Morgunblaðið - 10.09.2009, Page 27

Umræðan 27BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2009
ÉG, EINS og allur
almenningur í
þessu landi er al-
gjörlega gáttaður á
forgangsröð og
forystuleysi ríkis-
stjórnarinnar.
Þetta getur ekki
gengið svona deg-
inum lengur. Fólk-
ið í landinu er sett
á bið meðan pólitíkusar klúðra Ice-
save og sinna verkefnum eins og ESB.
Það eru mörg þúsund manns í alvar-
legum vandræðum vegna erlendra
lána sem venjulegt fólk tók, að ráðum
bankanna. Mig langar til að nefna tvö
dæmi sem ég þekki til. Fyrir tveimur
árum keyptu hjón með tvö börn íbúð á
30 milljónir króna. Þau höfðu sparað í
mörg ár svo þau áttu 12 milljónir fyrir
útborgun. Þau fóru í bankann og var
ráðlagt að taka erlent lán fyrir 18
milljónum, það reyndust alvarleg mis-
tök. Íbúðin hefur lækkað í ca 25 millj-
ónir og lánið er komið í yfir 40 millj-
ónir. Sparnaður þeirra upp á 12 mill-
jónir er horfinn og ef þau geta yfirleitt
selt íbúðina standa þau uppi með 15-
17 milljóna skuld. Þau ætluðu til náms
erlendis en það er allt í uppnámi.
Annað dæmi, maður sem ég þekki
til, rúmlega 70 ára og hættur að vinna,
keypti íbúð fyrir ca 2½ ári á rúmlega 20
milljónir. Áhvílandi á íbúðinni voru tvö
gömul húsnæðislán og lífeyrissjóðslán
upp á ca 8,5-9 milljónir. Honum var
ráðlagt að taka erlent lán (af bankan-
um) upp á 9 milljónir og eiga svo
áhyggjulaust ævikvöld. Hann þyrfti
bara að borga ca 35-40 þúsund á mán-
uði. Núna skuldar þessi sami maður 24
milljónir og það er útilokað að hann
geti borgað af þessu láni.
Stjórnvöld hefðu átt að sinna þessu
fólki strax og þau tóku við stjórnar-
taumnum, en nú horfir þetta fólk á
eymdina. Það hefði átt að festa þessi
lán, t.d. við einhverja fasta vísitölu.
Mitt ráð til stjórnvalda er að taka
lán hvers fyrir sig eins og það var í
upphafi og bæta ofan á það 10-20%
hækkun, eins og búast hefði mátt við í
einhverjum sveiflum gengisins, það er
eitthvað sem venjulegt fólk ræður
kannski við, en það ræður enginn við
100% og þaðan af meira í hækkun.
Fyrir mig, kæri forsætisráðherra,
er þetta eins og að byrja á öfugum
enda eða að koma aftan að fólki, þetta
hefði átt að vera forgangsmál á undan
ESB og Icesave. Mér sýnist ráðaleys-
ið vera algert, það er eins og stjórn-
völd átti sig ekki á því að þegar verið
er að hrekja fólk úr íbúðum sínum þá
þarf samt að afskrifa lánin, tapið kem-
ur fram fyrr eða síðar, af hverju ekki
að reyna að rétta fólki hjálparhönd
strax, já eða fyrir 8 mánuðum. Ég er
sannfærður um að minna tapast með
því að færa lánin í rétt horf en að
hrekja fólk úr íbúðum sínum.
Mér sýnist ríkisstjórnin ekkert
ætla að gera til þess að aðstoða fólkið í
landinu og því ætti hún í raun að fara
frá völdum, eða að hún endar verr en
útrásarvíkingarnir.
Kæra ríkisstjórn, öll ykkar orka
hefur farið í ESB og Icesave.
Þegar hamfarir verða, eldgos eða
flóð, þá eiga ráðamenn ekki að vera á
fundum vegna ESB og Icesave, vel á
minnst, átti ekki umsóknin að ESB að
leiðrétta eitthvað gengið? Það hefur
aldrei verið lægra, þvílíkt bull og blað-
ur.
Nú er tími til að snúa sér að raun-
verulegum vanda Íslendinga, og þó að
fyrr hefði verið.
HALLDÓR ÚLFARSSON,
Frostafold 14, Reykjavík.
Ótrúleg forgangsröð
Frá Halldóri Úlfarssyni:
Halldór Úlfarsson
EFTIR að Ísland
keyrði um koll
fyrir tæpu ári síð-
an hefur maður
ítrekað orðið vitni
að stöðuveitingum
sem vekja upp
spurningar um
viðskiptasiðferði
þeirra sem veita
stöðurnar og
þeirra sem þær þiggja. Á þetta jafnt
við hjá fyrirtækjum, hvort heldur er
þeim einkareknu eða „nýju“ opin-
beru, skilanefndunum sem híma yfir
hræjum gömlu bankanna eða í skóla-
kerfinu. Það skiptir ekki máli hvort
menn hafa réttarstöðu grunaðra eða
hafa staðið sig illa í starfi, það virðist
afar fyrirhafnarlítið að færa sig á
milli stóla. Potturinn með grugginu
er afar þröngur, því þegar vantar að-
ila í tóma stóla þá virðast menn ekki
sjá út fyrir barmana á pottinum, það
er bara hrært í honum og dregnir
upp aðilar úr grugginu og þeim út-
hlutað nýjum sætum.
Þeir eru því ómissandi. Á meðan
potturinn er svona þröngur þá verður
langt þar til við sjáum til botns.
Stjórnvöld, atvinnurekendur og
skólayfirvöld ættu því að hugleiða að
fá sér stærri pott og skipta um vatn í
honum án tafar. Gegnsæi í stöðuveit-
ingum er lífsnauðsynlegt fyrir fram-
tíð okkar allra aðila og þar með hins
Nýja Íslands.
LÁRA JÓHANNSDÓTTIR,
höfundur er viðskiptafræðingur,
MBA.
Frá Láru Jóhannsdóttur
Lára Jóhannsdóttir
Nýja Ísland
og gruggið
í pottinum
MEÐ sjónvarps-
viðtali í Kastljósi sl.
mánudag og með
blaðaviðtölum bæði við
þig og aðra ráðherra í
ríkisstjórn Íslands, þar
sem ráðherrar hafa
lagt sig fram um að
gagnrýna bæjaryf-
irvöld í Reykjanesbæ,
er sleginn nýr tónn í
samskiptum ríkisvaldsins og sveitar-
félags á Íslandi. Því miður sjáum við
okkur ekki annað fært en að svara
þeim fáheyrðu yfirlýsingum sem þar
hafa komið fram á opinberum vett-
vangi.
Af viðræðum okkar við þingmenn
sem stóðu að meirihluta iðn-
aðarnefndar þegar lög nr. 58/2008
voru samþykkt er ljóst að þeir eru
alls ekki sammála túlkun þinni á því
að samningur Reykjanesbæjar við
HS orku sé ekki í „anda laganna“
eins og þú hefur haldið fram. Þvert á
móti telja þeir að samningurinn sé
algerlega samkvæmt lögum og í
anda þeirra eins og komið hefur fram
í blaðagreinum, m.a. í Morg-
unblaðinu 8. sept. sl. Lögmenn hafa
jafnframt staðfest hið sama.
Reykjanesbær beið eftir
lagasetningu Alþingis
Ítrekað skal að Reykjanesbær
seldi ekki hlut sinn í Hitaveitu Suð-
urnesja þegar önnur sveitarfélög
gerðu það 2007, heldur var ákveðið
að bíða eftir að lagasetning alþingis
um breytingar á sviði orkulaga lægju
fyrir. Þegar lögin höfðu verið sam-
þykkt var hafinn undirbúningur að
því að skipta fyrirtækinu upp í sér-
leyfisfyrirtæki og samkeppnisfyr-
irtæki í anda hinna nýju laga. HS
orka var eigandi lands og auðlinda og
engin lög kröfðu HS orku um að af-
sala sér þessum auðlindum. Bæjaryf-
irvöld í Reykjanesbæ höfðu hins veg-
ar lýst yfir áhuga á að kaupa land og
auðlindir HS orku, svo tryggja mætti
að þær kæmust í opinbera eigu. Okk-
ur bar þó engin skylda til þess. Ef
Reykjanesbær hefði ekki gengið
fram fyrir skjöldu og keypt landið
hefði land og auðlind verið áfram í
höndum HS orku og líklega verið svo
um ókomna tíð. Þá hefði enginn verið
að ræða um samning til 65 ára sam-
kvæmt lögum, því ekki hefði verið
um neinn samning að ræða. Ef HS
orka yrði síðan í meirihlutaeigu út-
lendinga væru eignir hennar, þ.á m.
land og jarðauðlindir einnig í eigu
sömu aðila. En svo varð ekki! Bæj-
aryfirvöld í Reykjanesbæ sáu til
þess.
Milljarður lagður í
að eignast auðlindina
Í Kastljósþætti sl. mánudag gafstu
í skyn að þú vildir ekki standa
frammi fyrir kjósendum þínum með
slíkan samning til 65 ára eins og
Reykjanesbær hefði gert – eftir að
hafa sjálf staðið í forsvari lagasetn-
ingar nákvæmlega um það sama.
Þetta er augljóslega flokkspólitísk
árás sem við bjuggumst ekki við að
kæmi frá iðnaðarráðherra sem hefur
unnið með bæjaryfirvöldum að góð-
um verkum eins og álveri í Helguvík.
Þú telur hins vegar ástæðu til þess
að ráðast á fulltrúa sveitarfélags sem
lagt hefur rúman einn milljarð króna
í að kaupa auðlind og land sem áður
var í eigu einkafyrirtækis. Þú ræðst
á þann sem kom henni þar með í op-
inbera eigu, og gerði um hana nýt-
ingarsamning við seljandann, til
áframhaldandi notkunar í 65 ár, með
framlengingarmöguleikum sem er
nákvæmlega samkvæmt laganna
hljóðan.
Í sama Kastljósþætti varðir þú
hins vegar sölu Samfylkingarinnar í
Hafnarfirði á hlut sínum í HS orku til
erlends fyrirtækis. Ef Reykjanes-
bær hefði ekki verið búinn að kaupa
land og auðlind af HS orku, hefði
Samfylkingin í Hafnarfirði verið að
selja útlendingum (Magma) auðlind-
ir Íslands. það er fyrir tilstilli meiri-
hluta sjálfstæðismanna í Reykja-
nesbæ að svo varð ekki.
Engin rök fyrir
yfirlýsingum ráðherra
Ráðherra til upplýsingar er rétt að
benda á að afskriftatími virkjana
Landsvirkjunar er 60 ár. Þetta kem-
ur skýrt fram í ársreikningum
Landsvirkjunar; 60 ár. Það er ógern-
ingur að sjá hvernig land undir virkj-
anir á að hafa styttri leigutíma en af-
skriftatími virkjunarinnar sjálfrar
er. Myndi einhver byggja sér heimili
ef hann hefði ekki leigu- eða eign-
arsamning um lóðina sem byggt er á
nema til skamms tíma? Myndi ein-
hver byggja virkjun fyrir tugi millj-
arða ef hann hefði ekki leigusamning
um landið undir henni? Eru einhver
rök fyrir yfirlýsingu um „að leigutími
eigi að vera styttri en 65 ár“ … þótt í
lögunum segi 65 ár? Til hvers var
verið að setja 65 ára reglu í lögin?
Skyldu einhverjir ráðgjafar hafa
bent á að það væri í samræmi við
gildandi afskriftatíma allra virkjana
ríkisins? Ef einhver meining er í
þessu hjá ráðherra hlýtur hann að
krefjast þess að afskriftatíma í bók-
um Landsvirkjunar verði breytt, svo
hann þurfi ekki að standa frammi
fyrir kjósendum sínum með svo lang-
an afskriftatíma! Um leið þarf líklega
að breyta forsendum lánasamninga
hjá Landsvirkjun.
Ríkisstjórnin ræðst
á Reykjanesbæ
Því miður staðfestir þessi umræða
aðeins að ríkisstjórnin hefur aðeins
getað komið sér saman um eitt atriði
varðandi sölu Orkuveitu Reykjavík-
ur á hlut sínum í HS orku. Hún gat
verið sammála um að ráðast á bæj-
aryfirvöld í Reykjanesbæ sem er
stærsta vígi meirihluta sjálfstæð-
ismanna á landinu. Það er dapurt að
verða vitni að því að ráðherra iðn-
aðarmála, sem jafnan hefur fengið
hrós fyrir verk sín hjá bæjaryf-
irvöldum í Reykjanesbæ, taki slíkt
hlutverk að sér.
Nú sem fyrr er það ekki vilji okkar
að standa í illdeildum. Ef það er vilji
ráðherra að einhverjir þættir í frjáls-
um og löglegum samningum milli
Reykjanesbæjar og HS orku hf.
verði endurskoðaðir er sjálfsagt að
verða við því, svo lengi sem slík end-
urskoðun leiðir ekki til verri stöðu
eða verri samninga fyrir Reykja-
nesbæ. Slík ályktun hefur þegar ver-
ið samþykkt í bæjarstjórn Reykja-
nesbæjar.
Ráðherra hefði getað farið vin-
samlegri leið til að koma þessum
áhyggjum sínum á framfæri. Heim-
sókn og kaffisopi á Ljósanótt hefði
getað leyst málið í vinsemd.
Eftir Árna
Sigfússon og
Böðvar Jónsson
» Því miður sjáum
við okkur ekki annað
fært en að svara þeim
fáheyrðu yfirlýsingum
sem þar hafa komið
fram á opinberum
vettvangi.
Böðvar Jónsson
Árni er bæjarstjóri Reykjanesbæjar.
Böðvar er formaður bæjarráðs
Reykjanesbæjar.
Virðulegi
iðnaðarráðherra
Árni Sigfússon
ER UPPLÝSINGALEKI EINHVERN TÍMA RÉTTLÆTANLEGUR?
Hádegisfundur á vegum EÞIKOS – 1. september kl. 12:15-13:30
Thomas Devine, sérfræðingur við GAP-stofnunina í Washington (Government Accountability Project)
NOTKUN SÖNNUNARGAGNA SEM AFLAÐ HEFUR VERIÐ MEÐ ÓLÖGMÆTUM HÆTTI
Use of Contaminated Evidence in the Context of Constitutional Criminal Procedure
Hádegisfundur – 11. september kl. 12:00-13:00
Dr. Boštjan Zupancic, dómari við Mannréttindadómstól Evrópu
ORKA ÚR IÐRUM JARÐAR! HVERJIR MEGA NÝTA HANA?
Hádegisfundur á vegum Auðlindaréttarstofnunar – 15. september kl. 12:15-13:15
Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráðherra, Kristín Haraldsdóttir, forstöðumaður Auðlindaréttarstofnunar og
sérfræðingur við lagadeild HR, Friðrik Már Baldursson, forseti viðskiptadeildar HR og Þorsteinn Pálsson,
fyrrverandi ritstjóri. Fundinum stýrir Þórður Bogason hrl.
LÖGFRÆÐIN Á VÍSINDAVÖKU RANNÍS
Stefnumót við vísindamenn – 25. september kl. 17:00-22:00
• Lögfræðiþjónusta Lögréttu kynnir starf sitt í Alþjóðahúsi
• Kynning á rannsóknarverkefnum lagadeildar HR
NATIONAL IDENTITY AND THE EU
Hádegisfundur á vegum Evrópuréttarstofnunar – 14. október kl. 12:00 -13:30
Peter Chr. Dyrberg, forstöðumaður Evrópuréttarstofnunar og gestaprófessor við lagadeild HR.
BERJUMST GEGN HEIMILISOFBELDI - AUSTURRÍSKA LEIÐIN
Hádegisfundur – 27. október kl. 12:00-13:00
Atli Gíslason, hrl. og alþingismaður, Stefán Eíríksson, lögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu og Sigþrúður
Guðmundsdóttir, fræðslu- og framkvæmdastýra Kvennaathvarfsins. Fundarstjóri er Svala Ísfeld
Ólafsdóttir, sérfræðingur við lagadeild HR.
ER HÓPMÁLSÓKN TÍMABÆR Á ÍSLANDI?
Hádegisfundur – 17. nóvember kl. 12:00 -13:30
Gísli Tryggvason, talsmaður neytenda og aðjúnkt við lagadeild HR.
LAGADEILD
HÁSKÓLANS Í REYKJAVÍK
FRÆÐAFUNDIR
HAUSTIÐ 2009
√