Nýtt kvennablað - 01.01.1944, Qupperneq 10

NÝTT KVENNABLAÐ
l
Félagslegt öryggi
6
Um ekkert er meira hugsað, lalað og ritað
nú meðal liinna frjálsu þjóða, lieldur en þann
nýja og betri heim, sem menn ætla að skapa
mannkyninu að stríðinu loknu. Jafnvel her-
mönnunum á vígvöllunum og á höfunum, hefir
amerískur Llaðamaður sagt, verður tíðræddara
um fyrirkomulagið eftir stríð, heldur en um
striðsfréttirnar, sem þeir lilusta daglega á. Eng-
inn getur eða vill sætta sig við að ógnir og blóð-
fórnir styrjaldarinnar séu tilgangslausar eða
liðnar og færðar fyrir lífstilverunni einni. Það
verður að finnast einliver skynsamlegur tilgang -
ur bak við þetta allt, eitthvert heimsbetranlegt
markmið. Menn vilja ekki hverfa aftur að sama
óréttlætinu og rangsleitninni, ekki húa framar
við eymd og skort í heimi, sem á allsnægtir, ekki
þola atvinnuleysi, þegar vitað er, að með skyn-
samlegu skipulagi er hægt að hafa næga vinnu
handa öllum. Og ef menn eiga að deyja, þá
vilja þeir láta lífið lil þess að þeir, sem eftir
lifa og seinna koma, lifi í betri og hjartari ver-
öld.
Þetta hefir líka leiðtogum þjóðanna skilist,
og að öllum likindum er það einlægur vilji
þeirra, að geta orðið við kröfum fólksins. Ilvort
þeir verða þess umkomnir, verður framtiðin að
leiða i ljós.
En hvort sem við nú trúum blint á þennan
nýja heim, sem koma muni að stríðinu loknu,
eða við erum ekki alveg eins bjartsýn og höldum
hara að mannkynið eigi lengra ófarið til fyrir-
heitna landsins, þá er það alveg víst, og við meg-
um byggja á því, að iniklar og róttækar hreyt-
ingar verða um gervallan heim á félagslegum
háttum þjóðanna og fyrirkomulagi.
Eitt af því, sem oft heyrist nefnt í þessu
sambandi, er „félagslegt öryggi“. Með þvi er
að meslu átt við það, sem forsætisráðherra Breta»
Winston ChurchiII, talaði um i ræðu þeirri, sem
ríkisstjóri vitnaði í, í nýársboðskap sinum, ]iar
scm hann segir að það verði óumflýjanleg skykla
eftir stríð, að sjá öllum fyrir heimili, vinnu og
fæði. Þó mun huglakið enn víðtækara og fela
það í sér, að öllum hörnum verði séð fyrir
sómasamlegu uppeldi og að þau eigi rétt til
menntunar, að ekkert gamalmenni líði skort
og að öllum sjúkum verði veitt hjúkrun og lækn-
ishjálp, og öryrkjum tryggður viðunanlegur hf-
eyrir.
Félagslegt öryggi er þvi i raun og veru það
sama og felst i orðunum „frelsi frá ótta“ og
„frelsi frá skorti“, sem leiðtoga annars stórveld-
is, forseta Bandaíkjanna, verður Liðrætt um.
Það er því nokkurnveginn áreiðanlegt, að háðar
þessar stórþjóðir reyna af fremsta megni, að
fengnum friði, að tryggja þegnum sínum þá
Jífsafkomu og lífsmöguleika, sem er í samræmi
við þær lífskröfur, sem almenningur þessara
landa nú gerir.
Þriðja stórveldið, ráðstjói-narríkin rússneslcu,
liafa frá upphafi vega setl þetta sem markmið
sitt og talið að þar með væru allir hnútar lilver-
unnar leyslir. Vafalaust munu þau, að stríðinu
loknu, snúa sér aftur að samskonar upphygg-
ingarstarfi og frá var horfið.
Hér á landi er í undirhúningi ný félagslög-
gjöf, ásamt endurhætur og viðhætur á trygg-
ingarlögunum, sem þá að líkindum falla inn i
eitt allsherjar félagsmálalagakerfi.
Það er því siður en svo ótímabært, að við
konurnar förum alvarlega að hugsa um og
gera okkur ljóst, hverjar umbætur við óskum
að gerðar verði og hvernig lífsöryggi okkar
verði betur tryggt, þvi það er nú einu sinni svo,
að hver og einn veit hezt sjálfur, hvar skórinn
kreppir að. Yfirleitl held eg að konur ætlu á viss-
an hátt að skoða sig sem stétt, stélt, sem hefir
mikilla og lífsnauðsynlegra hagsmuna að gæta.
Stéttirnar eru að verða voldug öfl innan þjóð-
félagsins, og vald þeirra fer sizt minnkandi. Þó
afkoma og öryggi karla og kvenna sé í stærstu
atriðum samtvinnað, a. m. k. innan fjölskyldu-
vébandanna, þá hafa konur alltaf ýms sameigin-
leg sérmál, sem karlmönnunum allt fram að
þessu æðioft sést yfir. Fyrir meirihluta allra
kvenna liggur það, að verða eiginkonur og mæð-
ur og einmitt það skapar þeim þá sérstöðu, bæði
atvinnulega og félagslega, sem livert réttlátt
menningarþjóðfélag verður að taka fullt tillit
til. —
Öll þróun virðist hníga í þá átt, að verka-
skipting sú milli kynjanna, sem átt hefir sér
stað á heimilunum, og sem aðallega myndaðist
eftir að horgirnar fóru að byggjast, og er greini-
legust þar, sé nú að syngja síðasta lagið. Á ég
þar við að maðurinn vinni einn utan heimilis-
ins og afli því tekna, en konan vinni ólaunað