Morgunblaðið - 12.06.2009, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 2009
Helvítis fokking fokk Háskólastúdentar litu sér nær í mótmælum á Austurvelli í gær og blótuðu menntamálunum.
Kristinn
Haraldur Haraldsson | 10. júní
Hamingjan felst í ferlinu
en ekki útkomunni...
Heimildarþáttur um líf og
störf Evu Joly var sýndur
á Rúv fyrir skömmu. Þar
fengum við að sjá mann-
legu hlið þessarar merki-
legu konu. ... hún sagði að
nautnin og hamingjan í
lífinu væru fólgin því þeim skrefum sem
við tökum í átt að markmiðum en ekki
með því að klára eða ljúka við það mark-
mið sem fyrir mann er sett. Þetta keyrir
þessa kjarnakonu áfram í sinni vinnu og
ber ég mikla virðingu fyrir þeim sem
hafa þessa skoðun á hamingju og fyll-
ingu í lífinu.
Meira: hhbe.blog.is
Eva Hauksdóttir | 11. júní
Dauðadómur yfir
glæpamönnum
Íslensk stjórnvöld sem
kenna sig við fé-
lagshyggju og mannúð,
hafa nú kveðið upp
dauðadóm yfir 6 flótta-
mönnum til vibótar....
Hassan Raza á ekki að
vera í flóttamannabúðum. Hann á að
vera í námi eða á vinnumarkaðnum eins
og aðrir ungir menn. Hann á ekki að
þurfa að fara aftur í aðstæður þar sem
hann hefur góða ástæðu til að óttast um
líf sitt, heldur á hann að njóta þeirra
sjálfsögðu mannréttinda að lifa við ör-
yggi.
Meira: sapuopera.blog.is
VIÐ undirritaðir
höfum ritað all-
margar greinar þar
sem við höfum fært
lögfræðileg rök fyrir
því að okkur sem þjóð
beri ekki að end-
urgreiða þeim inni-
stæðueigendum sem
lögðu inn hjá íslensku
bönkunum erlendis fyrir hrunið. Við
höfum ekki fengið nein málefnaleg
rök sem hnekkja okkar ályktunum.
Ríkisábyrgð verður ekki til úr
engu. Til að hún stofnist þarf af-
dráttarlausa lagaheimild sem ekki
er til staðar í dag vegna innistæðu-
tryggingasjóðs. Við höfum verið
þátttakendur í samstarfi ríkja í Evr-
ópu þar sem við höfum tekið upp
reglur sem samdar hafa verið af
Evrópusambandinu. Ekkert í þeim
reglum gerir íslenska ríkið ábyrgt
fyrir starfsemi íslenskra einka-
banka. Þær reglur hafa hins vegar
ekki staðist þær væntingar sem
ESB hefur byggt upp í kringum
þær. Þær reyndust gallaðar og náðu
ekki markmiðum sínum. Þeir ágallar
geta hins vegar ekki verið á ábyrgð
íslenskrar þjóðar að okkar mati.
Þeir samningar sem nú hafa verið
kynntir þjóðinni eru tæpast ásætt-
anlegir. Ekki er með góðu móti unnt
að réttlæta að við tökum á okkur
ábyrgð sem við höfum aldrei gengist
undir eða berum ábyrgð á með öðr-
um hætti, hvað þá að það sé gert á
þeim kjörum sem um hefur verið
samið.
Við köllum eftir lögfræðilegum
rökstuðningi fyrir þeim samningum
sem búið er að undirrita. Ákvörð-
unin um undirritun samninganna er
stór á alla mælikvarða. Hún er m.a.
stór í því ljósi að ekki liggur fyrir hve
mikill hluti heildarfjárhæðarinnar,
650 milljarða króna að viðbættum
háum vöxtum, kemur í hlut Íslend-
inga að greiða eða hvort innistæður
njóti forgangs fram yfir aðrar kröfur
samkvæmt neyðarlögunum. Það er
engan veginn hægt að ganga út frá
því að það ákvæði neyðarlaganna
standist. Það liggur hins vegar fyrir
að kröfuhafar allra gömlu bankanna
munu láta á þetta reyna og breytir
umræddur samningur þar engu um.
Ef þetta forgangsákvæði laganna
stenst ekki verður greiðslubyrði ís-
lenska ríkisins margfalt meiri en
ætla mætti samkvæmt kynningu á
samningnum.
Samninganefnd Íslands hefur
skilað sínu verki. Forsendan í starfi
hennar virðist hafa verið sú að okkur
bæri skylda til að greiða og því ekki
annað að gera en að semja um
greiðslukjör. Þessi nálgun er ekki í
samræmi við þá þingsályktun sem
samþykkt var þann 5. desember sl. á
Alþingi né þá kynningu sem fram fór
á hlutverki samninganefndarinnar
þegar hún var skipuð. Í þingsálykt-
uninni ályktar Alþingi aðeins að fela
ríkisstjórninni að leiða til lykta
samninga við viðeigandi stjórnvöld á
grundvelli tiltekinna viðmiða. Í þeim
viðmiðunum er hins vegar ekkert að
finna sem bendir til að Alþingi hafi
litið svo á að íslenska ríkið væri
greiðsluskylt.
Í kynningu nefndarinnar á samn-
ingnum kemur ekki fram hvers
vegna rökum, sem leiddu til þess að
íslenska ríkinu bæri ekki að greiða,
hafi verið hafnað í samningaviðræð-
unum. Ekki liggur heldur fyrir hvers
vegna alþjóðlegir dómstólar voru
ekki fengnir til að skera úr um deil-
una svo sem eðlilegt hefði verið í
samskiptum ríkja. Hafi þau sjón-
armið ekki verið höfð að leiðarljósi í
samningaviðræðunum að Ísland
væri ekki greiðsluskylt var fyr-
irfram lítil von til þess að ná við-
unandi samningum.
Nú er komið að Alþingi Íslendinga
að taka afstöðu til málsins. Ef til eru
lögfræðileg rök fyrir þeim nið-
urstöðum sem samninganefndin hef-
ur samið um, þá verður að kynna
þau. Það er nauðsynlegt að um þau
sé rætt og að skipst sé á skoðunum
um þau. Jafnframt verður að greina
frá því hvers vegna dómstólaleiðin
var ekki valin. Hins vegar er ljóst að
ef ekki er upplýst um röksemdir
samninganefndarinnar eru þing-
menn í jafnmikilli óvissu um það á
hverju hún byggist og aðrir lands-
menn. Á hverju eiga þeir þá að
byggja sína afstöðu?
Séu niðurstöður samninganna
byggðar á pólitískum sjónarmiðum,
t.d. vegna mögulegrar aðild-
arumsóknar Íslands að ESB, eða
beinum eða óbeinum þvingunum,
verður að upplýsa það. Síðan verða
þingmenn að taka upplýsta ákvörð-
un um hvort þau sjónarmið réttlæti
skuldsetningu þjóðarinnar sem
hljóða upp á óvissar en gríðarlegar
fjárhæðir þrátt fyrir að lögfræðileg
rök hnígi í aðra átt.
Það er algjörlega á valdi Alþingis
að ákveða hvert framhald þessa máls
verður óháð því hvað núverandi og
fyrrverandi ríkisstjórnir kunna að
hafa sagt eða gert. Við skorum á
þingmenn á Alþingi Íslendinga að
krefjast þess að öll rök fyrir þeim
samningi sem gerður hefur verið,
hvort sem þau eru lögfræðileg eða
pólitísk, verði kynnt þingi og þjóð og
að ákvörðun verði síðan tekin í fram-
haldi af því. Þjóðin hlýtur að spyrja:
treysta þingmenn sér til að taka
ákvörðun um að skuldsetja hana um
650 milljarða kr. auk hárra vaxta, án
þess að skýr og afdráttarlaus rök-
stuðningur liggi að baki?
Eftir Lárus
Blöndal og
Stefán Má
Stefánsson
» Þjóðin hlýtur að
spyrja: treysta þing-
menn sér til að taka
ákvörðun um að skuld-
setja hana um 650 millj-
arða kr. auk hárra vaxta,
án þess að skýr og af-
dráttarlaus rökstuðn-
ingur liggi að baki?
Stefán Már Stefánsson
Lárus er hæstaréttarlögmaður.
Stefán Már er prófessor.
Áskorun til þingmanna
Lárus Blöndal
BLOG.IS
SAMKVÆMT lög-
um um Ríkisútvarpið
ohf. felur útvarp í al-
mannaþágu í sér „að
leggja rækt við ís-
lenska tungu, sögu
þjóðarinnar og menn-
ingararfleifð“. Í
reglum um auglýs-
ingar í Ríkisútvarpinu
segir: „Auglýsingar
skulu vera á lýtalausu
íslensku máli.“
Þessar reglur er væntanlega
settar til þess að eftir þeim sé far-
ið. Á því er misbrestur.
Nær daglega heyrum við hlust-
endur auglýsingar sem eru að
hálfu leyti á ensku. Ég leyfi mér
að nefna tvö dæmi: Reunion –
Skíðaskálinn í Hveradölum og
Sunnudagsbrunch – Hótel Loft-
leiðir. Þessar auglýsingar eru ekki
á lýtalausri íslensku. Þær eru að
hálfu leyti á ensku. Þær eru á
hrognamáli.
Nú leikur mér hugur á að vita
hversvegna Ríkisútvarpið fer ekki
að réttum lögum og settum
reglum. Sínum eigin reglum. Læt-
ur starfsfólk auglýsingadeildar
ekki að stjórn? Er þetta gert með
vitund, vilja og góðu samþykki
æðstu embættismanna og stjórnar
stofnunarinnar? Þarf að höfða mál
gegn Ríkisútvarpinu
ohf. svo stofnunin fari
að lögum og reglum?
Í lokin um annað
efni: Ríkisútvarpið
brýtur ef til vill ekki, í
strangasta skilningi,
lögin um bann við
áfengisauglýsingum.
En í bjórauglýsingum
sem Ríkisútvarpið
ítrekað birtir dylst
engum að verið er að
auglýsa áfengan bjór,
þótt orðið léttöl birtist
í tvær sekúndur, eða svo, með ör-
smáu letri neðst í hægra skjáhorni.
Það er opinberri stofnun, Rík-
isútvarpinu, til skammar að fara í
kringum landslög með þeim hætti
sem gert er.
Vissulega er Ríkisútvarpið í
harðri samkeppni á auglýs-
ingamarkaði, en það á ekki að afla
tekna með því að brjóta reglur og
fara í kringum lögin.
Eftir Eið Guðnason
» Þarf að höfða mál
gegn Ríkisútvarpinu
ohf. svo stofnunin fari
að lögum og reglum?
Eiður Guðnason
Höfundur er fyrrverandi sendiherra
og starfsmaður Ríkisútvarpsins um
ellefu ára skeið.
Ríkisútvarpið brýtur
sínar eigin reglur