en hann hafði líka séð meira en
kaldar rústirnar. Og allt í einu
verður mér ljóst, hvernig Finni
gat borið fram jafn undarlega
spurningu og þessa: „Hvernig
getur íslendingur elskað land
sitt, sem hann hefir aldrei fórn-
að blóði fyrir?“
En bræður góðir! Þið hafið
heyrt svo margt um ógnir styrj-
aldarinnar, eyðileggingar henn-
ar, þennan „hryllilega hildar-
leik“, að ég ætla alls ekki að
bæta á þann margfyllta mæli.
Við sáum brunnar rústir og
brotna vegi, en við sáum einn-
ig það, sem meira var og feg-
urra. Frá síungum skóginum
höfðu hraustar hendur aflað
nýrra viða, og alls staðar voru
ný hús risin og nýjar brýr reist-
ar, þar sem aðrar höfðu verið
brenndar. Samstillt þjóð hafði
barizt fyrir frelsi sínu, synir
hennar og jafnvel dætur höfðu
fórnað blóði sínu fyrir frelsið,
hetjurnar, sem eftir liðu, reistu
á rústunum. Ég efast ekki um,
að finnski skógurinn dafnar af
blóði þeirra, er þar létu Íífið
fyrir frelsi framtíðarinnar, og í
hverjum staf, er felldur var í
nýju húsin í þögn norður-
finnsku skóganna, birtist óbil-
andi trú á líf og lífsdáðir hinna
óbornu. Og þið, sem gjarnt er
að sjá einungis dekkstu og
soralegustu hliðar styrjaldar-
innar, gleymið því ekki, að all-
ar þær milljónir hermanna, sem
horfast í augu við dauðann og
bera aðrar áhyggjur en þær,
hvernig gjaldeyrisgengi og
,,krónuvelta“ kann að verða á
næstunni, eru þess fullvissir, að
þeir berjist fyrir heilögu máli,
að föðurland það, er gaf líf kyn-
slóðum feðranna, krefji vörn
þeirra fyrir lífi barnanna.
Gleymið þvi ekki, að þeir fórna
glöðu hjarta meiru en nokkurn
tíma hefir verið af flestum ykk-
ar krafið.
r
Aþriðja hundrað Islending-
ar óku gegnum myrkur
norðurfinnskrar nætur. Þetta er
ekkert æfintýr, þetta gerðist
fyrir nokkrum mánuðum. Þeir
sungu við kertaljós særðrar
eimreiðar, og jafnvel þetta
dauða tæki bar ör eftir styrjöld
lítillar þjóðar gegn margföldu
ofurefli. Á þriðja hundrað ís-
lendingar voru að fara heim,
eftir að hafa gist aðrar þjóðir,
sumir þeirra árum saman, og
þeir fundu, að sú fátækasta var
hin sterkasta: Á þriðja hundrað
íslendingar vissu ekki annað, en
að þeir ættu föðurland, þar sem
þeir myndu leggjast á íslenzku
skipi að íslenzkum bryggjum án
nokkurra tafa. Og þeir voru
hamingjusamir og þakklátir, er
þeir stigu úr finnsku bifreiðun-
um, er svo giftusamlega höfðu
flutt þá til síðasta áfangastað-
arins, unz stigið yrði á íslenzka
jörð. Þakklátir kvöddu þeir bíl-
stjórann, sem hafði drepið fimm
Rússa, vegna þess að föðurland-
ið krafðist þess, og sem sjálfir
(Framh. á bls. 22.)
S T U N'D I N
5