Stundin - 01.03.1941, Blaðsíða 8

foringjanna, þeirra eigin afla og
óþreytandi styrkleika Þýzka-
lands megi raskast.“
í byrjun var útbreiðslan
grundvölluð á sögninni um
einkaábyrgð Þjóðverja á stríð-
inu. Síðar varð þetta óljóst
vegna óhæfni stjórnmálamanna
okkar til að lýsa yfir, hver
væru takmörk okkar, og að
lokum var hún treyst lýsingum
á hinum réttláta friði, sem við
ætluðum að „korna á á varandi
grunni“. Þetta reyndist því
miður mesta lygin.
Er við lítum rólega um öxl
getum við betur áttað okkur á
lygaeitrinu og áhrifum þess,
hvort sem það var framleitt op-
inbert, hálfopinbert eða einka-
lega.
Sagt hefir verið með réttu, að
dæfing hatursefnisins í hugi
manna með tækjum lyganna
væri miklu alvarlegra böl á ó-
friðartímum en bráður bani.
Spilling hinnar mannlegu sálar
er miklu alvarlegri en eyðilegg-
ing líkamans. Önnur áhrif
rangfærðra og falsaðra fregna
og innöndun lygaloftsins er, að
dáðir hins sanna hetjuskapar og
líkamlegrar áreynslu og þrauta
eru vanhelgaðar. Og hið
sanna félagslyndi á vígvellinum
er saurgað. Marðartungur geta
ekki sagt frá dáðum og fórnum
til að sýna fegurð þeirra og
mikilleik...... Þegar styrjöld
nær slíkri þenslu, að hún gríp-
ur til allrar þjóðarinnar, og
þegar menn finna að lok-
um að þeir hafa ekkert
unnið nema kyrrð umhverfis
sig, þá verða þeir oft rýnnari
og óska að rannsaka nánar rök
þau, er innblésu föðurlandsást
þeirra, kveiktu í tilfinningum
þeirra, og bjó þá undir að færa
hinar dýrustu fórnir. Þá langar
til að vita, hvers vegna þau ytri
takmörk, er þeir börðust fyrir,
ekki hafa náðzt, sérstaklega, ef
þeir eru sigurvegarar.
að það sé himbrimanum að þakka, að ég fæddist. Himbrim-
inn er stundum fugl, en stundum er hann í mannaham. Þannig
kom ég í heiminn, og ég lifði. Skömmu eftir að ég fæddist,
var veiðibrestur mikill, svo að allir biðu skort. Þá gekk faðir
minn aftur út á ísinn að vök einni, og menn segja, að hann
hafi mælt á þessa leið: ,,Ef dóttir mín á að lifa, þá vertu
óbreytt, en ef hún á að deyja, þá lokaðu þér og gefðu okkur
enga seli.“ Vökin breyttist ekki, enga gára bar yfir vatnið,
Pabbi byrjaði að veiða seli, hann vissi, að ég myndi lifa. Og
hann gekk heim til mömmu og sagði: „Mér var gefið merki
um, að dóttir okkar mun ekki deyja sem hin börnin.“
Svo byrjaði ég að lifa, og ég náði þeim aldri, er maður
stundum er vakandi, en stundum er sem mann dreymi. Ég gat
byrjað að muna og gleyma. Ég minnist dags eins, að ég sá
börn leika sér fyrir utan kofann okkar, og mig langaði til að
leika mér með þeim. En faðir minn þekkti og skildi hina
leyndu dóma, og hann komst að því, að ég lék mér með eálum
framliðinna systkina minna. Hann óttaðist, að þessi leikur
gæti orðið mér hættulegur og hann spurði hjálparvættir sínar
ráða, og eftir það, er ég vildi leika mér við börnin, var sem
veggur hlæðist milli mín og þeirra, svo að ég komst ekki til.
þeirra. En þetta man ég allt mjög óljóst. Fyrsta ljósa minn-
ing mín er, að við settumst að í Uvkusigssalik og faðir minn
dó. Skömmu síðar giftist mamma Manapik, en þau gátu ekki
búið saman og skildu og þá giftist hún Sigsik. Skömmu síðar
héldum við til Orsorioq. Þá var þar margt ungra manna og
gaman að lifa. Sveinar háðu hnefaleika, og allir komu saman
til söngva og gleði. En á þeim tíma bárust einnig margir burt
með ísnum, og þeir komu aldrei aftur.“
Er kjötið var soðið, jókst enn hamingja hinnar mannfælnu
yfir þessari óvæntu heimsókn, og nú tók hún einnig að syngja
af munni fram, þarna á skákinni milli okkar. Að vísu var að
minnsta kosti sextíu vetra dökkvi yfir rödd hennar, en snert-
andi sakleysi söngsins var fegrað af gömlum raddblænum:
Ajaaija — aija — jaja. —
Sveitin mín verður fegurri á þeim degi,
er mér leyfist að sjá menn, er ég sá aldrei áður,
allt verður fegurra, allt verður fegurra, lífið verður þakkar-
gjörð.
Gestir mínir vegsama hús mitt.
Ajaaija — aija — jaja. —
Síðan tókum við til matar.......
Og talið barst að manni hennar og hjónaböndum. „Þegar
ég var svo vaxin, að ég gæti leikið mér með ungu sveinunum,
var ég gefin. Maðurinn minn hét Angutianuk, en hjónabandið
varð stutt, við skildum, og hann svalt til dauða. Sá næsti hét
Qvivapik. Hann var mikill töframaður. Eitt sinn var skotið
skutli í auga hans og lær, svo að skutulsoddurinn stóð í gegn,
en svo mikill töframaður var hann, að hann dó ekki. En
margir voru hræddir við hann, og er við höfðum verið gift í
7 ár, var hann drepinn. Maður að nafni Ikumaq stakk hann
með snjóhníf og tók mig síðan til konu. En við bjuggum ekki
lengi saman....... Frá æsku minni til elli hef ég séð mörg
8
STUNDIN