Nýr Stormur - 08.07.1966, Page 2

2
"ðOMIIfiR
FÖSTUDAGUR 8. júlí 1966.
Lög og réttur
Hér verður birtur dómur til gamans, til að sýna, að
ekki eru liðin nema 40 ár síðan að ekki voru maðkar
í mysunni í réttvísinni á íslandi. Umrætt brot var
ekki veigameira en svo að tjónið var metið á kr. 7.90.
Héraðsdómur úti á landi dæmdi í málinu og Hæsti-
réttur staðfesti dóminn. í forsendum dómsins segir
svo:
Mánudagskvöldið 8. febrúar þ. á. kl. um 8, fór ákærð-
úr ásamt 14 ára dreng inn í búð X kaupmanns við F.
stræti hér í bænum með lykil, er hann hafði keypt
nokkrum dögum áður og sorfið í skerðingu, svo að
hann gekk að skránni í búðarhurðinni.
Fór ákærður innfyrir diskinn og að skúffu undir
diskinum, er hann vissi að voru geymdir peningar í.
Tók úr hemfí tvo 50 kr. bankaseðla, er lágu undir pen-
ingakassa í skúffunni, og tvo 10 kr. seðla og einn 5 kr.
seðil er var í peningakassanum; eða samtals 125 krón-
ur í bankaseðlum. Auk þess tók ákærður 47 búnt af
vindlingum ‘cigarettum) og voru 10 vindlingar I hverju
búnti. Að þvi búnu fór ákærði aftur út úr búðinni og
lokaði henni með lyklum. En þýfið höfðu ákærði og
fyrmefndur drengur á burt með sér, útveguðu poka
undir það, fóru með hann upp í grjótgarð ofarlega í
kaupstaðnum og huldu hann grjóti.
Þá hefir ákærður kannast við það, að hann laugar-
daginn 6. s.m. ásamt fyrrnefndum drsng hafi farið inn
í sömu búð kl. 7—8 um kvöldið með sama lykil og að
framan greinir, tók þar 3 epli, 3 appelsinur og 10—12
mola af konfekti. Fór svo út aftur og lokaði hurðinni
með lyklinum. Ennfremur hefir ákærði kannast við
það að hann, nokkru eftir nýárið í vetur sem leið,
hafi tekið tvenn spil í búðinni hjá X meðan hann var
í búðinni.
Ákærður hefir skilað aftur spilunum og 36 búntum
af cigarettum. En X hefir krafist iðgjalda fyrir 11
búnt af vindlingunum með útsöluverði þeirra, 50 aura
fyrir hvert búnt eða kr. 5.50 fyrir vindlingana og kr.
2.40 fyrir appelsínurnar, eplin og konfektið, eða sam-
tals kr. 7.90 og kemst ákærður ekki hjá þvl að greiða
iðgjöld þessi. Kærður er fæddur .... og hefir eigi áður
sætt ákæru eða refsingu fyrir neitt lagabrot.
Ákærður er þvi kominn yfir lögaldur sakamanna og
var það er hann framdi verknaðinn. Afbrot hans ber
að heimfæra undir 230. og 231. gr. 4. mgr., sbr. 63 gr.
hinna almennu hegningarlaga 25. júni 1869 og þykir
refsing hans hæfilega ákveðin 8 mánaða betrunar-
húsvinna. í iðgjöld greiði ákærður kr. 7.90. Svo greiði
ákærður allan kostnað af málinu, þar með taldar 20
kr. málsvarnarlaun til hins skipaða talsmanns slns.
Það vottast að rekstur málsins hefir verið vítalaus.“
Ákærður, eða aðstandendur hans munu ekki hafa ver-
ið ánægðir með málalok og áfrýjuðu til Hæstaréttar,
sem staðfesti dóminn.
Að vísu er hér dæmt eftir gömlum lögum, en þess
ber að gæta að enn er fjöldi laga I gildi frá 1869. Hér
er um fyrsta afbrot unglings að ræða og hér er ekki
verið að taka silkihönskum á unglingnum. Virtur hæsta
réttarlögmaður hér í borginni, sem enn starfar, var
verjandi drengsins, en fékk ekki að gert. Allir geta
gert sér í hugarlund hve gífurleg þessi hegning er, og
vafalaust hefir drengurinn aldrei beðið þessa bætur.
Nú er að visu ekki farið svona að, en ekki er úr vegi
að hugleiða, hversu mikils er um vert að hafa aðgát
í dómum, þegar unglingar eiga í hlut. Venjulega eru
um æskubrek að ræða, sem eiga sér stoð í aðstæðum
uppeldisins, bæði á heimilum og á götunni, bíóum,
sjónvarpi og glæparitum. Betrunarhúsvinna, þ. e. nú-
tímans Litla-Hraun, er háskalegur samastaður fyrir
slíka unglinga, þar sem þeir verða að vera samvist-
um við oft forherta glæpamenn. Óhappaverk þessa dóm
ara og staðfesting Hæstaréttar á þvi, ætti að vekja
menn til úmhugsunar um, að þjóðfélagið þarf að taka
þessi mál öðrum tökum, en gert hefir verið.
IðnaSurinn....
pramhald af bls. 1
á nýjum iðnaði í sambandi
við álverksmiðjuna svoköll-
uðu. Hráefnið í landinu, ekk-
ert annað að gera en að vinna
úr því! Flutningsgjald á alú
míni, sem er léttur málmur,
er ekki það mikið til landsins,
að geti haft nein afgerandi
áhrif á byggingu og rekstur
nýrra verksmiðja^ til að
vinna úr alúmíni. íslending-
ar verða að kaupa það hér á
heimsmarkaðsverði. Við eig-
um líka fisk til að vinna úr,
en gerum það ekki, heldur
flytjum hann til annarra
landa til að láta öðrum eftir
að vinna hann.
Það sem er aðalatriðið í
sambandi við íslenzkan iðn-
að er fyrst og fremst hinn
gífurlegi vinnslukostnaður,
en ekki hráefnið, sem er þó
tollað á þann hátt í ýmsum
tilfellum, að það virðist vera
um hreint tilræði að ræða
við iðnfyrirtækin.
Það er þýðingarlaust að
vera að hjala um nýjar iðn-
greinar, þegar að allur sá iðn-
aður, sem hér er, er að fara
á hausinn vegna allt of mik-
ils rekstrarkostnaðar. Og það
er ekki nóg að iðnaðurinn sé
að fara á höfuðið, heldur er
landbúnaðurinn á hausnum
og sjávarútvegurinn, eða stór
hluti hans, er rekinn með
tapi.
Verðlækkun á útflutnings-
afurðunum er þegar skollin
á og fróðir menn telja að
frekari lækkana sé von. Verð-
mætasta útflutningsafurðin,
saltsíldin sést ekki enn og
þótt ekki sé ástæða til að ör-
vænta, þá er ekki erfitt að
gera sér í hugarlund ástand-
ið, ef síldaraflinn kynni að
bregðast að verulegu leyti.
Hvar yrðu þá peningar til
að flytja inn fullunnar iðn-
aðarvörur og hvað myndi
það kosta, að byggja upp iðn-
aðinn á ný?
ÆPT Á HJÁLP í VESTUR!
Það kom greinilega i ljós
í vor, hvert leitað er, ef eitt-
hvað vantar. Mikið var blásið
út um það, að Alþjóðabank-
inn væri reiðubúinn að lána
féð, sem þyrfti til að reisa
Þjórsárvirkjunina, gegn því
að fá rafmagnsgreiðslur hins
svissneska fyrirtækis að veði.
Það fyrsta sem gert er í þess-
um málum, er ekki það að
fá þetta fé hjá Alþjóðabank-
anum, heldur eru Bandaríkja
menn fengnir til að lána úr
hinum svokallaða mótvirðis-
sjóði, sem er sníkjusjóður,
sem ameríkanar eiga hér.
Að sjálfsögðu munar Banda
ríkjamenn ekkert um að
koma íslendineum tú ^iáioar,
frekar en fyrri daginn, enda
eiga þeir rikra hagsmuna að
gæta hér, þar sem er hið svo-
kallaða „varnarlið" á Kefla-
vikurflugvelli.
LEIÐARLJÓS
SVEN HEDIN
(1865 -1952)
Hinn sænski landkönnuður
og vísindamaður, Sven Hedin
hlaut heimsfrægð fyrir ferðir
sínar um hin óþekktu lönd
Mið-Asíu.
Sven Hedin fæddist í Stokk
hólmi 19. febr. 1865, og var
faðir hans húsameistari. 1
æsku hlaut sonurinn góða
menntun og stundaði nám
bæði í Uppsölum í Svíþjóð
og í Þýzkalandi.
Snemma kom ævintýraþrá
þessa efnilega menntamanns
í ljós. Tvítugur að aldri ferð-
aðist hann um hin fornu
menningarlönd Suð-Vestur-
Asíu.
Árið 1890 var Sven Hedin
ráðinn túlkur sænsk-norska
trúboðsins í Persíu, og var
það upphafið að hinum
merku landkönnuðarferðum
hans.
Fyrstu meiri háttar förina
fór hann 1903, en þá ferðað-
ist hann m. a. yfir Pamir, um
Hínár miklu sandeyðimerkur
Mið-Asíu um hásléttur Tíbets
og komst alla leið til Peking.
Hafði hann þá farið um Asíu
frá vestri til austurs.
,í fimmta vísindaleiðangrin-
um uppgötvaði hann m. a.
upptök ánna Indus og Braha
maputra og áður óþekkta
fjallgarða þar fyrir norðan.
Eftir heimkomuna tók hann
virkan þátt í stjómmálum,
en 69 ára að aldri fór hann
hina síðustu löngu ferð sína
um vesturhluta Kínaveldis.
Hann dó í Stokkhólmi 26.
nóv. 1952.
í bókum hans, en þær eru
margar, kemur í ljós hin óbil
andi trú hans, hugrekki og
þrautseigja í hinum margvís-
legu mannraunum, sem hann
rataði í. Biblían og bænin
veittu honum þá ómetanlega
hjálp. Hann sagði:
„Hefði ég ekki átt sterka
og örugga trú á Guð og al-
máttuga vemd hans, hefði
mér reynzt ókleift að lifa tólf
ár í menningarsnauðustu hér
uðum Asíu. Biblían hefur ver
ið bezta lestrarefni mitt og
samfélag á öllum ferðum mín
n
um.
„Aldrei las ég Gamla testa
mentið með meiri athygli og
innilegri áhuga en í þá daga,
þegar ég kom til rústa Babels
Assurs og Nineve.
Frásagnir, sem áður vom
taldar til skröksagna og ævin
týra, gjörbreyttust og urðu að
vemleika. Konungár, eins og
Tiglat- Pileser, Salmanassar,
Sankerib, Nebukadnesar, sem
ég hafði áður takmarkaða
þekkingu á, fóru ekki lengur
um um hugann eins og skugg
ar, heldur sem lifandi pers-
ónur. — Það hefur gríðarleg
áhrif að sjá, hve bókstaflega
spár spámannanna um ger-
eyðingu hinnar miklu borgar
hefur rætzt.“
Þessi her er þarna vegna
Bandaríkjamanna sjálfra og
þeir hafa ekki hugsað sér að
flytja hann i brottu. Hins-
vegar er þeim nauðsynlegt
vegna heimsálits, að hafa
þennan her hér i friði fyrir
íslendingum og fyrir það eru
þeir vafalaust reiðubúnir til
að borga. Stórmennin is-
lenzku munu heldur ekki láta
sér verða flökurt, af að taka
við slíkum greiðslum. ís-
lenzkur iðnaður hangir nú
fram af hengifluginu, ásamt
flestum atvinnuves-um þjóð-
arinnar. Hverjir svo verða til
að kippa honum upp aftur,
er óskráð saga framtíðarinn-
ar, ef hann verður þá ekki
látinn falla fyrir ofurborð.
VERKFALL....
Framhald af bls. 1.
margir hverjir stúlku sér til
aðstoðar og greiða henni laun
af prósentum þeim er þeir
hafa af sölunni. Þjónarnir eru
sölumenn í fyllsta skilningi
bess orðs.
Þeir taka á móti vörum veit
ingahúsanna á ákveðnu verði
og selja hana síðan með 15%
álagningu. Veitingahúsið af-
greiðir vínið til þjónanna úr
víngeymslu hússins og sömu-
leiðis gosdrykki. Eldhús veit-
ingahúsanna afgrpiða og einn
ig til þjónanna, sem síðan sjá
um söluna.
Veitingahúsin bera ábyrgð
n framkomu þjónanna, þrátt
fyrir að þeir eru sjálfstæðir í