Eyjablaðið - 23.12.1947, Qupperneq 7

EYJABLAÐIÐ
7
BURTMEÐ FRANCO!
Hcimsstyrjöklin síðasla liófsl á Spáni. Hermcnn spænska lýðveldisins út-
helltu blóði sínu fyrir freisi l.vrópu, börðust frækilega gegn nazismanuiu, en
voru ofurliði bornir. .Uiðvaklsríkin brugðust þeinj gersamlega. Fasistinn
Franco komst til valda <>g síðan hefir rikt þar fasistisk niorðstjórn lians. Auð-
vaklsríkin bregðast lienni ekki. krátt fyrir margar fagrar yfirlýsingar ftesl
ekki lnóflað við Franco. .Vstæðan er einfaldlcga sú, að auðvaldsríkin, einkum
Bandaríkin, lelja Franco tryggari fylgismann sinn en þá stjórn, sem spænska
þjóðin myudi velja sér, ef hún fengi aö' ráðá.
Baráttan gegn fasistanum Franco hcklur áfram. Það cr barátta, senr
einnig okkttr íslendintgum er skyll að taka þátt í.
tók þá að slitnda fiskveiðar jafn-
liliða landbúnaðinum, eins og
fyrstu bændur ættarinnar höfðu
gert.
Raunar fór ekki toikið fyrir
búskapnum. Dálítill sandbóla-
skiki, þar sem nokkrar kindur
gátu með herkjum kroppað sér
lífsviðurværi, var liið eina, sem
eftir var af stórri jörð, sem áður
hafði vcrið J)ar, sem mávarnir
flögruðu nú gargandi yfir livít-
um brimfaldinum. Hitt hafði
halið étið.
Það var stolt. þeirra Sörens og
Marenar, einkum Jdó hennar, að
forfeður hans höfðu átt jörð.
Fyrir þremur til fjórum manns-
öldrum iiafði bærimi verið hér
og framundan kostajörð, leir-
barð, er skagaði í sjó fram.Hér
hafði liann risið, fjórgólfa og
sterkkbyggður af eikarviði úr
ströndum, og sást langt að sem
vitni virðinga og velmegunar.
En svo byrjaði hafið allt í einu
að naga Jrennan stað. Þrír ættlið-
ir, liver fram af öðrum urðu að
flytja bæinn ofar til að forða
lionum undan sjónum, og í hvert
skijíti var hann styttur um eitt
gólf til að komast léttar út úr
flutningnum. Það var hvort sem
var ekki þörf eins mikils hús-
næðis, Jjegar hafið hirti æ meira
af jörðinni. Nú var aðeins stofan
eftir af Iiinum gamla búgarði, og
í öryggisskyni hafði hún verið
reist ofán við strandveginn. Auk
þess voru nokkrir sandhólar.
Nokkrar siökur
MANNLÝSING:
Hrœsni blandiÖ bragðajull
bcrgir grár i lundu.
Blika JUcrÖar fingurgull
fimni á hvorri mundu.
ÞUNGLYNDl:
Fölur eins og blikniXÖ björk
bersl cg dauð.ia nœrri
einu um lifsins eyðimörk
öllum vinjum fjœrri.
MANVÍSA:
í þitin bjarta faðm ég flý
— fegurst allra kvenna —
rneðan lijartans arni í
ástarsprekin brenna.
IIEIM:
Ofl um nœtur flýg ég frjáls .
frœnda til ogvina
austur yfir hœð og háls,
heirn i lifsgleðina.
Brynjar.
Hafið var nú hætt að brjóta
niður landið á Jressmn stað. Það •
hafði fengið lysti sína af jörð
Mannanna, er hið bezta var
snætt, og al'faði sér nú hinnar
dýrmætu l'æðu annars staðar. Það
var jafnvel byrjað að bæta hér
nokkru við. Það skolaði upp
sandi, er hlóðst upp sem breið-
ur skjólgárður Iraman \ ið bakk-
ann. Þegar stormar voru tók sand
urinn að rjúka og Jrakti það litla
haglendi, sem eftir var. Undir
strjálum ogrytjulegum gróðri fok
sandsins, var enn hægt að greina
leifar gamals akurfendis, serii var
þverkubbað frammi á bakkan-
um, og gömul hjólför, sem hurfu
í blátt loftið yfir hafinu.
Um mörg ár hafði Jrað verið
föst venja búendanna að fá sér
morgungöngu frám á bakkann
eftir stórviðrisnætur með álands-
vindi til að sjá, hve mikið sjórinn
hafði liirt til viðbótar. Grjótpál-
ar og sandgrafarar flýttu fyrir
eyðingunni. Og Jjað kom fyrir,
að stórar spildur sáins lands
brotnuðu niður í einu lagi og
lágu niðri í maulandi halinu
með för eftir lierfi og valtara og
luktar grænum bjarma vetrar-
kornsins.
Mönnunum féll það Jjungt að
vera sjónarvottar að hinni óum-
flýjanlegu eyðingu. í hvert skipti
sem spilda af landi þeirra sökk í
sæ með strÍL Jreirra og dagfegt
brauð á baki sér, mísstu Jreir
einnig eitthvað al sjálfum sér og
urðu minni við. Með hverri
stiku, sem halið át sig nær
dyrum Jieirra, japlandi frjómóid-
in.a, rýrnaði virðing þeirra og
kjarkur.
Þeir spyrntu við lótum í
lengstu lög, hengu við jörðina,
mcðan sætt var, og hófu nauð-
ugir sjóróðra að nýju. Sören
varð fyrstur til að segja skilið við
búskapinn að fidlu og öllu.
Hann fékk sér kvonfarig úr þorþ
I inu og gerðist sjálfur liskimaður.
En þau urðu aldrei fyllilega á-
nægð með hlutskiptið. Maren gat
aldrei gleymt því, að Sören henn
ar var af ætt, sem hafði átt óðal,
og hið sama kom fram h j;í börnun
um. Synir þeirra hneigðust ekki
að sjómennsku. Þeim var í blóð
borin ]\rá til landbúnaðarstarfa
og leituðu sér vinnu á búgörð-
unum. Þeir urðu daglaunamenn
og skurðgrafarar, og þegar þeim
hafði áskotnazt nokkurt fé, flutt-
ust Jreir til Ameríku. Fjórir synir
þeirra unnu að landbúnaði J\ar
vestra. Þeir létu sjaldan lil sín
heyra. Ættartengslin virtust hala
tærzt á tímum niðurlægingarinn-
ar. Dæturnar fóru í vistir, og
smám saman misstu þau Sören
og Maren einnig sjónar af þgim.
Yngsta dóttirin, Sörine, dvaldist
ein heirna fram yfir þann aldur,
þegar fátækra börn eru vön að
yfirgefa hreiðrið. Hún var lítil
fyrir sér og eftirlæti foreldranna
— sem eina barnið, er eftir var.
Leiðin frá sjónum Lil hinnar
ræktuðu jarðar hafði reyrizt ætt
Sörens bæði löng og ströng. Það
liafði Jjurft starf allmargfa kyn-
slóða til að skapa óðalið að Nesi.
Förin gekk, eins og ævinlega,
greiðar undan brekkunni. Örð-
ugasti áfanginn féll í hlut Sör-
ens.. Þegar hann tók við, voru
ekki aðeins akrarnir til Jmrðar
gengnir, en einnig síðustu leifar
alls erfðafjár, sem sparað hafði
verið saman. Nú voru aðeins el t-
ir brýnustu nauðsynjar liins ör-
snauða.
Ertdirinn var á margan hátt
upphafinu líkur. Söfen líktist
hinum fyrstu Mönnum einnig í
Jjví, að hann var jafnvígur á allt.
Hann fékkst jöfnum höndum
við landbúriað, fiskveiðar og
handiðn. En samt sem áður var
hann enginn garpur að afla sér
bjargar, og hann.átti aldrei neitt
í afgangi. Þar kom fram munur-
inn á því að vera í uppsiglingu
eða ramba á ystu þröm örbirgð-
arinnar. Hann átti jafnvel, eins
og svo margir af Mannsættinni
— ervitt með að halda um Jrað,
sem honum bar.
Þetta var ætt, scm var því vön,
að aðrír fleyttu rjómann af
vinnu hennar. Það var sagt um
Mennina, að Jreir væru eins og
sauðféð: Þeim mun sneggra sem
Jacir væru rúnir, Jrví meira gæfu
])eir af sér. Mótlætið hafði sízt
gert Sören færari um að halda á
rétti sínum.
Þegar ekki gaf á sjó og ekkert
sérstakt kallaði að á jarðarskik-
anum, sat hann heima og lapp-
aði sjóstígvéf fyrir félaga sína
niðri í þorpinu. En hann fékk
sjaldan peninga fyrir þá vinnu.
,,Það má líklega bíða, þangað til
seinna?“ sögðu þeir. Og Sören
hafði ekkert við þetta að athuga.
Honum fannst það vera eins og
að leggja aurana í sparisjóð. „Þá
á maður eitthvað til elliáranna,"
sagði hann. Maren og stelpan
iundu oft að þessu v.ið hann, en
Sören sat við sinn keip í þessu
efni sem öðrum. Hann þekkli
kvenfólkið. Það vildi éta allt
upp um leið.
E. B. S. Þýddi.