Morgunblaðið - 07.12.2009, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. DESEMBER 2009
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Seint á föstu-dagskvöldstaðfesti
ríkisstjórnin í raun
að Icesave-málið
væri ekki umræðu-
tækt. Þá var viður-
kennt að málið hefði verið
þvingað úr fjárlaganefnd
þingsins án þess að veigamikil
óvissuatriði hefðu fengið nauð-
synlega skoðun. Stjórnarand-
staðan hefði verið sökuð um
„málþóf“ sem er af sumum tal-
ið verri glæpur en sá að setja
600 milljarða króna skuld ann-
arra yfir á íslenskan almenn-
ing. „Málþóf“ er svo sem ekki
áferðarfallegasti þáttur þing-
starfanna. En það er þó þús-
undfalt betra en þegar stórmál
og einatt íþyngjandi fyrir fólk-
ið í landinu fer umræðulítið og
illa athugað í gegnum þingið.
Má því miður nefna fjölda mála
sem þannig hafa verið afgreidd
blindandi frá löggjafarstofn-
uninni og gert verulegan skaða
lengi eftir það. Með uppgjöf
sinni hefur ríkisstjórnin að
nokkru séð að sér. Því er að
vísu haldið á lofti að hún hafi
aðeins samþykkt málamynda-
skoðun að hætti formanns fjár-
laganefndar og með þeim snið-
ugheitum haft af stjórnar-
andstöðunni þann styrk sem
önnur umræða um mál veitir
henni allajafna. En skamma
stund yrði hönd því höggi feg-
in. Þjóðin er að taka við sér.
Um þrjátíu þúsund
Íslendingar hafa
þegar skrifað und-
ir áskorun um að
fólkið í landinu
verði að hafa síð-
asta orðið um
þetta mál. Svo stórt sé það í
sniðum og svo þung geti áhrif
þess orðið á almannahag í
landinu.
Þegar horft er til þeirrar yf-
irlýsingar sem forseti Íslands
gaf hinn 2. september sl. þegar
hann undirritaði ríkisábyrgð-
arlögin með sérstakri tilvísun
til fyrirvara þeirra, sem nú
hafa verið gerðir að engu, ætti
að vera hverjum manni aug-
ljóst að hann myndi ekki stað-
festa lögin sem svo hafa farið
með fyrirvarana. Önnur atriði
sem nefnd eru í yfirlýsingu
forsetans undirstrika þennan
skilning. Til viðbótar kemur nú
hinn mikli þungi í undir-
skriftum þjóðarinnar. Enn eru
þó þeir til sem telja, með vísun
til fortíðar forsetans og
þekktra leikrænna tilburða, að
þessi einstaka gjörð frá 2.
september hafi verið skrípa-
læti af hans hálfu en ekki skila-
boð til þings og þjóðar. Honum
muni nægja málamynda-
skoðun á milli umræðna sem
hálmstrá til að hanga á. Fari
svo að sú verði niðurstaðan er
líklegt að forsetinn muni fljótt
átta sig á að hálmstrá hefur
mun minni styrk en haldreipi.
Ríkisstjórnin hefur í
raun viðurkennt að
„málþófið“ hafi átt
fullan rétt á sér }
Verður hálmstrá
að haldreipi?
Steingrímur J.Sigfússon,
fjármálaráðherra,
hefur ítrekað hald-
ið því fram að með
áformuðum skatt-
breytingum nú um
áramót lækki
skattar á þá sem hafi undir
270.000 krónur í mánaðar-
tekjur. Þetta var sérstakur
áherslupunktur í kynningu
fjármálaráðuneytisins á nýju
skattkerfi hinn 19. nóvember sl.
Í fyrstu umræðum um frum-
varp fjármálaráðherra um ráð-
stafanir í skattamálum á Alþing
á laugardag varð hins vegar
ljóst að fjármálaráðherra hefur
farið með rangt mál í þessu
efni. Þetta viðurkenndi hann
sjálfur, þó að hann notaði að
vísu önnur orð til að koma
þeirri játningu á framfæri.
Bjarni Benediktsson, for-
maður Sjálfstæðisflokksins,
spurði fjármálaráðherra hvort
það væri ekki réttur skilningur
að ef gildandi lög væru látin
standa og engu yrði breytt, þá
yrði skattbyrðin léttari fyrir þá
sem hafa undir
270.000 krónur á
mánuði en með fyr-
irhuguðum breyt-
ingum. Fjár-
málaráðherra
viðurkenndi að bor-
ið saman við fyrri
ár þá væri þetta svo.
Ástæðan er sú að án frum-
varpa fjármálaráðherra mundi
persónuafslátturinn hækka.
Annars vegar vegna verðtrygg-
ingar og hins vegar vegna sér-
stakrar hækkunar um áramótin
sem er hluti aðgerða fyrri ríkis-
stjórnar í tengslum við kjara-
samninga á almennum vinnu-
markaði í fyrra.
Öfugt við það sem fjár-
málaráðherra hefur hingað til
haldið fram liggur því fyrir að
hann og ríkisstjórnin – velferð-
arstjórnin með skjaldborgina –
eru að hækka skatta á alla
launamenn, bæði þá hæstu og
þá lægstu.
Hvað hefði stjórnarand-
stöðuþingmaðurinn Stein-
grímur J. Sigfússon sagt við
svona falsi fjármálaráðherra?
Fjármálaráðherra
hefur játað, þvert á
fyrri orð, að vera að
hækka skatta á lág-
launamenn }
Fölsun
M
ikilvægt er að lýðræðislega
kjörinn meirihluti á Alþingi á
hverjum tíma sé í nánum
tengslum við íslenskan veru-
leika, átti sig á eðli lífsbarátt-
unnar í landinu og leitist við að skapa þjóðinni
hagstæð lífsskilyrði.
Einmitt þess vegna var það uppörvun fyrir
fjölmarga þegar stjórnarflokkarnir lofuðu því
fyrir síðustu kosningar að slá skjaldborg um
heimilin. Það þýddi að forystumenn þessara
flokka skynjuðu erfiða skuldastöðu, vonleysi og
þröngan kost fjölskyldnanna á heimilunum – að
það var brýn og raunveruleg þörf fyrir skjald-
borg.
Og áhugi fjölskyldnanna í skjaldborginni er
svo mikill á störfum þingsins þessa dagana að
þær hafa hreiðrað um sig á Austurvelli með fána og spjöld.
Það var líka uppörvandi að lesa það í frumvarpi til laga
um tekjuöflun ríkisins, hversu skilningurinn er mikill á
þeim kjörum sem þjóðin býr við. Þar kemur fram að hækk-
un skatta til að fjármagna ríkisútgjöld muni hafa „örvandi
áhrif á hagkerfið“.
Og það er útskýrt nánar: „Sá misskilningur virðist al-
gengur að skattheimta samfara útgjaldaaukningu dragi úr
eftirspurn í hagkerfinu og leiði til samdráttar. Í reynd er
því öfugt farið. Í stað þeirrar einkaneyslu sem dregst sam-
an við skattlagninguna kemur eftirspurn frá ríkinu þegar
fénu er ráðstafað. Þar sem skattlagningin mun að hluta til
draga úr sparnaði hinna skattlögðu er líklegt að til skamms
tíma verði þensla vegna útgjalda hins opinbera meiri en
samdráttur einkaneyslunnar.“
Það er nefnilega það. Þarna opnaðist fyrir
mér ný sýn á stöðu Íslands, að hækkun skatta
dregur úr sparnaði hinna skattlögðu!
Að vísu vissi ég ekki betur en að sparnaður
væri hverfandi hjá flestum og vasarnir væru
meira og minna galtómir. Ástæðan fyrir því er
ekki flókin, eins og segir í 444 gátum sem dótt-
ir mín spurði mig út úr í gær: „Hvað finnur
maður í tómum vasa?“
– Gat.
En ríkisstjórninni tekst að finna peninga í
götóttum vösum. Eða grípur peningana sem
detta. Og það á að skapa grunninn að hagvext-
inum. Gott og blessað. Eitthvað hlaut það að
vera, úr því það er ekki stóriðjan eða sjávar-
útvegurinn.
Það voru raunar líka tíðindi, að skattlagn-
ingin rynni í ríkisútgjöld, sem hefðu „örvandi áhrif á hag-
kerfið“. Ég stóð nefnilega í þeirri trú að stór hluti útgjald-
anna rynni út úr hagkerfinu til erlendra kröfuhafa, en ekki
til endurfjárfestingar hér á landi, og að þar munaði miklu
um Icesave-skuldbindingar upp á hundruð milljarða.
En kannski er það líka misskilningur. Kannski treystir
ríkisstjórnin á þjóðina í deilunni um Icesave. Ef forsetinn
neitar að skrifa undir og þjóðin fellir samninginn er komin
upp gjörbreytt staða. Auðvelt fyrir Breta og Hollendinga að
beygja ríkisstjórn sem skrifað hefur undir samning, og ætl-
ar síðan að breyta honum einhliða. En það er annað að
beygja heila þjóð, sem skrifaði aldrei undir neitt. Ef hún seg-
ir nei, þá hefur það merkingu.
Það er gott að stjórnvöld eru í nánum tengslum við ís-
lenskan veruleika. pebl@mbl.is
Pétur
Blöndal
Pistill
Sparnaður, skattar og hagvöxtur
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Þrengt að Berlusconi
á öllum vígstöðvum
Eftir Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Á
sakanirnar komu fram í
réttarhöldum, sem nú
fara fram í Torino.
Gaspare Spatuzza, fé-
lagi í mafíunni, bar því
vitni hulinn bak við skerm að foringi
sinn, Giuseppe Graviano, hefði árið
1994 haft fögur orð um greiðasemi
Berlusconis og Marcellos Dell’Utris
öldungadeildarþingmanns, sem rétt-
arhöldin snúast um. Dell’Utri er
samherji Berlusconis. Hann var
dæmdur í níu ára fangelsi fyrir sam-
skipti við mafíuna og er áfrýjun hans
nú til umfjöllunar.
Að sögn Spatuzza sagði Graviano
að hann hefði „fengið allt, þökk sé
áreiðanleika þessa fólks“ og bætti
við að fyrir vikið hefði mafían á Sikil-
ey „landið í höndum sér“.
Berlusconi neitar þessu og segir
að verið sé að hefna fyrir baráttu
sína gegn skipulagðri glæpastarf-
semi. Berlusconi tilkynnti sjálfur á
laugardag að tveir háttsettir félagar
úr mafíunni á Sikiley hefðu verið
handteknir og sagði að þetta væri
besta svarið við áburðinum; stjórn
sín hefði gert meira til að berjast
gegn skipulagðri glæpastarfsemi en
nokkur annar undanfarin 20 ár.
En fleira hrjáir forsætisráð-
herrann. 1. desember birti blaðið La
Repubblica ummæli Gianfrancos
Finis, sem á að heita nánasti banda-
maður Berlusconis eftir að flokkur
hans, Þjóðarsambandið, rann inn í
flokk þess síðarnefnda, Fólk frelsis.
Tekið var upp þegar Fini sagði að
Berlusconi ruglaði saman „forustu“
og „konunglegu einveldi“ og „al-
mennu samþykki ... við einhvers
konar friðhelgi gagnvart öllu yfir-
valdi“. Fyrirtæki Berlusconis, Fin-
invest, á líka í kröggum. 1. desember
fór dómstóll í Mílanó fram á 750
milljóna evra (137 milljarða króna)
tryggingu til að sýna fram á að það
gæti greitt skaðabætur vegna yfir-
töku á útgáfufélaginu Mondadori á
síðasta áratug. Kom í ljós að lögmað-
ur Fininvest hafði mútað dómara til
að greiða fyrir tilboði fyrirtækisins.
Þá frestaði dómstóll í Mílanó á
föstudag meðferð spillingarmáls þar
sem Berlusconi kemur við sögu fram
í miðjan janúar. Berlusconi er sak-
aður um að hafa mútað David Mills,
breskum skattalögfræðingi, með 400
þúsund evrum (73 milljónum króna)
til að bera ljúgvitni í tvennum rétt-
arhöldum fyrir aldamót. Mills var
dæmdur í fjögurra og hálfs árs fang-
elsi í febrúar. Málaferli gegn Berl-
usconi voru stöðvuð 2008 eftir að
sett voru lög að áeggjan hans sjálfs
um að forsætisráðherra nyti frið-
helgi. Stjórnlagadómstóll Ítalíu
hnekkti síðan þeirri lagasetningu.
Þá er ógetið kvennamála Berlusc-
onis. Þegar hann fór í 18 ára afmæli
fyrirsætunnar Noemi Laetizia, var
konu hans, Veronicu lario, nóg boðið
og ákvað að fara fram á skilnað. Hún
krefst 43 milljóna evra (7,9 milljarða
króna) í framfærslu á ári. Um þessar
mundir blasir einnig við í bókabúð-
um á Ítalíu bók vændiskonunnar
Patriziu D’Addario, þar sem munu
vera nákvæmar lýsingar á kynlífs-
fundum með forsætisráðherranum.
Ofan á þetta bættist Berlusconi-
lausi dagurinn um helgina. Hann var
haldinn að undirlagi trúðsins Beppe
Grillo, sem er vinsælasti bloggari
Ítalíu og telur að dagar Berlusconis
á valdastóli verði brátt taldir.
Reuters
Án Berlusconis Berlusconi-lausi dagurinn á laugardag var auglýstur með
veggspjöldum í Róm. Á spjaldinu stendur að Berlusconi sé geislavirkur.
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu, var á föstudag sak-
aður um að liðsinna mafíunni.
Berlusconi neitar þessu og segir
handtökur um helgina sýna að
hann sé helsti óvinur mafíunnar.
Breska vikuritið The Economist
hefur lengi gagnrýnt Silvio Berlus-
coni harðlega fyrir spillingu. Blaðið
hélt því fyrst fram að hann væri
óhæfur til að stjórna Ítalíu árið
2001 og árið 2006 skoraði það á
ítalska kjósendur að segja „basta“
við Berlusconi. Hann snýr hins veg-
ar alltaf aftur til valda. Í leiðara
blaðsins fyrir helgina sagði í fyrir-
sögn að nú væri tími til að Berlus-
coni kveddi. Að baki þeirri niður-
stöðu blaðsins eru „hagsmuna-
árekstrar á milli starfa hans í við-
skiptalífi og pólitík og frammistaða
ríkisstjórnar hans“. Í leiðaranum
segir að Berlusconi hafi afneitað
kreppunni og fyrir vikið megi búast
við að þjóðarframleiðsla Ítala drag-
ist saman um 5%, sem sé meira en í
nokkru öðru stóru Vestur-Evrópu-
ríki. „Það kæmi Ítölum betur ef il
cavaliere riði nú út af sviðinu,“ seg-
ir að endingu í leiðaranum.
TÍMI TIL
AÐ KVEÐJA