Morgunblaðið - 20.07.2009, Side 11

Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. JÚLÍ 2009
Eftir Pétur Blöndal
pebl@mbl.is
„MÉR finnst öll rök standa til þess að
þegar úthlutað er úr Landsbank-
anum, þá verði fyrst greitt upp í lág-
marksábyrgð íslenska trygginga-
sjóðsins og svo koll af kolli,“ segir
Eiríkur Tóm-
asson, prófessor
við lagadeild Há-
skóla Íslands.
„Þessu sé ekki
dreift jafnt á
tryggingasjóðinn
hér, trygginga-
sjóðina ytra og
svo á kröfuhaf-
ana.“
Um þetta snýst
deilan, að sögn Eiríks. „Það er von að
það standi í fólki að skilja þetta. Sá
allsherjar misskilningur er uppi, að
þegar neyðarlögin voru sett, þá hafi
um leið verið leyst úr þessu álitaefni.
En það er ekki rétt, vegna þess að
með þeim var aðeins verið að jafn-
setja innstæðueigendur gagnvart
greiðslum úr þrotabúi bankans.“
Úthlutuninni lagskipt
Hann skýrir mál sitt frekar: „Ef
það koma 75% upp í forgangskröfur
úr búi Landsbankans, gefum okkur
að forgangskröfurnar haldi, sem er
eitt álitaefnið enn. Þá fá allir 75% upp
í sína innstæðu, óháð því hvort hún er
lág eða há. Síðan er það allt annað
álitaefni hvað á að gera við þá pen-
inga sem greiddir eru upp í kröf-
urnar. Þar finnst mér öll rök standa
til þess, að fyrstu greiðslurnar renni
til íslenska tryggingasjóðsins, sem
samkvæmt samkomulaginu greiðir
lágmarkstrygginguna, 20.887 evrur.
Síðan gangi greiðslurnar til breska
og hollenska innstæðutrygg-
ingasjóðsins og síðan ef eitthvað er
eftir, þá gangi það til kröfuhafanna.“
Ef þessi leið verður farin, þá fá
kröfuhafarnir, sem eru upphaflegu
innstæðueigendurnir, hugsanlega
eitthvað í sinn hlut, að sögn Eiríks.
„Annaðhvort verða allir að vera jafn-
settir eða þetta fer eftir forgangsröð.
Um það eru skiptar skoðanir, en eftir
að hafa lagst yfir þetta, með hliðsjón
af tilskipun Evrópusambandsins, þá
finnst mér einsýnt að úthlutuninni
verði svona lagskipt. Þetta þýðir að ef
við gefum okkur að 75% komi upp í
kröfurnar, þá fær íslenski trygg-
ingasjóðurinn ekki allt upp í sína
kröfu ef innstæðan er lág, til dæmis
20 þúsund evrur. 75% af því eru 15
þúsund evrur og við verðum þá að
taka á okkur það sem út af stendur til
að ná lágmarkinu, 20.887 evrum.
En ef innstæðan er há, til dæmis
100 þúsund evrur, þá koma 75 þúsund
evrur upp í það. Þá tel ég að trygg-
ingasjóðurinn eigi að fá sitt til baka
að fullu, síðan breski og hollenski
tryggingasjóðurinn og kröfuhafarnir
síðast. Annars erum við í raun að taka
á okkur meiri ábyrgð en sem nemur
lágmarkstryggingunni.“
Þetta er mergur málsins, að sögn
Eiríks. „Í samningnum eru íslenskir
skattgreiðendur að taka á sig meira
en lágmarkstrygginguna samkvæmt
Evrópureglum. Það finnst mér ekki
ganga upp. Ég hef sagt það við þing-
menn að það séu slík reginmistök af
okkar hálfu, að slíkt megi Alþingi
ekki láta yfir sig ganga. Mér finnst að
Evrópuþjóðir, að minnsta kosti aðrar
en Hollendingar og Bretar, geti ekki
stutt að við séum þvinguð til að axla
meiri ábyrgð en sem nemur lág-
marksábyrgð samkvæmt Evrópu-
reglum. Ég bara trúi því ekki fyrr en
ég tek á að íslenskir ráðamenn séu til-
búnir að taka því. Ég held hreint út
sagt að menn hafi ekki áttað sig á
þessu. Þarna skiptir engu máli hverj-
ar íslensku reglurnar eru. Mér finnst
að það eigi að vera tryggt í samn-
ingnum að við greiðum ekki meira en
lágmarkið.
Nógu slæmt er að við kyngjum því
að ríkið taki á sig lágmarksábyrgð
innstæðutryggingasjóðsins, sem deilt
er um hvort stafur sé fyrir í lögum.
Ég hefði eins og aðrir viljað sjá úr því
skorið fyrir evrópskum dómstólum,
en það er ekki inni í myndinni og þá
verður maður að sætta sig við það.
En mér finnst ekki koma til mála að
við tökum á okkur meiri skuldbind-
ingar vegna ákvörðunar Breta og
Hollendinga um að greiða umfram
skyldu í sínu heimalandi.“
„Slíkt má Alþingi ekki
láta yfir sig ganga“
Eiríkur Tómasson
Í HNOTSKURN
»Í Icesave-samningnumfylgir úthlutun úr búi
Landsbankans helminga-
skiptareglu, en sú lágmarks-
trygging sem Íslendingar taka
á sig hefur ekki forgang um-
fram það.
»Enn hvílir leynd yfirbreska uppgjörssamn-
ingnum.
»Gagnrýnt er að úthlutuninfari ekki eftir íslenskum
lögum, því þá hefðu Íslend-
ingar fengið úthlutað fyrst.
 Eiríkur Tómasson lagaprófessor og Ragnar Hall hæstaréttarlögmaður telja Íslendinga gera „reginmistök“ með
Icesave-samningnum  Íslendingum beri ekki að greiða umfram lágmarkstryggingu samkvæmt Evrópureglum
Morgunblaðið/Eggert
Á Austurvelli Fjöldi fólks hefur tekið þátt í mótmælum gegn Icesave.
Skuldir Íslands vegna Icesave nema um 575 milljörðum króna.
RAGNAR Hall hæstaréttarlög-
maður gagnrýnir harðlega að túlka
eigi úthlutunarreglur úr þrotabúi
Landsbankans þannig að greiðsla á
lágmarkstryggingu íslenska trygg-
ingasjóðsins verði hliðsett því sem
Hollendingar eða
Bretar greiða
umfram hana.
„Þetta tel ég að sé
rangt. Íslenski
tryggingasjóður-
inn borgar fyrstu
20 þúsund evr-
urnar og það þýð-
ir að ábyrgð
Breta og Hollend-
inga verður ekki
virk nema að innstæðan sé hærri en
því nemur. Ef það sem við borgum
dekkar ekki kröfuna, þá bæta Bretar
og Hollendingar við á eftir. Þetta eru
því ekki hliðsettar kröfur. En það er
gengið út frá því í samningsgerðinni
að þegar Bretar og Hollendingar fá
úthlutað úr þrotabúinu, þá fái þeir
jafnmikið og greitt er til íslenska
sjóðsins. Það fær með engu móti
staðist.“
Opinbera á samninginn
Ragnar Hall, sem sérhæfir sig í
viðskiptarétti, skipta- og gjaldþrota-
rétti, skýrir mál sitt: „Ef innstæðu-
eigandinn á aðeins 15 þúsund evrur
inni á reikningi í Icesave, þá borgar
íslenski tryggingasjóðurinn það, en
Bretar og Hollendingar ekki neitt.
Það er vegna þess að ábyrgð þeirra
kemur á eftir okkar ábyrgð.
Síðan virðist samninganefndin
hafa gengið út frá því að þegar ís-
lenski sjóðurinn sé búinn að borga
sínar 20 þúsund evrur, þá séu kröfu-
hafarnir orðnir tveir í stað eins. En
það er hugsanavilla, því auðvitað er
bara einn innstæðueigandi og það er
hann sem á kröfu í búið. Þetta er ein
krafa, alveg sama hvað hún er bútuð í
marga hluta. Þeir sem eignast hlut í
kröfunni fá framseldan hluta af þess-
ari einu kröfu. Ef úthlutun úr búi
Landsbankans er bara 15 þúsund
evrur, þá ber að borga þeim kröfu-
hafa sem fyrstur stóð í ábyrgð. Þetta
er ein krafa og það á að reikna hana í
einu lagi.“
– Og við eigum að endurgreiða
Bretum og Hollendingum?
„Þetta er útfært með mismunandi
hætti í þessum lánasamningum. Það
er útlistað í samningnum við Hollend-
inga að ef svo færi að þrotabú Lands-
bankans myndi úthluta hlutfallslega
meiru til íslenska innstæðutrygg-
ingasjóðsins heldur en þess hollen-
ska, þá á íslenski sjóðurinn að fara til
Hollendinga og skila því sem fékkst.
Hvað varðar samninginn við Breta,
þá hefur uppgjörssamningurinn ekki
allur verið birtur, en mér skilst hann
sé á sömu lund. Ég spurði þegar ég
kom fyrir þingnefndina og mér var
sagt að sá samningur væri bundinn
trúnaðarskyldu. En það fóru ein-
hverjir þingmenn fram á það að hann
væri birtur.“
– Hvað finnst þér um að hann sé
ekki gerður opinber?
„Ég skil það ekki! Ef Ísland tekur
á sig skuldbindingu sem nemur mörg
hundruð milljörðum, þá finnst mér
ótækt að ekki séu öll gögn birt um
þann samning. Það er fáránlegt að
menn eigi að geta tekið þátt í opin-
berri umræðu um skuldbindingu af
þessu tagi án þess að fá öll gögnin.
Því er lýst í frumvarpinu hvað felst í
samningnum, en mér finnst maður
eigi að geta lesið það sjálfur.“
– Hvað um gagnrýni fjármála-
ráðherra?
„Ég veit ekki hvort á að taka því
sem gagnrýni. Hann svarar því al-
mennt, að hann telji að ég hafi ekki
tekið nægilegt tillit til breytinga sem
verði með neyðarlögunum. Ég tel það
rangt. Ég veit alveg hvað felst í neyð-
arlögunum og tel þetta snúist ekki
um efni þeirra. Það er rétt að þar er
kveðið á um forgangskröfur, en neyð-
arlögin snúast ekki um hvernig á að
fara með úthlutun úr þrotabúi Lands-
bankans upp í kröfurnar. Þar eru
menn að gera vitleysu. Ég tel að það
sé röng lagatúlkun sem leiðir til þess
að samningurinn verður óhagstæðari
okkur en ætti að vera. Við viðurkenn-
um skuldbindinguna upp á 20.887
evrur í samningunum við Breta og
Hollendinga, þrátt fyrir að deilt sé
um það hvort okkur beri að borga
nokkuð. En ég fjalla ekki um það,
heldur aðeins hvað við fáum til baka
út úr þrotabúi Landsbankans þegar
úthlutað er upp í forgangskröfurnar.
Og það er ekki efni neyðarlaganna –
það er alrangt.“
Fær með engu
móti staðist
Ragnar Hall
Eftir Sigurð Boga Sævarsson
sbs@mbl.is
MEÐAL hestamanna njóta ferðir
um Löngufjörur á Snæfellsnesi
mikilla vinsælda og aldrei sem á
þessu sumri. Í þeirra hópi þykir
einstakt að
taka góðgang
um fjörurnar
og stefna að
Snæfellsjökli
sem er óbrigð-
ult kennileiti.
Yfir sumarið
eru stóru
hestafyrirtækin
með skipulagð-
ar ferðir þar
auk þess sem fólk ferðast á eigin
vegum.
„Enginn hefur talið hve margir
hestamenn fara hér um á hverju
sumri. Sennilega verða þeir á
annað þúsund í ár,“ segir Ólafur
Lúðvíksson sem rekur Hótel Eld-
borg í Laugargerðisskóla.
Ferðir um Löngufjörur hefjast
gjarnan við Snorrastaði í Kol-
beinsstaðahreppi hinum forna,
þaðan sem er riðið í Breiðvík ut-
arlega á Snæfellsnesi, en milli
þessara tveggja punkta eru um
70 kílómetrar. „Ferðavenjur eru
að breytast. Hestamenn sem hér
fara um eru í vaxandi mæli farn-
ir að taka skemmri leiðir með
það fyrir augum að njóta náttúr-
unnar. Þeim er ekki endilega
keppikefli að ná bara sem
lengstu striki á landakorti.“
Íslendingar aldrei fleiri
Löngufjöruferðir krefjast að-
gæslu, þar sem gætir sjávarfalla
í ám og álum sem þar falla til
sjávar. „Með tímanum finna
hestamenn svo út þær leiðir sem
eru öruggastar. Þetta lærist með
tímanum eins og annað,“ segir
Ólafur. Bætir við að gestum hót-
elsins hafi fjölgað jafnt og þétt
þau fjögur ár sem hann hefur
haft rekstur þess með höndum. Í
sumar hafi nánast orðið spreng-
ing og Íslendingar í hópi hesta-
manna hafi aldrei verið fleiri,
enda haldi margir sig innanlands í
ár í ljósi aðstæðna í efnahags-
málum. „Íslendingar setja ekki
fyrir sig aðstöðuna hér, herbergi
í heimavistarskóla. Enda er
prýðilegt að dveljast hér,“ segir
Ólafur sem sjálfur er á kafi í
hestamennsku og er með mikið
stóð vestra.
„Á fjörunum er alltaf mikið líf
enda er þetta einhver allra besta
reiðleið landsins. Hvenær sem
farið er á fjörurnar er öruggt að
maður hittir þar á ríðandi ferða-
langa, sem bæði eru Íslendingar
og fólk frá öðrum löndum,“ segir
Snorri Kristjánsson, frístunda-
bóndi á Brautarholti í Stað-
arsveit. Hann eignaðist jörðina
fyrir þrettán árum með fjöl-
skyldu sinni sem dvelst þar mik-
ið. „Sveitalífið er gefandi. Bæði
er gaman að stússast í hrossa-
ræktinni og eins heyskapnum en
fyrri sláttur hjá okkur í sumar
gekk einstaklega vel,“ segir
Snorri.
Ekki bara langt strik á landakortinu
 Hestaferðir á Snæfellsnesi vinsælar  Góðgangur á Löngufjörum og gist í heimavistarskóla
 Ekki lengur keppikeflið að komast sem lengst á hestunum, heldur að njóta náttúrunnar
Morgunblaðið/Heiddi
Á spretti Snorri Kristjánsson á útreiðum með Snæfellsjökul í baksýn.
Ólafur Lúðvíksson