Morgunblaðið - 07.12.2009, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. DESEMBER 2009
– meira fyrir áskrifendur
Skólar og
námskeið
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
Í blaðinu verður fjallað um menntun og
þá fjölbreyttu flóru sem í boði er fyrir
þá sem vilja auðga líf sitt og möguleika
með því að afla sér nýrrar þekkingar og
stefa því á nám og námskeiða.
Morgunblaðið gefur út glæsilegt
sérblað um menntun, skóla og
námskeið þriðjudaginn
5. janúar 2010.
Meðal efnis verður :
Háskólanám og endurmenntun.
Fjarmenntun á háskólastigi.
Verklegt nám/iðnnám á framhalds og
háskólastigi.
Endurmenntun.
Símenntun.
Listanám.
Sérhæft nám.
Námsráðgjöf og nám erlendis.
Kennsluefni.
Tómstundanámskeið og almenn námskeið.
Lánamöguleikar til náms.
Ásamt fullt af öðru spennandi efni.
Pöntunartími auglýsinga er fyrir klukkan 16.00
mánudaginn 21. desember
Nánari upplýsingar veitir Katrín Theódórsdóttir
í síma 569 1105, kata@mbl.is
„Þetta er alveg með ólíkindum
og ég verð að ítreka að tilskipun
Evrópusambandsins um innstæðu-
ábyrgðina leggur ekki þessar
skyldur á herðar ríkissjóðs.
Það er óumdeilanleg staðreynd.“
„Hvað blasir við ef gengið verður að þessum
nauðungarsamningum? Jú, við þurfum að skera
niður fjárhæðir, borga og gangast í ábyrgð
fyrir fjárhæðir sem eru allt að 20–25% af
tekjum ríkisins. Við erum að tala um 300–500
milljarða kr. herkostnað fyrir að lúta í duft
aumingjaskapar í samningaviðræðum við
Breta og sérstaklega Evrópusambandið.“
Atli Gíslason hæstaréttarlögmaður
og þingmaður VG, á alþingi 19. desember 2008.
www.andriki.is
1. Foreldrar setji skýr mörk um tóbaksnotkun
2. Takmarkað aðgengi að tóbaki
3. Tilkynna brot á lögum um sölu á tóbaki til ungs fólks –
heilbrigðiseftirlit viðkomandi svæðis
4. Tóbaksvarnalögunum framfylgt
5. Virk tóbaksvarnastefna í skólum
Morgunblaðið/Eggert
Gleði Byrji ungt fólk ekki að reykja fyrir tvítugt er mjög ólíklegt að það byrji að reykja yfir höfuð.
Leiðir í forvörnum sem virka
Ínýlegri rannsókn á heilsu oglíðan Íslendinga kemurfram að ef viðkomandi byrj-ar ekki að reykja fyrir tví-
tugsaldurinn þá eru mjög miklar
líkur – eða 73% – á því að hann
reyki aldrei, miðað við reynslu 18-
79 ára núlifandi Íslendinga.
Forvarnir hefjast heima
Fátt er eins mikilvægt í for-
vörnum gegn tóbaksnotkun ungs
fólks eins og það að foreldrar setji
börnum sínum skýr mörk um tób-
aksnotkun. Til dæmis um að þeir
muni ekki sætta sig við að börnin
byrji að reykja eða nota annað
tóbak. Færni barna í að bregðast
við áreiti í umhverfinu, eins og fé-
lagsþrýstingi, ræður úrslitum um
hvernig þeim gengur að takast á
við þessi áhrif. Það að byggja upp
heilbrigða sjálfsmynd, sjálfstraust
og færni í samskiptum, ákvarð-
anatöku og úrlausn vandamála,
gerir börnin fær í flestan sjó og
stuðlar að almennu heilbrigði
þeirra og vellíðan í lífinu, s.s. að
velja hollan mat, stunda reglulega
hreyfingu, hafna tóbaki, áfengi og
öðrum vímuefnum.
Mikilvægi fyrirmynda
Áhrifamáttur fyrirmynda er
mikill. Foreldrar og kennarar eru
í sterkri stöðu til að hafa áhrif á
viðhorf og hegðun ungs fólks. Það
er útbreiddur misskilningur meðal
ungs fólks að „allir reyki“ og að
reykingar séu þar af leiðandi við-
urkenndar af samfélaginu. Hið
rétta er að einungis 15,4% fólks á
aldrinum 15-89 ára reykja daglega
hér á landi.
Reykingar eru nátengdar sjálfs-
mynd og félagslegri hegðun ung-
menna. Hugarfar unglinga sem
byrja að reykja snýr oft að því að
passa inn í hópinn eða tilheyra
ákveðnum hópi. Fyrir þeim eru
langtímaáhrif af reykingum á
heilsuna afar fjarlægt umhugs-
unarefni og engan veginn til þess
fallið að duga sem rök fyrir því að
þau eigi að láta tóbakið eiga sig.
Þeir líta jafnvel á reykingar sínar
sem stundargaman sem þeir ætla
ekkert endilega að stunda til lang-
frama. Þeir telja sér trú um að
þeir geti auðveldlega hætt hvenær
sem er og gera sér ekki grein fyr-
ir hversu vanabindandi reykingar
eru og hversu erfitt getur reynst
að hætta síðar meir, þegar þá
langar til þess.
Aðgengi
Samkvæmt tóbaksvarnalögunum
er börnum yngra en 18 ára ekki
heimilt að kaupa tóbak. Kannanir
sýna að það er talsverður mis-
brestur á að farið sé eftir þessum
lögum hér á landi. Ef útsölustaðir
tóbaks selja börnum undir 18 ára
tóbak ber að hafa samband við
heilbrigðiseftirlit viðkomandi
svæðis. Í reglugerð um takmark-
anir á tóbaksreykingum er skýrt
kveðið á um að reykingar eru ekki
leyfðar á stöðum sem ætlaðir eru
börnum og unglingum. Mjög mik-
ilvægt er að þessu lögum sé fram-
fylgt.
Lýðheilsustöð hvetur alla skóla
landsins til að vera með virka
heilsustefnu þar sem sérstaklega
er kveðið á um tóbaksvarnir.
Markmið slíkrar stefnu er að
leggja skýrar línur um tóbaks-
notkun í skólum. Skólar, sem
vinna að tóbaksvörnum á virkan
hátt, leggja þannig grunn að góðri
heilsu nemenda sinna um ókomna
framtíð. Betur má ef duga skal.
hollráð um heilsuna
Framtíð landsins og forvarnir
http://www.lydheilsustod.is/ungt-
folk/tobak/nr/2519
http://www.lydheilsustod.is/
munntobak/
Bára Sigurjónsdóttir,
sérfræðingur í barnahjúkrun,
verkefnisstjóri tóbaksvarna hjá Lýð-
heilsustöð
RÁÐSTEFNAN „Notendastýrð og
persónuleg aðstoð – tálsýn eða veru-
leiki?“ sem fram fór á fimmtudag sl. í
Salnum í Kópavogi, skorar á Alþingi
og ríkisstjórn Íslands að tryggja með
lögum rétt fatlaðs fólks til notenda-
stýrðar persónulegrar aðstoðar
(NPA) í anda hugmyndafræði um
sjálfstætt líf (Independent Living
Movement). Ráðstefnan var haldin af
Öryrkjabandalagi Íslands, félags-
málaráðuneytinu og FFA. Aðilar að
FFA eru Landssamtökin þroska-
hjálp, Sjálfsbjörg – landssamtök fatl-
aðra, Styrktarfélag lamaðra og fatl-
aðra og Ás – styrktarfélag. Í Svíþjóð
voru lög um notendastýrða aðstoð
samþykkt árið 1993. Þessi lög hafa
orðið hinum Norðurlöndunum fyrir-
mynd og er Ísland eina landið sem
enn hefur ekki sett sambærileg lög.
Vilja not-
endastýrða
þjónustu