Ísfirðingur - 15.12.1969, Qupperneq 12

12
ÍSFIRÐINGUR
Sjóferð 27.október 1914
JÓN FR. ARASON, skipstjóri og bóndi, í Hvammi við
Dýrafjörð var einn af kunnustu og best metnu færaskip-
stjórum Vestfjarða.
Hann réðst um tvítugt til skipstjóranáms við sjómanna-
skólann í Bogö í Danmörku árið 1900. Var að því loknu
um hríð í siglingum, en stýrði síðan lengstum skipum frá
Þingeyri. Vélbátinn Huidu eignaðist hann 1914, ég hygg
í félagi við sambýiismann sinn Jón Jónsson í Hvammi.
Stýrði hann Huldu um áratugi við ágætan orðstýr, svo
hvergi hallaðist á um afkomu útgerðarinnar, þar sem oft
valt á ýmsu hjá mörgum vélskipaútgerðarmönnum um þær
mundir hér vestra. — Hann bjó í Hvammi í nær hálfa
öld, en átti heima á Þingeyri efstu ár sín.
Jón Fr. Arason var vandaður í hegðun og viðskiptum,
reglu- og ráðdeildarmaður og í hvívetna hinn mesti sæmd-
airmaður.
Hér fer á eftir grein sem Jón Fr. Arason skrifaði á
efri árum sínum í tímaritið Jörð. Lýsir hún vel viðbrögð-
um áræðinna og æðrulausra skipstjómarmanna, þar sem
oft er skammt á miili lífs og dauða.
Aðfaranótt 27. okt. 1914
voru 6 mótorbátar á Hauka-
dalsbót, en svo heitir báta-
lagið við Haukadal í Dýra-
firði. Allir voru þeir með
beittar lóðir, tilbúnir í fiski-
róður. Loftvogin stóð á 760
mm, en var fallandi. Fiskur
hafði verið tregur undanfar-
ið, svo hik var á mér að
róa, því ég hugsaði mér að
fara lengra til hafs en áður.
Meðan ég var að hugleiða
þetta, fer minnsti báturinn
af stað. Þá var varla viðun-
andi að hika lengur, svo ég
fer í róðurinn kl. um eitt, á-
samt þeim 4 bátum, sem efir
voru. — Þegar út úr firð-
inum kemur, fara hinir bát-
arnir vestur á við og leggja
línuna grunnt út af Arnar-
firði.
Þótt tekið væri að hvessa
á suðvestan, þegar út fyrir
kom, þótti mér illt að hætta
við þá ákvörðun mína að leita
á djúpmiðin og það varð úr,
að ég hélt áfram á mið, sem
heitir Kögur.
Þegar hálfnað var að leggja
varð mér að orði við sjálfan
mig: „Líklega er nú nóg kom
ið“. Þá segir maður, sem
hafði verið á skipinu sumarið
áður (ég var nýkominn).
„Hulda hefir nú haft sig
áfram í sama“. — Þetta varð
til þess að allt var lagt.
Við byrjuðum nærri því jafn
skjótt að draga lóðina, en
alltaf hvessti og síðast var
komið rok um allt.
Er við höfðum nær lokið
að draga, slitnaði línan við
síðustu botnfestina og lagði
Kr. J.
ég þrisvar að belgnum, en þá
var kominn stórsjór og kast-
aði hann skipinu svo frá að
ekki náðist belgurinn. Þá
hætti ég við og lét fara að
kasta öllu lauslegu niður í
lestina, en einn maður var
hafður til að loka lestarhler-
unum, þegar mikið gaf á. -—
Á meðan hélt ég bátnum upp
í sjóinn, en þá var veðrið orð-
ið svo mikið að bátnum sló
flötum stundum.
Allt í einu reis hár brot-
sjór stutt frá okkur. Flaug
mér þá í hug að þessi sjór
bryti á okkur svo ég kalla:
„Lokið hlerunum! Haldið ykk
ur“. 1 sama bili dreg ég hler-
ann yfir vélarrúmið og var
þá öruggt að ekki kæmist
þar sjór niður. — 1 þessu
augnabliki kom yfir mig
heljar þungi, ég missi strax
meðvitundina. Hve lengi ég
var meðvitundarlaus veit ég
ekki, sennilega aðeins brot
úr mínútu. Þegar ég rakna
við eða kom upp úr sjónum,
sé ég aðeins mastur fram
undan. Skipið rak allt undir
sjó, eða svo sýndist mér.
Hugði ég mig viðskila við
skipið, og varð mér að orði
við sjálfan mig: „Guði sé
lof, að ég fékk að fara á
stórri báru“, en þær hafa
mér alltaf þótt tilkomumest-
ar af því, sem ég hefi séð.
í þessu finn ég að eitthvað
er undir hnésbótum mínum,
en ég lá á bakinu í sjónum.
Það eru þá jámrör, er voru
ofan á skjólborðinu. Þá finn
ég líka, að ég er með eitthvað
í höndunum og eru það stýris
böndin. Á þeim hafði ég mig
inn fyrir borðstokkinn.
Nú tók sjóinn að grynnka
á þilfarinu og kom þá í Ijós
að enginn nema ég hafði far-
ið útbyrðis og enginn slas-
ast, en allt lauslegt var farið
fyrir borð. Var nú maður
sendur í lestina til að hag-
ræða salti og fiski, er farið
hafði út í hlésíðuna, og var
hann birgður þar niðri á með-
an.
Ég lét svo binda mig við
stýrið og sömuleiðis mann, er
ég hafði til að skýla mér fyr-
ir verstu ágjöfunum, en án
þess var ómögulegt að sjá til
að stýra. Tókst mér þá úr
því, að hleypa bátnum í bár-
urnar þegar þær voru nýbrotn
ar. En alltaf var borðstokka-
fullt á þilfarinu. Það þótti
mér ágætt , sparkaði af mér
stígvélunum og tók mér nýja
munntóbakstuggu, því hin
hafði víst dignað eitthvað.
Hressti ég mig upp með því
að segja við piltana að bezt
væri að drepast með rulluna
í túlanum, en að þessu varð
hlátur.
Inn á ísafjörð komumst við
kl. 10 um kveldið. Er þang-
að kom, var síminn lokaður
og því ekki unnt að láta
vita um sig heima, og þótti
okkur það mjög leitt. —
Hinir bátarnir náðu Dýrafirði
við illan leik, en svo var
rokið sterkt, að þeim sló
oft flötum á firðinum.
Við fiskuðum vel í ferð-
inni, þótt mikið af aflanum
færi í sjóinn aftur. Bátarnir
frá Dýrafirði lögðu lóðir sín-
ar á þessum slóðum um haust
ið og öfluðu vel.
Á heimili mínu í Hvammi
biðu Huldu, úr róðrinum
kona mín og 4 börn, það elzta
10 ára, og tengdafaðir aldr-
aður.
Þegar talað var um bátana,
sem á sjó fóru um nóttina,
taldi gamli maðurinn að lít-
11 líkindi væru til þess að bát-
arnir kæmust að landi í slíku
veðri — svo sýndist honum
rokið mikið.
Seint um kveldið réðst kon-
an mín í það að fara til næstu
símstöðvar, en það eru rösk-
ir 5 km til að fá fréttir.
Þegar þangað kom frétti hún,
að allir bátarnir væru komnir
fram nema „Hulda“. Með þess
ar fréttir varð hún að halda
heim, móti rigningu og roki,
sem var svo mikið að hún
hlaut að teyma hestinn. Það
var erfið heimíör. En þannig
eru í óteljandi mörgum til-
fellum örðugleikar sjómanns-
konunnar og sjómannsins sam
tvinnaðir, sem tvær síður á
einu blaði.
Morguninn eftir var send
frá símastöðinni frétt um að
„Hulda“ hefði komist heilu
og höldnu í höfn á ísafirði.
Þannig lauk þá erfiðleik-
unum að þessu sinni. En þrátt
fyrir sí-endurtekin svipuð at-
vik, hefir ennþá ekki fengist
lagður sími milli Þingeyrar
og Hvamms til að stytta svo-
lítið biðstundir sjómannskon-
unnar, en þar munu þær oft-
ast vera um þessar mundir
8 til 10.
Með þeirri ósk og von, að
sem flestum sjómönnum og
sjómannafjölskyldum auðnist
að yfirstíga örðugleikana og
vaxa með þeim, enda ég
þessar línur.
(Grein þessi mun skrifuð
1943 -— Síminn á Hvamms-
bæina kom stuttu síðar.)
Gleðileg jól.
Farsælt nýtt ár.
Þöklium
viðskiptin
á árinu
sem er
að líða.
Smjörlílíisiml
KEA
Sími: (96) 21-400
AKUREYRI.
4
Hátíða- 4
4 messur
ISAFJÖRÐUR:
Aðfangadagskv. kl. 20
Jóladag kl. 14
— sjúkrahús kl. 15
Sunnud. milli jóla og
nýárs:
Elliheimilinu kl. 11
öamlárskvöld kl. 20
Nýársdag kl. 14
HNfFSDALUR:
Aðfangadagskv. kl. 18
Jóladag kl. 17
Gaml'.rsdag kl. 18
SÚÐAVIK:
Annan jóladag kl. 14
SKUTULSF JÖRÐUR:
Sunnud. e. nýár kl. 14
Sundahöfnin á lsafirði.
Sundahöfnin sem nú er í byggingu, er mikið mannvirki.
Verkið hefur gengið mjög vel og er gert ráð fyrir að
höfnin verði tekin í notkun nú um áramótin.
(Ljósm.: Guðm. Sveinsson)