Morgunblaðið - 19.02.2009, Síða 19

Fréttir 19ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 2009
ári og ástandið í sumum héruðum,
t.d. í Guangdong, þar sem um 30%
útflutningsfyrirtækjanna eru, verð-
ur æ erfiðara. Þar og víðar hefur
þúsundum fyrirtækja, aðallega
smáfyrirtækja, verið lokað og upp-
sagnir standa fyrir dyrum hjá öðr-
um. Er ástæðan fyrst og fremst
hrun í útflutningi á alls kyns
neysluvarningi til Bandaríkjanna
og annarra iðnríkja.
Ekki er vitað með vissu hvert at-
vinnuleysið er í Kína enda engar
áreiðanlegar, opinberar tölur til um
það. Upplýsingar frá einstökum
héruðum og miðstjórninni í Peking
stangast á og farandverkamennirn-
ir eru ekki einu sinni taldir með.
Opinberlega eru þeir um 130 millj-
ónir og a.m.k. 20 milljónir þeirra
hafa misst vinnuna samkvæmt upp-
lýsingum frá landbúnaðarráðuneyt-
inu. Nýútskrifaðir háskólastúdent-
ar eru heldur ekki taldir með en
þeir voru 4,5 millj. á síðasta ári og
1,5 millj. þeirra eru atvinnulausar.
Sumir telja, að atvinnuleysið sé um
FRÉTTASKÝRING
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
KREPPAN er hörð í Kína og at-
vinnuleysið vex hröðum skrefum.
Talið er, að 20 milljónir farand-
verkamanna að minnsta kosti hafi
misst vinnuna en yfirvöld hafa ekki
mestar áhyggjur af þeim. Þeir snúa
aftur heim í fátæktina á lands-
byggðinni en atvinnulaust fólk í
borgunum, einkum ungir karlmenn,
er ekkert á förum. Þeir eru eins og
tifandi tímasprengja, sem yfirvöld
óttast meira en nokkuð annað. Í
Kína, þessu landi kommúnismans,
er nefnilega ekki um að ræða neitt
samræmt velferðarnet.
Áður en ráðist var í efnahags-
umbætur í Kína um miðjan níunda
áratuginn var allt vinnuaflið skipu-
lagt í einingum og öllum var tryggt
húsnæði, læknishjálp, menntun og
ævilöng atvinna. Útkoman var stór-
kostleg ofmönnun í öllum fyrir-
tækjum og rekstur þeirra var allur
í skötulíki. „Hrísgrjónaskálin“,
hinn daglegi hrísgrjónaskammtur,
sem öllum var tryggður, var tákn-
ræn fyrir gamla kerfið en þegar
ráðist var í að breyta því var samt
ekkert hugað að öryggisneti fyrir
borgarana. Nú er fyrirkomulagið
það, að langflestir eru með tíma-
bundinn ráðningarsamning.
Mikill hagvöxtur en
samt ekki nægur
Hagvöxtur í Kína var 9% á síð-
asta ári, sá minnsti í sex ár. Þetta
er mikill vöxtur á mælikvarða ann-
arra ríkja en hann má þó ekki
minni vera ef unnt á að vera að
taka við þeim milljónum manna,
sem koma inn á vinnumarkaðinn á
hverju ári. Ljóst er, að hann verður
miklu minni á þessu ári. Útflutn-
ingur frá Kína var 17,5% minni í
janúar sl. en í sama mánuði fyrir
9% eða meira en víst er, að það er
mjög vaxandi.
Réttlætingin fyrir völdum
kommúnistaflokksins að veði
Þótt miklar breytingar hafi orðið
í kínverskum efnahags- og sam-
félagsmálum sl. 30 ár er það eftir
sem áður kommúnistaflokkurinn,
sem öllu ræður. Réttlætir hann
ekki síst völdin með því, að hann sé
tryggingin fyrir framförum og
efnalegri velferð landsmanna. Mik-
ið atvinnuleysi og sú ókyrrð, sem
því fylgir, er því bein ógnun við
flokkinn.
Eins og fyrr segir stafar ekki
mikil ógn af farandverkamönnun-
um. Þeir snúa aftur heim í fátækt-
arbaslið í sveitinni. Öðru máli gegn-
ir um atvinnulaust fólk í borgunum,
einkum unga karlmenn. Þar kemur
líka annað til, sem er mannfjölg-
unarstefna kínverskra stjórnvalda.
Hún hefur verið við lýði frá því
seint á sjöunda áratug síðustu ald-
ar og tilgangurinn sá að halda aftur
af fólksfjölguninni. Er hjónum al-
mennt bannað að eignast nema eitt
barn og hefur því verið fylgt nokk-
uð fast eftir í borgunum en síður
úti á landsbyggðinni. Afleiðingin er
alvarlegur kynjahalli vegna þess,
að fólk kýs heldur dreng en stúlku
til að geta átt hjá honum skjól í ell-
inni. Þetta er raunar vaxandi
vandamál í allri Suðaustur-Asíu þar
sem hefðir samfélagsins eru sam-
bærilegar við þær, sem ríkja í
Kína.
Sprengiefnið: Ungir, ókvæntir
og atvinnulausir menn
Fjöldi ungra, ókvæntra manna í
Kína er af þessum sökum miklu
meiri en vera myndi við eðlilegar
aðstæður. Þegar þessir ungu menn
missa síðan atvinnuna að auki, þá
kemur upp ástand, sem væri að
sjálfsögðu stórhættulegt í hvaða
samfélagi sem er. Kínversk yfir-
völd hafa ærna ástæðu til að hafa
áhyggjur af þróuninni á næstu
misserum.
Óttast vaxandi ókyrrð í Kína
 Atvinnuleysið líklega um 9% eða meira og fer vaxandi  Ekki er um að ræða
neitt samræmt velferðarnet á borð við atvinnuleysistryggingar í landinu
Í atvinnuleit Milljónir manna hafa misst vinnuna í Kína á síðustu mánuðum en engar áreiðanlegar tölur eru til um
atvinnuleysið í landinu. Eru jafnan þúsundir manna um hvert laust starf sem boðið er á vinnumiðlunarskrifstofum.
Kynjahallinn í Kína og víðar í
Suðaustur-Asíu er vandamál,
sem fræðimenn þar eystra og á
Vesturlöndum fjalla æ meira
um. Má í því sambandi nefna
grein eftir þær Valerie M. Hud-
son, prófessor í stjórnmála-
fræði við Brigham Young-
háskólann í Utah, og Andreu M.
Den Boer, fyrirlesara í alþjóð-
legum samskiptum við háskól-
ann í Kent á Englandi. Grein
sína nefna þær „Berar greinar
og afleiðingar kynjahallans á ör-
yggismál í Asíu“ en frá fornu
fari hafa ungir, fátækir menn í
Kína, sem ekki hafa möguleika á
að stofna fjölskyldu, verið
nefndir þessu nafni: Berar
greinar. Fram kemur, að eðlilegt
sé, að 105-107 drengir fæðist
fyrir hverjar 100 stúlkur en á
Indlandi fæðast nú 113 drengir á
móti 100 stúlkum og á sumum
svæðum 156 eða meira. Í Kína
er sagt opinberlega, að drengja-
hlutfallið sé 119 en margir telja
víst, að það sé hærra og á sum-
um svæðum allt að 135.
Þær Hudson og Den Boer
segja, að rannsóknir sýni, að
samfélög þar sem skortur er á
konum á giftingaraldri séu höll
undir einræði og þar sé ofbeldi
gegn konum algengt. Hafa þær
skoðað söguna, t.d. á Taívan,
Indlandi og Portúgal, og telja,
að „berar greinar“ hafi átt veru-
lega þátt í Nien-byltingunni á
19. öld og boxarauppreisninni
um aldamótin 1900.
Ungir, ókvæntir og atvinnu-
lausir menn eru ógn við innra
öryggi ríkisins og afleiðingin er
oft sú, að stjórnvöld efna til
hernaðarátaka til að finna ungu
mönnunum eitthvert verkefni
og draga þannig úr spennunni
innanlands. Í greininni, sem hef-
ur raunar bæði verið lofuð og
löstuð, segja þær stöllur, að á
næstu áratugum muni stjórn-
völd í Kína og á Indlandi og
raunar víðar þurfa að glíma við
þann óstöðugleika, sem vaxandi
fjöldi „berra greina“ hefur í för
með sér og hætt sé við, að það
muni leiða til vaxandi einræðis
og innbyrðis átaka.
Kynjahallinn og
afleiðingar hans