Morgunblaðið - 15.02.2010, Síða 15

Haukur segir deildar meiningar um það hvaðan nafnið Tarot sé komið
og hvað það merki. „Alls konar útvatnaðir spekingar hafa velt fyrir
sér hvað þetta orð þýðir. Sumir segja það komið frá egypska orðinu Tarosh, sem merkir hina kon-
unglegu leið. Aðrir segja að það merki lög, hjól eða Taurus, eins og í stjörnuspekinni. Og svo eru
það þeir sem segja að það merki einfaldlega spil. Mér finnst ekki ólíklegt að nafnið sé einfaldlega
komið frá franska bænum Taraux rétt utan við Avignon, en Frakki nokkur sem þar bjó á sextándu
eða sautjándu öld kynntist svona spáspilum í Flórens á Ítalíu. Fólkið sem tilheyrði yfirstéttinni í
Flórens skemmti sér við að ljúga alls konar dellum hvað að öðru í gegnum spádóma spilanna.
Fransmanninum fannst þetta áhugavert og tók sig til og gaf spilin út á frönsku í sínu heimalandi og
seldi með góðum árangri. Saga spáspilanna sem þessi maður sá í Flórens er aftur á móti miklu
eldri. Hún er rakin til Babílóníumanna, Indverja og Egypta sem bjuggu til alls konar spil sem reynd-
ar voru minnismyndir, nokkurs konar dagatal, sem þróaðist í gegnum árhundruðin í spádómsspil.“
Nafnið Tarot
Daglegt líf 15
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. FEBRÚAR 2010
50% afsláttur af útsöluvörum
v/Laugalæk • sími 553 3755
Eftir Kristínu Heiðu Kristinsdóttur
khk@mbl.si
Okkar markmið er að halda lifandiþessari gömlu menningu og einmittþess vegna bjó ég til Tarot-spil norð-ursins þar sem ég flétta inn allri
goðafræðinni,“ segir Haukur Halldórsson
myndlistarmaður sem undanfarin þrjú ár hefur
búið á bænum Straumi við Straumsvík í Hafn-
arfirði. Þar hefur hann ásamt félaga sínum
Sverri Arnari Sigurjónssyni komið upp lista-
og fræðslumiðstöðinni Víkingahringnum. Þeir
bjóða upp á hinar ýmsu kynningar á fornri
norðurevrópskri menningu en úr þeirri veröld
hefur Haukur skapað alveg nýjan Tarot-heim
með Tarot-spilum norðursins.
„Þetta byrjaði allt á því að ég tók einhvers
konar æðiskast og fór að mála eins og brjál-
æðingur myndir af goðsagnaverum. Þá varð
meirihlutinn af þessum myndum til sem prýða
spilin, eða rúmlega sextíu þeirra. Síðan bætti
ég restinni við seinna. Á einhverjum tíma-
punkti datt mér í hug að búa til einhvers konar
röðun á þessu og þá kviknaði hugmyndin að því
að búa til Tarot-spil norðursins. Ég hef verið
fimm ár að koma þessu heim og saman. Ég
þurfti auðvitað að semja fyrir hvað hvert spil
stendur, en þau eru áttatíu og eitt. Ég gróf líka
upp gömul tákn því hvert spil hefur sitt tákn.
Um leið og hreyft er við spilunum og þau notuð,
þá er opnað á heim sem er bæði dularfullur og
skemmtilegur. Það er ótrúleg viska í þessum
gamla heimi. Þetta eru rætur okkar.“
FBI notar sama kerfi og sígauna-
spákonur til að flokka fólk
Spilin eru góð kynning á öllum þeim goð-
sagnaverum sem þau prýða því stutt ágrip er
um hverja veru. „Það er til að gefa tóninn. Fólk
gerir svo það sem það telur réttast með þessi
spil. Ég ætla ekkert að ráðskast með það enda
er ég enginn spámaður, hef enga slíka hæfi-
leika. En góðar spákonur og spákarlar geta
verið helvíti magnað fólk. Ég kynntist sígaun-
um á Írlandi og ein sígaunakvennanna var spá-
kona. Ég spurði hana út í framkvæmd spádóm-
anna og hún sagði mér að það hefði tekið hana
tólf ár að læra kúnstina. Hún var send í sér-
stakan skóla þegar hún var sjö ára og þar lærði
hún að lesa fólk. Það er gert eftir ákveðnu kerfi
þar sem mannfólkinu er skipt niður í sjö flokka
sem síðan skiptast í undirflokka. Þessi flokkun
og lestrarlist fer fram með því að leggja lyk-
ilspurningar fyrir þann sem kemur til að láta
spá fyrir sér. Þannig fann hún út hverslags
manneskja þetta var. Hún notaði spilin sín sem
hjálpargögn, hún las úr þeim í samhengi við
það sem hún var búin að veiða upp úr ein-
staklingnum um hann sjálfan. En ég er ekki að
gera lítið úr því, það er heilmikill galdur og
ekki á allra færi. Og auðvitað þarf líka innsæi
og næmleika fyrir fólki, að kunna að lesa úr lík-
amshreyfingum og viðbrögðum. Þessi list að
lesa Haukur hefur í nægu að snúast bæði hér
heima og erlendis. „Ég er að vinna verkefni
fyrir Þjóðverja sem viðkemur Rín og Rín-
ardætrum og er mikið ævintýri. Ég hef líka
fengið fyrirspurn frá Noregi um að vinna
ákveðið verkefni fyrir þá. Alls staðar þar sem
ég kem er þessi áhugi fyrir hendi. Ég hef haldið
fyrirlestra um víða veröld um alla þessa maka-
lausu heima sem finnast í Edduna og það er
alltaf fullur salur af fólki. Ég vil opna tjaldið
fyrir öllu því sem býr að baki þessum heimi.
Þar er líka heilmikill húmor. Til dæmis er að
finna í Þrymskviðu bráðskemmtilega frásögn
af fyrstu dragdrottningarsýningu sem vitað er
um, þegar þeir Loki og Þór klæða sig í kven-
mannsföt. Þór fer í klæðin hennar Freyju og
Loki eltir hann sem ambátt. Þessi frásögn er
einn brandari út í gegn. Skírnismál eru líka
ótrúlega fyndin.“
Sauðkindin er gáfaðasta
spendýr Íslands
Haukur er víðförull maður og hann bjó með-
al annars um tíma með Navaho-indíánum í
Bandaríkjunum. „Það er sorglegt hvernig
komið er fyrir indíánunum. En þeir voru sjálf-
um sér verstir þegar þeir stóðu ekki saman
gegn ofsóknunum. Við ættum að læra af þessu
nauðsyn þess að standa saman. Hér á landi
vantar til dæmis alla samstöðu í pólitíkinni, það
er ein ástæða þess að allt er að fara til fjand-
ans,“ segir Haukur sem fer nú um víðan völl í
spjallinu og opinberar meðal annars hrifningu
sína á íslensku sauðkindinni.
„Gáfaðasta spendýr Íslands er sauðkindin.
Ég dáist að þessari skepnu. Hún er eina dýrið á
landinu sem hafði vit á því að leggja vegi og er
enn að. Og hún gefst ekki upp. Ég man eftir
hrút frá því ég var krakki sem var í þrjú ár að
koma steini úr kindagötu. Hann hætti ekki fyrr
en hann hafði komið steininum frá. Hann var
að nudda, stanga og djöflast í steininum alveg
þar til það tókst. Okkur Íslendinga bráðvantar
svona þrautseigju,“ segir Haukur og horfir út
um gluggann á bænum Straumi sem er allt í
senn, heimili hans, vinnustofa og safn. Hjá hon-
um býr hundurinn Lubbi og kettirnir Skaði og
Skræfa sem sjá um að veiða mýsnar. „Skaði er
nafn á veiðigyðju, enda er þessi köttur þónokk-
ur skaðræðisskepna. Kettir kunna vel að ala
upp mannskepnuna, ég er vel settur með það.“
Viska gamla
heimsins
Hann tók sig til og bjó til Tarot-spil norðursins enda heillaður af
þeim heimi sem finna má í hinni fornu norðurevrópsku menningu
Morgunblaðið/Ernir
Forn Í Straumi er margt að finna og Haukur lumar þar á hauskúpu Egils Skallagrímssonar.
Tarotspilum norðurs-
ins er ekki skipt upp á
hefðbundinn Tarot-
hátt í 78 háspil og lág-
spil, heldur er farin sú
leið að skipta þeim
upp í 9x9 hluta,
þ.e.a.s. níu spil fyrir
hvern hinna níu
heima. Áður var því
trúað að heiminum væri skipt upp í níu
heima, Ásgarð þar sem goð og gyðjur
dvöldu, Miðgarð þar sem mannfólkið bjó,
Jötunheima, Niflheim, Hel, Svart-
álfaheima, Dvergheima, Álfheima og Mú-
spellsheima. Hver heimur hefur ákveðna
merkingu og síðan er hverjum heimi skipt
upp á milli níu goðsagnavera eða hluta,
sem hver og einn hefur sína merkingu
ásamt ákveðnum tíma á árinu.
(Úr bókinni Tarot norðursins)
Níu heimar
Spilin fást hjá Hauki í Straumi,
sími 863-9660.
Hjá Víkingahringnum er meðal annars hægt
að sækja námskeið í galdri sem og námskeið í
spilunum, ef næg þátttaka fæst.
www.vikingahringurinn.is
FJÖRGYN
Hann tilheyrir Niflheimum.
Hann er faðir Friggjar og sumstaðar sagður kon-
ungur skógarins. Fjörgyn er mikill veiðimaður og
sjónhverfingamaður, hann ræður fyrir skóg-
arvættum. Dagarnir sem tilheyra Fjörgyn eru 9.-
13. október. Leyninafni sem maður tekur sér ber
að halda leyndu því það missir mátt sinn fái aðrir
vitneskju um það, og illt getur hlotist af. Ekki má
taka sér nema eitt nafn um ævina því fleiri verða
marklaus.
 Þetta spil vísar til þess að ekki er allt sem sýn-
ist og ber því að huga vel að umhverfi sínu og hvað
það sé sem kunni að hafa áhrif á áætlaðar fram-
kvæmdir.
Eitt af Tarot-spilum
norðursins