Framsóknarblaðið - 20.12.1968, Qupperneq 13

JÓLABLAÐ FRAMSÓKNARBLAÐSINS 1968
13
EINAR SIGURFINNSSON:
Jóldferð í liaupitdðiin fyrir fl órii
Skammdegismóða grúfir yf |
ir láði og legi, snsebreiðan j
hvít og slétt, sem nýstrokið
lín, hylur mýrar og móa, svo
að fátt hvílir augað nema
hamrabelti í fjöllum, sem þó
eru allfjarri.
tfndir mjallarbreiðunni er
is á lækjum og tjörnum, svo
segja má að færð sé sæmileg
jafnvel Kúðafljót, eitt hið
vatnsmesta fljót Suðurlands,
var fjötrað ísdróma, nema
einn stokkáll var opinn um
miðbik austurfljótsins.
Það var komið að jólum,
og sumstaðar var fátt um
föng til að gera þann daga-
mun, er þurfa þótti. Og svo
var æskufólkið að hugsa um
skemmtisamkomu eitthvert
kvöldið, og vitanlega þurfti
þá að hafa kaffisopa til að
skola rykið úr kverkunum.
Ekki var það efnilegt í svona
tíð, en samt, einhver varð
að gera það, að fara út í Vík .
og fá það, sem helzt vant- I
aði, og þeir Pétur í Sandaseli |
Bjargmundur í Rofabæ og
Einar í Kotey mæltu sér mót |
til Víkurferðar næsta dag, i
cf ekki spilltist veður. Þess-
ir strákar voru á milli ferm-
ingar og tvítugs og allir
nokkuð vanir vosi.
Nokkur bót í máli þótti
það, að pósturinn var á ferð,
og einmitt á austurleið frá
Odda, gott væri að verða
honum samferða austur yfir
sandinn, og ef til vill gæti
han létt eitthvað byrðarnar,
sem áttu að leggja á axlirn-
ar.
Og þeir lögðu af stað
strákarnir þrír. Veður var
stillt og bjart. Sandamenn
komu á bát austur yfir ál-
inn, sem opinn var. Þétt ís-
skrið var í honum, og erfitt
að róa gegnum það, en ferju
menn voru knáir og öllum
hnútum kunnugir hvað fljót
ið snerti, enda fæddir og ald
ir upp á hólma í þessu vatns I
falli, og þekktu því manna
bezt allar kenjar þess. Nokkr
ar „afætur” voru í útfljót-
inu, einkum þegar nálgaðizt
vestui'bakka þess, en ekki
voru þær svo djúpar, að far-
artálmi gæti kallast. Álfta-
ver, heilir sveitin vestan
Kúðafljóts, þar er Þykkva-
bæjarklaustur, nafnkunnur
staður. Þar og á næstu bæj-
um var gott að hvílast og
safna kröftum, til göngunn-
ar út yfir sandinn. Mýrdals-
sandur, milli Álftavers og
Höfðabrekkufjalls ,er um 30
km, breiður. Á austurhluta
hans eru skerhólar, vestast
þeirra er Ðýrálækjarsker,
hátt og allmikið um sig. Þeg-
ar að því er komið, er 1/3
af sandinum að baki. Svo er
mishæðalaus, jöfn sandauðn.
Tvö smáfjöll eru vestan til á
sandinum, Hjörleifshöfði,
fram undir sjó og Hafursey,
miklu ofar. Ofar er Mýrdals-
jökull, hár og tignarlegur, í
sínum mjallarskrúða, sumar
og vetur. Þar undir sefur
Katla, óhemjan, sem sumir
löldu sofnaða síðasta dúrinn.
En hún rumskaði heldur ó-
þyrmilega 1918, sem kunn-
ugt er.
Það var grámygla í lofti,
og norðaustan kaldi. „Ver-
ingar” sögðu lítin og lausan
snjó á sandinum og, gangfæri
all gott. Vel hlaðnar grjót-
vörður eru með götunni í
Skerjunum, og svo tréstik-
ur á slétta sandinum. Gang-
an sækizt vel, en nokkuð
fljótt syrtir í lofti og tekur
að snjóa. Það er allt í einu
kominn blindbylur, varla
nema él, það kom svo fljótt,
en élið varð langt og all-
myrkt, svo alla útsýn fól.
Fljótt þyngdist færðin, svo
nú var um að gera að gæta
vel vindstöðunnar, og halda
stefnunni eftir henni, því
ekki sást stika frá stiku. En
| þegar komið var að þeim,
hverri fyrir sig, sannaði það,
að verið var !á réttri leið.
Blautakvísl og Háöldukvísl
voru auðar mili skara, og á
milli þeirra er talið að hálfn-
uð sé leiðin yfir sandinn.
Snjórinn var orðinn næstum
hnédjúpur og ferðalangar
ganga hver í annars spor og
skiptast á um forgöngu.
Hver stikan eftir aðra kemur
í ljós, og segir að rétt sé
stefnt, og tölustafir, sem
skornir eru í þær, segja til
um hvað langt er eftir, og
loks heyrist skvaldrið í Múla
kvísl. Hún er ströng og grýtt
í botni, en þó sæmileg yfir-
ferðar. Og þá er komið að
Höfðabrekkufjalli, sandur-
in að baki, yfirgenginn slysa
i laust, að þessu sinni.
Bærinn Höfðabrekka var
j upp á fjallinu, þangað var
| brött gata, upp „Kaplagarða”
j það kom því ekki til mála
að koma þar við. Það er
ekki langt út í Skiphelli, þar
var gott að setjast, hvílast
um stund og opna nestis-
mali.
Það cr um tvcggja stunda
gangur frá Múlakvísl að
Vík. Á þeirri leið, er Kerl-
ingadalsá. Nú var hún all-
djúp og skarir út frá lönd-
um, báðu megin. Enn er
bylur og snjórinn hlóðst í
föt göngumanna, einkum það
sem blotnaði í vötaunum.
Kveldhúmið færist yfir.
Smátt og smátt mjakast í
áttina og loksins er komið á
leiðarenda, í Víkurkauptún.
Allir áttu þeir kunningja
þar, og vísa gistingu og
hvern þann greiða er með
þurfti. Og vissulega var gott
að hvílast eftir erfiða göngu
og dálítið vatnagösl. Næsti
dagur rann upp. Bjartara
var til lofts að sjá, en snjór-
inn var æðimikill. Nú var
gengið í búðir og verzlað
eins og til stóð. Keypt var
það, sem helzt vanhagaði um
heima, og svo fyrir nágrann-
anna, sem báðu að kaupa
sitt af hverju fyrir sig, og
svo var það samkoman fyr-
irhugaða, hennar vegna varð
að kaupa ýmislegt, sem und-
irbúningsnefnd áleit þurfa,
en í henni voru líkar stúlk-
ur, sem hugðust baka eitt-
hvað gott með kaffinu.
Þetta urðu allmargir pinkl
ar, sem jafnað var í þrjá
poka, og svo frá gengið, að
vel færi á öxlum.
Ekki þótti ráðlegt að leggja
á sandinn í þessu útliti, þeg-
ar degi var tekið að halla.
Og nú var pósturinn kominn
og mæltist eindregið til, að
göngumennirnir yrðu sér
samferða austur. Hann sagð-
ist vel geta látið poka þeirra
ofaná milii kofforta, því þau
væru farin að léttast. Um
þetta varð samkomulag, og
það, að leggja af stað í dög-
un, eða fyrr, ef veður yrði
bærilegt. Allir töldu að sand
urinn væri pfær hestum,
nema „með sjó”, enda var
það alltaf þrautaleiðin, þeg-
ar mikill snjór var kominn.
Loftur póstur Ólafsson,
þaulæfður ferðagarpur, gisti
að Suðurvík, þar sem bænda
höfðinginn Halldór Jónsson.
kaupmaður, póstafgreiðslu.
maður með meiru, réði htis.
um. Þar heima á hlaði voru
mættir félagarnir þrír
nokkru áður en birtu brá
þennan skammdegismorgun.
Einnig voru þar menn til
taks að láta upp póstkoffort-
in. Hestarnir voru vel á sig
komnir eftir hvíld og góða
fóðrun. Brátt var lagt af
stað austur með Víkurhömr
um. Þungfært var og því
hægt farið. Að Kerlingadals-
á, var komið áður en bjart
var orðið. Alldjúpt var við
skörina, svo Loftur taldi rétt
að leita vaðs við sjó fram.
Var það ráð tekið, þar var
vatnið dreifðara, og nú tek-
ið að birta af degi. Tókst
þar að velja sæmilegt vað,
og komast yfir þessa tor-
færu, ásamt Múlakvísl. Nú
var haldið alveg með sjón-
um, í flæðarmáli, þar sem
lábarinn fjörusandurinn var
mátulega mjúkur undir fót-
um. Ofan við flóðfarið var
samanbarinn snjóhrönn.
Brimlöður hafsins skolaði
fætur vegfarenda öðru
hvoru, en léttar voru þær
skvettur, og komu ekki að
sök. Stinningskaldi var og
skafrenningur. Hjörleifs-
höfði gnæfði dökkur á brá
úr mjallarauðninni.
Um lágfjöru var komið að
„Stóra-útfalli”, þar sem Mið
kvíslarnar renna saman í sæ
inn. Ágætt var að fara þar
yfir á fjörubroti og leiðin
sækist greiðlega. Brátt er
þangað komið, sem mál er
að yfirgeía fjoruna, og leita
byggða. Loftu'- vissi nokkra
grein á leið.nni upp úr „Suð
urhögum” Álftveringa, hafði
oft farið þessa leið, en ekki
var gott að greina kenmieib.
Drifhvít mjöllinn huldi alll.
og skafren'.mgur hir.draði
útsýn. Nauðsynlegt var, nð
ganga á undan hestunum,
því víða levndust holur og
gjótur, sem varð að va:ar-'..
Samt gekk teiðin sæm’iega
og engar te'iímdi taf'r urðu
á leiðinni upp á bæina. Þá
var beygt ti) austurs. yfir
Landbrotsá cg að prestssetr-
Vík í Mýrdai.