Skólablaðið - 12.11.1935, Blaðsíða 11

-ii-
T í M I N N.
Ef við lítum til himi.ns eitthvert
vetrarkvöldið og förum f?ð íhuga, hvar sá
víði geimur taki encls, komumst við ekki að
neinni niðurstöðu. Þó að einhver takmörk
væru til, hlyti eitthvað að vera Þar fyrir
utan. Við segjum Þvx að rúmiö sé endalaust.
Þessu er líkt hattað með txmann. Sá tími,
sem gengið hefir til Þess, að skapa og
Þroska allan Þsnn aragrúa af stjörnum, sem
við sjáum, og sem við vitum að eru til,
eru að sínu leyti alveg eins óskiljanlegur
og fjarlægðirnar í geimnum. Við getum
hvorki hugsað okkur upphaf né endir á tím-
anum og segjum að hann sé óendanlegur.
Þessar hugmyndir um óendanlegt rúm og óend-
anlegan tíma eru orðnar samgrónar skiln-
ingi okkar. Sumir heimspekingar hafa Þó
viljað halda Því fram, að tími og rúm væru
í raun og veru alls ekki til. Mennirnir
hefðu aðeins skapað sér Þessi hugtök sér
til frægðarauka. I Því sambandi hafa Þeir
bent á, að. í draumi er hvorki til rúm né
tími.
En hvernig er Því svo háttað með lífið,
-Þetta líf, sem við vitum svo sáralítið um.
Líf og tími hljóta alltaf að standa í nánu
sambandi hvort við annað. Ef framÞróun lífs
andans er óendanleg, Þá er fullkomnun hans
ekki til. En sé Þróunarferli hans hins-
vegar takmörk sett, eru Þau takmörk Þá ekki
einskonar endir? Getum við hugsað okkur
eilíft líf á efsta stigi fullkomnunar?
Yrði sú eilífa kyrstæða ekki tilbreytingar-
laus, Þegar til lengdar léti? Myndu menn
ekki verða leiðir á henni um síðir?
"All things that are,
are with more spirit chased
than enjoyed",
segir Shapespeare, og er Það ekki fjarri
sanni. Menn Þreytast aldrei á Því að keppa
að marki fullkomnunarinnar. en ætli menn
væru með öllu óÞreytandi á Þvx að lifa í
Þeirri fullkcmnun til eilífðar? Því er
vandsverað og Þó er varla hægt að kalla
Það fullkomnun nema svo sé. Hér fer Því
álíka og með rúmið og tímann. Skynsemin
kemst í eintómar mótsagnir við sjálfa sig,
og við látum okkur nægja að segja, að líf-
ið sé óendanlegt.
Þetta er nú allt gott og blessað, svo
langt sem Það nær, En ef við eigum að gera
okkur grein fyrir, hvað orðið "óendanlegui*1
Þýðir, Þá vandast nú málið. Hugtakið "óendan-
legur" erfyrir utan mannlegan skilning. Það
er, eins og svo margt annað, stuðningshækja
vanÞekkingar. Menn búa til orð,- spaklégt
orð - og halda svo að allt sé klappað og
klárt. En ef betur er að gætt, kemur Það á
daginn, að með Því hafa menn flúið hættuna,
með Því að stinga höfðinu niður í sandinn,
líkt og strútfuglinn.
Þar sem nú hugtakið "tími", á Þessum grund-
velli, er fyrir utan og ofan mannlegan skiln-
ing, mun hollast að léta Það liggja á milli
hluta, en víkja heldur nokkrum orðum að
hinni líðandi stund.
Tíminn líður. Á borðinu fyrir framan mig
liggur úrið mitt. Eg horfi é Það um stund.
Það tifar áfram jafnt og Þétt. Þótt ég hætti
að starfa, heldur úrið áfram. Við hvem hring,
sem stórivísirinn markar, styttist æfin xan
einn klukkutíma. Klukkutímarnir verða að dög-
um og dagarnir verða að árum. Og Þó að úrið
kynni að stoppa, Þá heldur timinn afram fyr-
ir Því. Hann fær enginn stöðvað.
Það er að mestu leyti undir líðan manna
komið, hvort Þeim finnst tíminn fljótur að
líða eða ekki. Sumum finnst hamn líöa óð-
fluga framhjá, en öðrum finnst hann kveijandi
hægfara.,
Pátt er eins nauðsynlegt að læra og oð
hagnýta sér tímann. Æfin er stutt, cg Það
er einmitt Þess vegna, að tíminn er svo dýr-
mætur. Glataðan auð má vinna sér inn aftur
með iðjusemi. Glataðan fróðleik með námi.
En tíminn, sem við glötum, hann er glataður.
Glötuð stund kemur aldrei aftur. Ef við
hins vegar ættum að dvelja hér um ótekmarkað-
en tíma, færi fyrir txmanum. eins og vöru,
sem of mikið er til af, hann félli i verði.
Pátt er Það, sem tímans tönn vinnur ekki
á. Tíminn hylur liðna .atburði í blæju
gleymskunnar, til Þess að rýma fyrir hinum
komancli. Txminn líður.
Huginn.