Norðurland - 15.02.1979, Síða 2

NORÐURLAIMD
Málgagn sósíalista í Norðurlandskjördæmi eystra
Ritnefnd: Erlingur Siguröarson, Páll Hlöövesson, Katrín Jónsdóttir,
Guörún Aöalsteinsdóttir og Kristin Á. Ólafsdóttir.
Ritstjóri: Óskar Guömundsson (ábm.).
Dreifing og auglýsingar: Tryggvi Jakobsson.
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar: Eiösvallagata 18, simi 21875.
Póstfang: Box 492, 602 Akureyri.
Offsetprentun: Prentsmiðja Björns Jónssonar.
Gefið út af kjördæmisráði Alþýðubandalagsins.
Fjárhagsáœtlun Ahureyrar:
Félagslegar
framhvæmdir
Fjárhagsáætlun Akureyrarbæjar fyrir árið 1979 liggur nú
fyrir og nema niðurstöðutölur hennar hátt á ljórða milljarð
króna. Rekstrarkostnaður hinna ýmsu stofnána á vegum
bæjarins hefur farið síhækkandi og nemur nú því sem næst
70% af þeirri heildarupphæð, sem til ráðstöfunar er. Veiga-
miklir liðir innan fjárhagsáætlunar eru nokkuð bundnir og
verður lítt við ráðið. Þannig er það ekki ýkja mikið svigrúm,
sem bæjarfulltrúum gefst til ákvarðana um nýbyggingar og
framkvæmdir af ýmsu tagi og er það einmitt innan þessa til-
tölulega þröngt afmarkaða sviðs sem átökin standa, þegar
bæjarfulltrúar eru til þess kvaddir að ákvarða hvaða verk-
efnum skuli skipa í forgangsröð og hver skuli þoka um set að
sinni, reyndar í fullri vitund um mikilvægi þeirra hvers um
sig. Það er alkunna, að hin síðari ár hefur verið ráðizt í meiri
háttar framkvæmdir af ýmsu tagi. Nægir þar að minna á hita-
veitu og svæðisíþróttahús svo nokkuð sé nefnt, og eru þeir
víst fáir, sem vildu draga í efa, að slíkar framkvæmdir horfi til
heilla, en fleira kemur til.
í seinni tíð hefur í mjög vaxandi mæli gætt þeirrar tilhneig-
ingar af hálfu ríkisvaldsins að koma af sér margháttuðum
verkefnum ekki sízt félagslegum og ýta þeim yfir tii sveitar-
félaga án þess þó, að þeim sé séð fyrir samsvarandi tekju-
stofnum á móti. Er mála sannast, að ekki kemur það til af
góðu, að Samband íslenzkra sveitarfélaga sá sig til þess knúið
að leggja það til, að heimilað yrði 12. prósentið margnefnt við
útsvarsálagningu. Það er vitanlega augljóst mál, að það fær
ekki staðizt að ætla sveitarfélögum þá tekjustofna eina, sem
rétt nægja til þess að þau skrimti fyrir rekstrarútgjöldum, en
vilji þau framkvæma eitt og annað byggðarlaginu til heilla og
hagsbóta, þá skuli það gerast með lántökum, sem allir vita,
að meiri og minni óvissa ríkir um, að fáist hverju sinni.
Alþýðubandalagið hefur aldrei kveinkað sér við því, að
höfð sé uppi eðlileg skattheimta í landinu, enda sé hún í þá
veru réttlát, að einkum þeir greiði í sameiginlegan sjóð
landsmanna, sem breiðust hafa bökin og mest gjaldþolið, og
sameiginlegt fé okkar allra sé notað til þess að jafna aðstæð-
ur manna, til tekjudreifingar, samneyzlu og félagslegs jöfnuð-
ar í margvíslegum skilningi.
Bæjarfulltrúum er ærinn vandi á höndum, þegarmetaskal
hvaða verkefni skuli hafa forgang og hver verði að bíða um
sinn, og þarna er það einmitt sem skerst í odda og sýnist sitt
hverjum. Bæjarfulltrúar Alþýðubandalagsins tóku það skýrt
fram í umræðum á bæjarstjórnarfundi, er frumvarp að fjár-
hagsáætlun var lagt fram til fyrri umræðu, að þeir standa að
frumvarpinu og eru í meginatriðum samþykkir því, sem fram
kemur í téðu plaggi. Þeir töldu ekki rétt að gera ráð fyrir
hærri tekjum en gert er í frumvarpinu, en lögðu á það áherslu,
að nauðsynlegt væri milli umræðna að vinna að því að endur-
skoða nokkra rekstrarliði með það að markmiði, að hægt
verði að veita nokkru fjármagni fil ákveðinna verkefna. Þau
verkefni, sem bæjarfulltrúar Alþýðubandalagsins vildu
þannig beina auknu fjármagni til með vissum tilfærslum inn-
an ramma þeirra niðurstöðutalna, sem nú liggja fyrir, eru
dagvistarstofnun í Glerárhverfi, sem unnt væri með aukinni
fjárveitingu að gera fokhelda á árinu og taka í notkun
sumarið 1980 svo sem kveður á um í málefnasamningi þeirra
flokka, sem standa að vinstri meirihluta í bæjarstjórn
Akureyrar, sundlaug í Glerárhverfl, sem verið hefur til um-
ræðu, aukið fé til skipulagsverkefna, tækjageymsla á íþrótta-
velli er aðkallandi af augljósum hagkvæmnisástæðum, aukið
fé til starfsemi atvinnumálanefndar svo hún geti sinnt þeim
verkum, sem henni eru ætluð samkvæmt samkomulagi meiri-
hlutaflokkanna og að lokum minntu bæjarfulltrúar Alþýðu-
bandalagsins á þá brýnu nauðsyn, að húsnæðisvandi ýmissa
stofnana bæjarins verði leystur helzt með myndarlegu átaki
nú á þessu ári, en augljóst væri, að þar hlyti að vísu að koma
til lántaka.
Bæjarbúar eru hvattir til að fylgjast með gangi mála milli
umræðna.
S. G.
ÚR ÞING
SÆTINU
Olafur í Ijótum leik
Fyrir skemmstu skilaði svo-
nefnd ráðherranefnd áliti um
efnahagsmál á þá lund að allt
benti nú til þess að stjórnar-
flokkarnir myndu koma sér
saman um stefnu í efnahags- og
kjaramálum er enst gæti fram á
haust. Þótt ekki verði meira
krafist með nokkurri sanngirni,
þá heyrðust jafnvel raddir sem
töluðu í alvöru um enn
langdrægari samkomulagsvilja
og virtust þá draga í gegnum
ákvæði samstarfssáttmálans
um að samstarfsgrundvöllur
stjórnarflokkanna skuli endur-
skoðaður í vetrarbyrjun. En svo
skeður það í dag, tveimur
dögum áður en vísitölunefnd-
inni var gert að skila áliti, að þá
fæ ég í hendur hér í þingsæti
mínu nr. 13 í efrideild, laga-
frumvarp sem Ólafur Jóhann-
esson forsætisráðherra er allt í
einu búinn að semja um að-
gerðir í efnahagsmálum.
Eftir klukkustundar lestur.
fæ ég ekki betur séð en
forsætisráðherra hafi samið
frumvarpið handa ríkisstjórn-
inni sem hann myndaði fyrir
Sjálfstæðisflokkinn árið 1974, -
ellegar þá handa ríkisstjórninni
sem hann ætlaði að hjálpa til að
mynda í kompaníi með Alþýðu-
flokknum og Sjálfstæðisflokkn-
um í sumar. Öll meiriháttar
atriði þessa frumvarps stríða
ljóslega gegn samstarfssamn-i
ingi þeirrar ríkisstjórnar sem
Ólafur Jóhannesson myndaði
þó um það er lauk að forgöngu
Alþýðubandalagsins og í sam-
starfi við það.
Hér getur að finna orðréttar
hugmyndir Alþýðuflokksins og
Sjálfstæðisflokksins um lög-
bindingu kauphækkana við 5%
á þriggja mánaða fresti, án
tillits til verðlags. Hér er líka
ráðgert að ógilda lögbundin
fjárframlög hins opinbera sam-
kvæmt samningum við verka-
lýðshreyfinguna til ýmissa fé-
lagslegra nauðþurftarmála, svo
sem til húsbygginga. Hér eru
fyrirætlanir um stórkostlegan
samdrátt í fjárfestingarmálum
og framkvæmdum, sem hljóta
að leiða til atvinnuleysis á næsta
ári. Hér er líka kveðið á um
taumlausa hávaxtastefnu sam-
kvæmt klúrustu dagdraumum
gömlu íhalds- og kratahagfræð-
inganna; gjörsamlega andstaða
þeim fyrirheitum sem hafa verið
gefin um baráttuaðferðir í verð-
bólguslagnum.
Úr mínu þingsæti séð virðist
mér Ólafur hljóta að reikna með
stjórnarskiptum ef hann ætlar
að knýja fram samþykkt þessa
frumvarps. Það getur hann að
vísu með atfylgi Alþýðuílokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins. Al-
þýðubandalagið gæti nefnilega
hreint ekki staðið að fram-
kvæmd slíkrar löggjafar.
Nú þurfa þessi tíðindi ekki að
koma Alþýðubandalagsmönn-
um þess vegna á óvart, því tveir
af ráðherrum Framsóknar-
flokksins, þeir Stein'grímur
Hermannsson og Tómas Árna-
son, höfðu áður myndað banda-
lag með Alþýðuflokksráðherr-
unum innan ríkisstjórnarinnar
gegn ráðherrum Alþýðubanda-
lagsins, er fjallað var um þessi
mál í ráðherranefndinni. Enn
fyrr höfðu þeir raunar slegist í
hóp Kratanna, við stjórnar-
myndunina, er þeir studdu
ákvörðun Benedikts Gröndal
um að afsegja það að Lúðvík
Jósepsson yrði forsætisráð-
herra. Hitt höfðum við ýmsir
ímyndað okkur, að Olafur
Jóhannesson myndi beita áhrif-
um sínum til þess að halda
þessari ríkisstjórn, sem við
fengum honum upp í hendurn-
ar, saman enn um sinn svo að
henni mætti auðnast að leiða til
lykta það tiltölulega afmarkaða
verkefni, sem hún tók að sér.
Nú hafa menn uppi macgs-
konar tilgátur um tilgang Ólafs
með þessu plaggi sínu, allt frá
því að hann sé að reyna hversu
langt hann komist með Alþýðu-
bandalagið burtu frá loforðum
þess, og upp í það að nú sjái
hann fram á að ekki verði
haldið lengra áfram á braut
þessarar ríkisstjórnar án þess
að komið verði óþyrmilega við
kaun þeirra valda- og gróðaað-
ila, sem Framsóknarflokknum
og vinum hans eru hjartfólgnust
þar sem eru Sambandið og Olíu
fél. með krosstengdum hags-
munum inn í rifjahylki sjálfrar
heildsalastéttarinnar. Að sjálf-
um mér hefur aldrei hvarflað að
lá Ólafi það þótt hann reyndi
talsvert að fá þessa stjórn með
þátttöku Alþýðubandalagsins
til þess að fallast á sömu stefnu
og sú stjórn sem hann sat í fyrir
skemmstu með þátttöku Sjálf-
stæðisflokksins. Til þess var
honum best trúandi. En raunar
hafði ég nú ímyndað mér að
hann myndi þrauka lengur. Og
kanski gerir hann það.
Stefán Jónsson.
„Fanta spiller“
Ekki er hægt að telja það til
hversdagsviðburða, er eitt af
stórnúmerum tónlistarheims-
ins leggur lykkju á leið sína,
hingað á ystu rönd heims-
menningarinnar. Sá merkis-
maður, er svo hefur gerst fórn-
fús menningargyðjunni er
ameríski píanóleikarinn Mar-
tin Berkofsky. Jafnframt því
að veita mikinn skerf af spila-
gleði sinni, þá hefur hann leið-
beint jafnt fákunnandi sem
getumeiri tónsnillingum okk-
ar bæjar, á viku námskeiði,
sem hann hefur stjórnað í tón-
listarskóla staðarins.
Herra Berkofsky hélt tón-
leika í Borgarbíó hér á dögun-
um fyrir hálfu húsi, svona rétt
einsog þriðja flokks píanó-
leikari væri að spila. Áhorf-
endur höfðu raðað sér mest-
megnis á vinstri vængsalarins,
ekki af tryggð við málstaðinn
góða, heldur til að öðlast betra
og skarpara sjónhorn áfingra-
lipurð meistarans.
Efnisskrá tónleikanna var
að vísu ekki með því sniði að
reikna mætti með húsfylli á
stað sem Akureyri, þar sem
hún var samsett af verkum sér
í lagi hentugum til tækni-
legrar sýningar frekar en sköp-
unargleði í hinum ótæmandi
heimi tónlistarinnar. Efnis-
skráin var samsett af verkum
eftir þá mjög svo ólíku menn
Liszt, Hovhannes, Shubert og
Debussy.
Herra Berkofsky setti ígang
með tveimur stuttum Improm
tus eftir Schubert. Hann spil-
aði þau með mikilli lipurð og
virtist hver hnútur smekkvís-
lega hnýttur, þó örlítið hefði
maður saknað sköpunar á
staðnum, en ekki sýningar á
fyrirfram ákveðnum tilburð-
um. Eftir Schubert spilaði
herra Berkofsky verk eftir
Armenska ameríkanann Alan
Hovhannes. Verk þetta nefnist
Dögun, og í því varunnið með
tvær hugmyndir (einskonar
temu), sem virtust ekki gefa
höfundi tilefni til frekari úr-
vinnslu og mega áheyrendur
þakka fyrir það. Þá næst lék
Berkofsky svítu fyrir píanó
eftir Debussy. í svítu þessari
tókst Berkofsky aldeilis að
spila á hörpu hjarta míns.
Þetta gerði Berkofsky með
þvílíkri hjartnæmi og fegurð
að seint verður þakkað.
Eftir hlé þegar áheyrendur
höfðu andað frá sér hrifningu
sinni, þá flutti Berkofsky ein-
ungis verk eftir Liszt. Liszt var
sællar minningar píanóáhuga-
maður og „spiller“ mikill.
Tónlist hans einkennist af
mjög svo erfiðum tæknivanda
málum, sem skeytt er saman
sjálf sín vegna, frekar en af
sköpunargleði. Vegna þessa
hefur hinum stærri nöfnum
tónlistarheimsins, verið mjög
hugleikið, að glíma við jiær
þrautir og hundakúnstir ýms-
ar sem Liszt hefur tekist að
hnoða saman. Berkofsky spil-
aði þessa tónlist með þvílíkri
leikni, að vart verður að orði
komist. Svo stórar voru and-
stæður blæbrigða í leik píanó-
leikarans, að frábært verður
að teljast, og fékk sú túlkun
fullkomlega staðist. Þar fengu
áheyrendur það sem þeir vildu
sjá. Hér er vafalaust stór-
píanóleikari á ferð, og óska ég
honum gæfu og gervileika á
framabraut sinni. Með fullri
virðingu. Hákon Leifsson.
2 - NORÐURLAND