Nýr Stormur - 17.12.1965, Page 19

FÖSTUDAGUR 17. desember 1965
"Hmmiir
Daníel fjósamaSur í Hvammi
lét illa í svefni. — Blés þung-
an og smáumlaði fyrst 1 staS,
en herti síðan á rokunum, svo
að hvert mannsbarn vaknaði í
baðstofunni. Loks fékk hann
hrundið af sér martröðinni,
snaraðist fram úr rúminu,
bölvaði myndarlega og hrækti
í allar áttir. — Að því búnu
lagðist hann fyrir aftur, las
„Faðir vor“ í hljóði, sofnaði í
miðjum blessunarorðunum og
hraut ákaflega.
Daníel hafði lengi verið
fjósamaður í Hvammi og
var nú tekinn að reskjast,
kominn fast að sextugu, Hann
var hverjum manni vandaðri,
en þótti lítill vitmaöur, grobb
inn í meira lagi, huglaus og
ákaflega trúgjarn. Hann lifði
í sífelldum ástadraumum. En
litla alvöru sýndi hann í því
að leytast eftir ástum kvenna.
Hins vegar hafði hann orð á
því, að stúlkur leituðu á sig að
fyrra bragði. Sagði hann ýms
um í trúnaði, að ekki væri
á hvers manns færi að stand-
ast freystingar og vélabrögð
kvenna.
Um fótaferðatíma var barið
að dyrum í Hvammi. Hundarn
ir ruku upp með gelti og ó-
hljóðum, þutu fram að bæjar-
dyrahurðinni og létu ófrið-
lega. En þegar barið var öðru
sinni, ruku þeir upp öll göng
með ýlfri og skrækjum. Daní-
el fullyrti að höggin hefðu
ekki verið nema tvö, enda
þætti sér ólíklegt, að nokkur
maður væri á ferð um þetta
leyti. Bærinn var ólokaður,
því að sauðarmaðurinn var
genginn til beitarhúsanna, —
komumaður beið þess ekki, að
gengið væri til dyra. Hann
opnaði bæinn umsvifalaust og
hélt til baðstofu.
„Hér sé Guð og sælt veri
fólkið“, var sagt í baðstofu-
dyrunum. Ég þóttist heyra, að
komumaður myndi vera Jón
bóndi á Þverá. Jón var hinn
mesti hæglætismaður, en nú
var svo að sjá, að nokkur asi
væri á honum. Hann var van-
ur að heilsa hverjum manni
með kossi. Nú brá hann af
venjunni, skálmaði rakleitt
inn til Guðmundar bónda,
kyssti hann rækilega, skilaði
kveðju frá Valgerði sinni, lét
fallast niður á rúmið og dæsti.
—Þú ert tímalega á ferli,
kalla ég, sagði Guðmundur
bóndi og steypti yfir sig
prjónapeysunni. Það kemur
nú ekki til af góðu, sagði Jón
og saug upp í nefið. Mikil tíð
indi, Guðmundur, mikil tíð-
indi. Fækkaö á Þverá. Manga
steindauð. „Jæja,“ sagði Guð
mundur með hægð. Svo að
hún er sáluð auminginn. Og
með hverjum atvikum bar
dauöa hennar að höndum?
Það voru nú svo sem engin
atvik, finnst mér. Ekkert
nema bölvaður klaufaskapur.
Við vorum á leiðinni úr fjós-
inu í gærkvöldi. Allt í einu
skellur sú gamla á hnakkann,
rekur upp skaðræðis vein og
dembdi niður allri mjólkinni
— stífum 12 mörkum. Hún
hafði þá endilega þurft að
álpast út á eina svell glottann
sem til var í öllu bæjarsund-
inu — lófastóra glottaskömm.
Mér varð svo mikið um það,
að sjá mjólkina — blessaða
spenvolga nýmjólkina, fossa
niður sundið, að ég hefði hæg
lega getað beðið Guð að
hiálpa mér„ ef mér hefði bara
'iot.tið það í hug.
Andaðist Margrét sáluga
þegar í stað af byltunni?
spurði Guðmundur bóndi. Nei,
ekki aldeilis! Hún bijóðaði
allt hvað af tók og kallaði á
Valgerði mína og Guð almátt-
ugan til skiptis. En mér varð
náttúrlega fyrst fyrir', eins og
þú getur nærri, að elta fötuna
og sem betur fór, hafði hún
ekkert skemmst. Svo labbaði
ég inn í búr til Valgerðar,
með fötuna í hendinni og
sagði henni hvemig komið
væri. Og upp úr því baslinu
fórum við og drösiuðum kerl-
ingunni í hús. En þá var hún
oröin svo dösuö, aö ég skildi
ekki baun af því sem hún
sagði. — Og svona lá hún
emjandi og stynjandi fram yf
ir miðnætti. Þá kyrðist allt og
Vala mín fullyrti, að hún væri
skilin við. Og mér er nær að
halda að hún hafi haft rétt
fyrir sér, því að í morgun var
sú gamla orðin alveg svell-
köld.
Þetta kemur mér aldeilis af-
leitlega. Mér datt ekki annað
í hug en að kerlingarálkan
mundi slóra til vorsins. Og nú
stöndum við uppi manneskju
laus og allslaus. Vala mín kom
in að falli, eins og vant er
um þetta leyti árs og húskonu
myndin óðum að gildna, —
si og æ lasin og önug og skæl-
andi, svo að engrar hjálpar
er þar að vænta. Og Geiri
bróðir hótar að fyrirfara sér
eða hlaupast á annað lands-
horn, ef nokkur stúlka gerist
svo djörf, að bendla hann við
óskilabörn. Ég er jafnvel ekki
frá því, að hann ætlist til, að
ég hlaupi undir baggann og
meðgangi króann, en það
finnst mér nú ekki sanngjarnt
eða bróðurlegt. Ég hefi meira
en nóg með það sem fellur til
í hjónabandinu af því tagi.
Jón gaut augunum á Guð-
mund sem þagði og sneri tó-
baksdósunum milli fingra sér.
Og svo sátu þeir góða stund.
Guðmundur bærði ekki á sér
og Jón heyktist og lækkaði í
sætinu við hvert andartak.
Loksins hélt hann áfram. Það
er nú fyrir sig með fátæktina
og baslið, en þessi sífeldi ugg-
ur um Geira ætlar alveg að
fara með mig. — Margur mað
urinn held ég að hafi nú
glingrað við stúlkur og borið
sig karlmannlega, þó að hann
hafi brennt sig. Ég veit að þú
trúir því ekki hvernig hann
hegðar sér. Stundum tekur
hann upp á því að brýna gæru
hnífinn, hverfur síðan og læt-
ur mig vera að ærast og leita.
Einu sinni rauk hann upp úr
rúminu um miðja nótt, þaut
berlæraður út í skafl og þar
rakst ég á hann grenjandi og
skjálfandi. Það var mikið þú
komst, sagði hann og svo fór
hann að stimpast við og þótt-
ist ekki vilja fara með mér
heim. Og svo er Valgerður min
að hinu leytinu þung á sér og
lasin, vanstilt og hávær og
refsingasöm — krakka þvagan
síorgandi og ég er eins og
varnarlaus í hershöndum.
Rétt í þessu var komið með
morgunkaffið. Guðmundur
bóndi hellti brennivlni í boll-
ann hjá Jóni, svo að út úr
flóði. Hresstist hann mikið
við drykkinn. Þegar hann
Framh. á bls. 20.
STEINAR OG STERKIR
LITIR
SVIPMYNDIR 16 M YN DLISTAR M AN N A

SAMBÚÐIN við
máttarvöldin
Baldur Óskarsson skrifar
eldfjörugt viðtal viS
Jón Engilberts.
STEINAR OG
STERKIR LITIR
er glæsileg gjafabók.
^feálíjolt ii.f.
Halldór Laxness: Svavar Guðnason
GuSmundur Daníelsson: Jóhann Briem
Indriði G. Þorsteinsson: Jóhannes Geir
Thor Vilhjólmsson: Þorvaldur Skúlason
Hannes Pétursson: Sigurður Sigurðsson
Matthías Johannessen: Gunnlaugur Scheving
Sveinn Einarsson: Nína Tryggvadóttir
Baldur Óskarsson: Jón Engilberts
Sigurður A. Magnússon: Ásmundur Sveinsson
Oddur Björnsson: Sverrir Haraldsson
Sigurður Benediktsson: Jóhannes Kjarval
Hjörleifur Sigurðsson: Sigurjón Ólafsson
Steinunn Briem: Sveinn og Karen Agnete Þórarinsson
Gísli Sigurðsson: Eiríkur Smith
Jón Óskar: Kristjón DavFðsson
Inngangsorð eftir Björn Th. Björnssón