SunnudagsMogginn - 16.01.2011, Blaðsíða 47

16. janúar 2011 47
Þetta er skemmtilegur staður,“ segir Sjón þegarhann sest á Cafe Eisenstein við Kurfürstenst-raße í Berlín. „Þetta var einn aðalstefnumóta-staður rithöfunda og gáfumanna í Vestur-
Berlín. Það sést á stílnum og karakternum í matseðl-
inum að þetta er gamla Evrópa. Þess vegna erum við að
panta vínarsnitsel. Ungverska heimsveldið, það lifir
enn hér! Ég kom hingað fyrst með ungversku skáldi,
László Krasznahorkai.“
Blaðamaður hættir að skrifa.
– Þú segir þetta nú bara til að koma mér vandræði.
„Þetta er mikill skáldsagnahöfundur, margir segja að
hann sé að verða einn sá mesti í Evrópu, og hann býr
hér í Berlín. Hann kom fyrst á sama styrk og ég, en
varð síðan arftaki minn í Freie-háskólanum þegar ég
var hér kennari 2007 og 2008.“
– Hvað sagðirðu að hann héti?!
„László Krasznahorkai.“
Sjón er með bindi, í svartri skyrtu og köflóttum
jakka, og gleraugun eru á sínum stað. En það er auga á
fingrinum.
„Ég keypti þennan hring í New York þegar ég fór
þangað með Sykurmolunum árið 1989.“
Og hann lyftir öðrum hring.
„Þetta er höfðaletur íslenskt. Það stendur Ísland og
sjón. Frændi minn býr til þessa hringa og sendi mér
einn. Þannig að súrrealisminn er í annarri hendi og hið
þjóðlega í hinni.“
– Fórstu ekki líka í tónleikaferð til Berlínar!
„Jú, ég var áður viðstaddur tónleika Kuklsins með
Einstürzende Neubaten á Metropol. Í þeirri ferð fann ég
sprungu í múrnum og lagði bölvun á hann. Það er til
mynd af því, þar sem ég kasta áhrínsorðum á múrinn.“
Hann brosir.
„Ég ætla nú ekki að eigna mér heiðurinn. Maður
verður að temja sér hógværð.“
Svo hlær hann innilega.
„Ég fór með sem rótari og las upp. Við bjuggum í
„skvatti“ með hústökufólki, sváfum öll í einu herbergi,
og það er kaldasta nótt sem flest okkar hafa lifað.“
– En hvað fæstu við núna í Berlín?
„Við höfum verið í vesturhluta borgarinnar, gamla
yfirráðasvæði Bandaríkjanna. Henry Ford lagði fjár-
muni í að stofna Freie eftir seinna stríð, þegar Sov-
étmenn voru farnir að herða tökin á Humboldt. Við
komum á vegum á verkefnis fyrir listamenn sem upp-
haflega var fjármagnað af Ford-stofnuninni. Þegar
múrinn var reistur árið 1962, þá áttuðu menn sig á því
að borgin gæti einangrast og mynduðu menningarlega
loftbrú inn í borgina. Síðan hefur legið hingað stöðugur
straumur af rithöfundum, kvikmyndagerðarmönnum
og tónskáldum og það er ansi magnaður listi. Þeir sem
komu hingað á sjöunda áratugnum eru allt saman
heimsmeistarar í listum og bók-
menntum.“
Hann bætir við eftir stundarþögn:
„Í þessu húsi sem ég bý núna í bjó Ein-
ar Kárason áður og líka Tarkovsky.“
– Svona minni spámenn!
„Einar Kárason og minni spámenn,“
svarar Sjón og hlær. „Það er ansi gaman
að koma inn í þetta.“
– Og hvað ertu að gera í Berlín!
„Ég tók mér fyrsta mánuðinn í sum-
arfrí með fjölskyldunni. Það var í hita-
bylgju í júlí. Við komum hingað áður um
vetur, frá október til mars, en núna náð-
um við sumrinu. Berlín er allt önnur borg á sumrin,
mannlífið er opnara – það er eins og að vera kominn
sunnar í álfuna. Sólin skín og komin eru lauf á trén. En
nú er hafinn hinn grái Berlínarvetur. Við þekkjum
hann alveg og höfum bara gaman af því, en það var fínt
að fá sumarið.
Svo hófst vinnan. Ég hef verið að ljúka nokkrum
samvinnuverkefnum. Ég gerði libretto fyrir Figura En-
semble, lítið óperukompaní í Kaupmannahöfn, sem
verður frumsýnt í Kaupmannahöfn í mars. Svo er ég að
ljúka við kvikmyndahandrit fyrir Vesturport um Klöru
miðil, sem byggist á ævi Láru miðils. Ég er líka að
vinna að sögu fyrir kvikmynd með GusGus-bræðr-
unum Sigga Kinski og Stefáni Árna, sem hafa gert mik-
ið af myndböndum og auglýsingum úti í heimi.
Fjórða verkefnið er leiklistarverkefni sem nefnist
Haf. Ég vinn það með hópi sem kallast New Int-
ernational Encounter, en það er alþjóðlegur leikhópur
með höfuðstöðvar í Cambridge og fólki sem kemur alls
staðar að úr Evrópu, Noregi, Danmörku, Tékklandi,
Póllandi, Englandi og Hollandi. Það fjallar um hafið,
ólíkar sögur sem gerast þegar menn og haf mætast. Allt
þetta er ég að hreinsa út af borðinu til að geta sest við
skriftir á þriðja bindinu í hinni margboðuðu trílógíu
sem ég byrjaði á árið 1993, Augu mín sáu þig.“
– Ertu búinn að leggja drög að þriðju sögunni?
„Þegar ég lauk við hana um vorið 1994 áttaði ég mig
á því að þetta væri þríleikur. Þá lagði ég nokkurn veg-
inn drög að öllum þremur bókunum,
en svo var ég búinn að steingleyma
því. Ég var svo heppinn þegar ég flutti
út, að ég fór í gegnum gamla kassa,
fann fullt af fínu efni og það setur mig
aftur á rétt spor sextán árum síðar. Ég
var í raun búinn að gleyma því hvað ég
hafði hugsað þetta langt. Svo var þetta
farið að bögglast fyrir mér, hvernig ég
ætlaði að taka aftur upp þráðinn, en þá
kom það upp í hendurnar á mér,
ásamt meira og minna öllu ítarefninu
sem ég hafði viðað að mér. Það kom
upp úr einum kassa, alveg tilbúið, svo
ég gæti klárað þetta í Berlín. Ég hefði reddað mér, en
þetta kemur mér á sporið.“
– Hvernig er að fara sextán ár aftur í tímann?
„Það er áhugavert að sjá þetta, fyrst og fremst kom
mér á óvart hvað ég hafði lagt þetta skýrt upp fyrir
sjálfum mér á sínum tíma. Ég hélt ég myndi klára þetta
á þremur eða fjórum árum, en svo breyttist það. Hérna
er ég sextán árum síðar. Ég vona að ég verði tilbúinn
með þetta aftur næsta haust.“
– Af hverju var svona knýjandi að klára þríleikinn?
„Maður er alinn upp þannig, að klára það sem maður
byrjar á. Mér finnst þetta aðeins of opið eins og því
lauk með Titrandi tár.“
Hann stingur upp í sig bita.
„Þetta er alvöru vínarsnitsel!“
Texti: Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Ljósmynd: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Síðasta orðið …
Sjón
Lagði bölvun á Berlínarmúrinn
’
Við bjuggum
í „skvatti“
með hús-
tökufólki, sváfum
öll í einu herbergi,
og það er kaldasta
nótt sem flest okkar
hafa lifað.