Framsóknarblaðið - 20.12.1968, Blaðsíða 9

JÓLABLAÐ FRAMSÓKNARBLAÐSINS 1968
9

Frá hotninni.
leysi stakk upp kollinum
öðru livoru.
Jafnframt komu þar fram
forystumenn, sem unnu, að
uppbyggingu staðarins hver
á sínu sviði beint og óbeint.
Sú þróun verður ekki rakin
hér enda leiðin löng og þræð
irnir margir, sem studdu að
því að Frederikshavn er í
dag myndarleg og nýtízku-
legur bær. Þó skal til gam-
ans geta þess, að þegar unn-
ið var að vatnsveitu bæjar-
ins um aldamótin, en því
fylgdu veruleg fjárútlát eins
og víðar, kom fram sú and-
staða, að sumir húsráðendur
vildu losna við útgjöldin
með því að leggja ekki grein
úr vatnsveitunni í húsin. Áð
ur var vatnið sótt í brunna,
sem þrutu með köflum og
auk þess var það vatn grun-
samlegt vegna mengunar.
Til að loka fyrir þann
möguleika, að þeir sem vatn
ið höfðu frá vatnsveitunni
færu að hjálpa nágrönnum I
sínum um vatnslögg á þurka J
tímum, setti bæjarstjórnin
þau viðurlög í vatnsveitu-
reglugerðina, að slíkt varð-
aði sektum allt að kr. 400,00,
sem var allmikil fjárhæð í
þá daga. Að taka sér vatns-
sopa í óleyfi úr vatnsleiðsl-
unni var þó miklu alvar-
legra brot, enda viðurlög
hvorki meiri né minni ' en
allt að 30 daga fangelsi upp
á vatn og brauð. Að sjálf-
sögðu var vatnið fljótlega
komið í öll hús í bænum, en
reglugerðarákvæðin minna á
aðstæður sem voru til stað-
ar.
Þann 9. apríl 1940 réðist
þýzka herveldið á Noreg og
Danmörk. Eftir hernámið
hlaut Frederikshavn sitt
gamla hlutverk, að verða
flutningamiðstöð milli Nor-
egs og Jótlands, eða réttara
sagt í þessu tilfelli áfanga-
staður milli Noregs og Þýzka
lands. Bærinn var hersetinn
og mikil hervirki byggð við
höfnina. Bæjarbúar höfðu
samúð með Bretum og smám
saman kom til andstöðu, sem
fór vaxandi til stríðsloka.
Virðist þó, sem að Frederiks
havn hafi sloppið tiltölulega
vel í gegnum þá eldraun, er
hernám Hitlers var styrjald-
arárin.
Á seinni hluta 19. aldar
var flokkaskipulagið að mót-
ast í Danmörku. Framan af
stóð baráttan milli Hægri og
Vinstri. Hægri höfðu meiri-
hluta á þinginu til 1872.
Þrátt fyrir sigur Vinstri
manna sat stjórn þeirra
lengi undir forystu Estrúp.
Var sú stjórn íslendingum
þung í skauti í frelsisbar-
áttunni. Ástæðan fyrir því,
að Estrúp gat setið var m.a.
sú, að konungurinn, sem var
hægri maður skipaði ráðherr
ana.
Fylki flokkanna Hægri og
Vinstri var að verulegu
leyti staðbundið, Hægri áttu
megin fylgið í bæjum, en
Vinstri í sveitum.
Þetta kom greinilega fram
í Frederikshavn, Hægri
fengu þar svotil öll atkvæði.
Hinsvegar var sveitafólkið
fjölmennara í kjördæminu
og fylktu sér um Vinstri
frambjóðendurna og voru
þeir því oftast kjörnir á þjóð
þingið Sósíaldemokraten hóf
starfsemi sína um 1870. Sá
flokkur óx smám saman.
1884 náði hann tveimur þing
sætum og 1901 voru þeir
orðnir 14. Þá voru flokkarn-
ir farnir að riðlast og upp
frá því náðu Sósíaldemokrat
er miklu fylgi og síðar -for-
ystu í dönskum stjórnmálum
svo sem kunnugt er.
Fram til aldamóta var
kosning í bæjarstjórn Fred-
erikshavn ópólitísk, þannig,
að hún var bundin víð ein-
J staklinga án íhlutunar flokka
skipulagsins.
Eftir að kosningarnar urðu
pólítízkar náðu Sósíaldemo-
kratar fljótt miklum áhrif-
um í bæjarstjórninni og hafa
haldið þeim síðan.
í Frederikshavn eru nú 25
þúsund íbúar. Á næstu árum
munu nálæg héruð falla inn
í borgarumdæmið og fjölgar
þá íbúunum í 30 þús. Bæj-
arfulltrúar eru 17. Frá Sós-
íaldemokrötum eru 6. Frá
Konservative eru 4. Frá
Venstre eru 2. Sósíalisk
Folkeparti er 1. Þá kom
fram ópólitíkur listi, sem
hlaut 4 fultrúa.
Bæjarstjórinn heitir Christ
ian Petersen, frá Sósíaldemo
krötum, 1. varaborgarstjóri
er Finnur Erlendsson frá ó-
háðum og 2. varaborgarstjóri
er Birthe Hangoj frá Kon-
servervative.
Á fjárhagsáætlun borgar-
innar í ár voru 150 þús .d.
krónur ætlaðar til hátíða-
haldanna. Mér skildist á bæj
arfulltrúum, að sú upphæð
myndi fara langt fram úr
áætlun.
Boðsgestir við hátíðahöld-
in voru tveir frá hverju
Norðurlandanna og mættu
allir nema Færeyingar. Þá
voru tveir Grænlendingar
boðsgestir á tátíðinni, tveir
frá danska minnihlutanum
á Suður-Jótlandi og að lok-
um borgarstjóri og frú frá
vinabæ í Englandi.
Við bjuggum öll á Hótel
Jullandia, sem er nýtízku
hótel, mikil bygging og set-
ur svip á bæinn. Á tiltekn-
um tíma gengum við á fund
borgarstjóra, C. Petersen en
hótelbyggingunni. Borgar-
stjórinn er á sjötugsaldri
þreklegur maður, og getur
af sér góðan þokka.
Svo vildi til, að borgar-
stjórahjónin ensku voru
þarna á sama tíma. Voru
þau auðkenntí, svo sem við
áíti, r.ieð miklar gullkeðjur
hangandi um háls. Það voru
■ákn stöðunnar. Mátti þar
sjá, sem var raunar að von-
um, að miklu munaði á þeim
og okkur fulltrúum Vest-
mannaeyja um sundurgerð-
ina.
1. varaborgarstjóri, Finnur
Erlendsson, er eins og nafnið
bendir til, íslendingur að
ætt. Faðir lians var læknir
og starfaði á Jótlandi. Finn-
ur var viðstaddur móttök-
una og að henni lokinni fór
hann með okkur ásamt borg
arstjórahjónunum ensku um
nágrenni borgarinnar. Land-
ið er hæðótt og allfagurt, en
umfram allt setur skógurinn
svip á umhverfið.
Mikill útsýnisturn hefur
verið byggður þarna á hæsta
hólnum. Sér þar vítt yfir
Norður-Jótland, suður til
Álaborgar og norður á Skag-
en. Við þágum tvívegis
beina hjá Finni borgarstjóra
Kona hans er einnig af ís-
lenzkum ættum. Þau eru
bæði læknar og njóta virð-
ingar og vinsælda, eins og m.
a. kemur fram í miklu
trausti, sem honum var sýnt
í bæjarstjórnarkosningunum
1966. Læknishjónin eiga
myndarlegt heimili utan við
Framhald á bls. 12.
Götuvígi i stríðsárunum.