30. júní - 15.06.1968, Page 3

r
30. JÍJNÍ
3
LÚÐVÍK KRISTJÁNSSON, rithöfundur, Hafnarfirði:
Er óh|ákvæm!legt? aö forseti íslands
hafi mikla stjórnmálareynslu ?
Val á þjóðhöfðingja íslands
er ekki hégómamál, og þess
vegna ríður mikið á, að lands-
menn reyni að missa ekki sjón-
ar af dómgreind, rökhyggju og
hlutlægni, ekki einungis að því
er varðar forsetavalið, heldur
jafnframt í umræðum og skrif-
um þar að lútandi. — Eftir að
hafa lesið blöð þau, sem stuðn-
ingsmenn dr. Gunnars Thorodd-
sens hafa þegar sent frá sér,
verður mér helzt á að hugsa til
orða hins kunna rímnaskálds,
Sigurðar Gíslasonar: „Sumt var
gaman, sumt var þarft, en sumt
vér ekki um tölum“.
Víglundur Möller, ábyrgðar-
maður Þjóðkjörs, lætur liggja að
því í grein sinni „Valið er auð-
velt“, að óhjákvæmilegt sé, að
til forseta á íslandi veljist mað-
ur, er hafi mikla reynslu í
stjórnmálastörfum og djúpstæða
þekkingu. Ýmsir aðrir, sem rit-
að hafa í Þjóðkjör, leggja ríka
áherzlu á það sama. Víglundur
Möller segir orðrétt eftir að hafa
rakið í stuttu máli starfsferil dr.
Gunnars Thoroddsens: . Tals-
verð hætta gæti verið á, að mað-
ur, sem er öldungis ókunnugur
öllum þeim málum, sem forseti
þarf að f jállá ufh, mundi af þeim
sökum gera embættisskyssur,
sem gætu haft örlagarík áhrif."
— En mér er spurn: Hvar á
byggðu bóli er sá máður, sem
ekki gerir skyssur? Annað mál
er svo það, hversu alvarlegar
Lúðvík Kristjánsson.
þær eru, hversu afdrifaríkar af-
leiðingar þær geta haft fyrir
þá, er þær bitna á, hvort
sem það er hópur manna eða
þjóðárheíld. ' w'
Þegar ritað er um forsetakjör-
ið, finnast mér ekki við hæfi
Viðtal við Guðjón
Jóhannesson, formann
Sjómannafél. ísfirðinga
meistari hefði á honum mikið
dálæti og vænti þjóð sinni
ekki litils af honum. Svo er
Af hverju styður þú Krist-
ján Eldjárn í forsetakosning-
unum?
Ég vann á Hj alteyri nokkur
sumur þegar Kristján Eldjárn
var ungur námsmaður, og þá
Guðjón Jólianncsson.
heyrði ég aö hann væri í röð
þeirra æskumanna við Eyja-
fjörð sem glæstastar vonir
væru bundnar við. Þá heyrði
ég líka að Sigurður skóla-
skemmst frá að segja, að mér
virðist' allur ferill mannsins
síðan í samræmi við þessar
björtu vonir.
í öðru lagi geðjast mér ekki
að þvi, að harðbundinn
flokksmaður sé valinn í for-
setaembætti. Ég hefi alltaf
viljað sjá yfir flokkssjónarmiö
þegar það á við. Annars vil ég
ekki á neinn hátt lasta Gunn-
ar Thoroddsen.
Kona Kristjáns er héðan
frá ísafirði, og frá því ég kom
hingað árið 1946 hafa þau
Ingólfur Árnason og kona
hans haft almannalof, og
enginn sem til þekkir dregur
i efa greind og myndarskap
barna þeirra. Svo spillir það
ekki að frú Halldóra er af
breiðfirzkum ættum eins og
ég, þó að það sé vitanlega
aukaatriðl.
Ég treysti því, aö þau Krist-
ján og Halldóra verði þjóð
sinni til sóma. og sú skoðun
byggist á öllu sem ég veit um
þau.
greinar í líkræðustíl með ljóma
hástemmdrar rómantíkur, jafn-
vel þótt hún sé breiðfirzk. Getur
það verið þungt á metum eða til
þess að hafa á orði, að væntan-
leg forsetafrú beri vel búning
sinn og skart?
Einn nafntogaðasti skemmt-
unarmaður þjóðarinnar hefur
ritað rammagrein í blað ungra
stuðningsmanna dr. Gunnars
Thoroddsens. Ef henni er ætlað
að vera framboði dr. Gunnars til
framdráttar, þá er mér illa
brugðið og þýðingarlaust að ýja
í þá átt, að íslendingar beiti
dómgreind við val á þjóðhöfð-
ingja sínum. — Illmælgi, hnjóð
og Gróusögur ættu að minnsta
kosti að liggja í láginni, þegar
um er að ræða væntanlega hús-
bændur á Bessastöðum. Ekki er
loku fyrir skotlð, að Æri-Tobbi
hafi komið upp í höfundinum, og
er ekkert við því að segja, þegar
hann er að skemmta fólki, en ég
lít ekki á forsetakjör sem grín,
og svo mun því farið um obba
þjóðarinnar. — Ekki er það ný-
tilkomið á íslandi, að mönnum,
sem eru í fararbroddi, séu valin
óblíð orð og oft ómakleg. Jón
Sigurðsson fór jafnvel ekki var-
hluta af þvi, sem m. a. má ráða
af eftirfarandi ummælum úr
einu bréfa hans:
„Ef oss brestur ekki samtök til
að leggja fram það afl, sem vér
höfum til, þá þurfum vér ekki
að kviða því, að mál vor fát ekki
framgang, þó að einstaka katt-
uglur skræki. Þær verða Iíka að
lifa og fylgja eðli sínu, en það
ætti að vera nóg skynsemi hjá
þjóð vorri til þess að skilja rödd
þeirra og fylgja henni ekki,
heldur hafa hana til varúðar.“
Ég tel mig þekkja nokkuð bæði
forsetaefnin og hafa gert um
langt skeið. Eigi að síður treysti
ég mér ekki til þess að koma
þeim fyrir á skálavog til að
; kanna, á hvorn veginn hallast,
að því er snertir gáfur, almenna
menntun eða rökræðulist. Auð-
sætt má vera, að til forsetakjörs
geta trauðla valizt aðrir en þeir,
sem njóta miklls trausts og búa
yfir verðleikum, er þjóðhöfð-
ingja eru ómissandi. Mér finnst
dr. Kristján Eldjárn bera að for-
setadyrum eftir ólíkt æskilegrl
leið én keppinaut hans. Braut
herra Ásgeirs Ásgeirssonar lá að
vísu rakin af vettvangi stjórn-
i mála i forsetaembættið, og
munu allir teija, að hann hafi
gegnt því með sóma. En þar
með er ekki sagt, að ætíð
þurfi eða eigi að velja forseta úr
hópi stjórnmálamanna. Að svo
rniklu leyti sem ég fæ áttað mig
á, í hverju störf forseta íslands
eru fólgin, get ég ekki séð, að
óhjákvæmilegt sé, að hann komi
úr fylkingu reyndra stjórnmála-
manna. Sú var og skoðun Ólafs
Thors, Bjarna Benediktssonar
núverandi forsætisráðherra og
fleiri stjórnmálaforingja árið
1952. Þarflaust er að fjölyrða
um, að þeir hafi ekki gert sér
ljóst verksvið forseta íslands.
Lítt er af hljóði mælt, að
meðal ýmissa Sjálfstæðismanna
sé mjög slegið á þá strengi, að
þeir megi nú með engu móti
bregðast fyrrverandi varafor-
manni flokksins, dr. Gunnari
Thoroddsen. En vart eru ís-
lendingar svo gleymnir, að þeir
muni ekki, hvað gerðist fyrir
sextán árum. Hver gekk þá
ótrauðastur fram fyrir skjöldu
til þess að brýna fyrir Sjálfstæð-
ismönnum að virða að vettugi
flokkssjónarmið og flokkssam-
þykkt?
Ég ber engan kvíöboga fyrir
því, að dr. Kristjáni Eldjárn
verði fremur á að gera skyssur
sem forseta íslands en þaul-
reyndum stjórnmálamanni. Ég
hygg bak hans svo traust, að
honum reynist vel unnt að axla
þá byr.ði, sem forsetaembættið
leggur honum á herðar. Einnig
er ég geiglaus að því leyti, að frú
Halldóra, kona hans, muni ekki
sóma sér með ágætum við hlið
hans á Bessastöðum eða hvar
sem er annars staðar sem for-
setafrú íslands,
Skömmu áður en kosið var
fyrst til hins endurreista Al-
þingis barst Páli Melsteð sagn-
fræðingi, er í þann mund átti
heima á Brekku á Álftanesi,
bréf, þar sem voru m. a. þessi
orð: — „Ég vona þú agiterir,
bróöir minn, þaö sem þú getur,
því nú riður á----------“. Þessi
áskorun til Páls Melsteðs er
reyndar orðin 125 ára, en eigi að
síður jafntímabær nú og þá.
Þess vegna vil ég gera hana að
minni og beina henni til alls
stuðningsfólks dr. Kristjáns Eld-
járns hér i Hafnarflrði og hvar-
vetna annars staðar á landinu.
Lúðvík Kristjánsson.
Kosningaskrifstofur
REYKJAVÍK:
Aðalskrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns, Banka-
stræti 6, er opin alla daga frá kl. 9 f. h. til kl. 10 á kvöldin.
SÍMAR 83800 - 83801 - 83802 Og 83803.
Utankj örfundarskrifstofa, stuðningsmanna Kristjáns Eld-
járns er í Garðastræti 17, SÍMAR 42420 - 42421 - 42422. Opin
daglega kl. 9—22.
KÓPAVOGUR:
Skrifstofá stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er á Borgar-
holtsbraut 43. Opið frá kl. 5—9. SÍMI 42565.
HAFNARFJÖRÐUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er á Strand-
götu 4 (á horni Fjarðargötu og Strandgötu). Opið frá kl.
2—10. SÍMI 52727.
AKRANES:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er í Félags-
heimilinu Röst. Opið frá kl. 5—7 og 8.30—11. SÍMI 1716.
PATREKSFJÖRÐUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns á Patreks-
firði er á Urðargötu 7. Opið allan daginn og öll kvöld. SÍMI
1288.
ÍSAFJÖRÐUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er í Hafnar-
stræti 7. Opið frá kl. 20—22. SÍMI 495.
S AUÐÁRKRÓKUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Aðal-
götu 16, opið frá kl. 1.00 alla daga. SÍMI 5421.
SIGLUFJÖRÐUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Aðal-
götu 25, opið frá kl. 13.00—22.00. SÍMI 71668.
AKUREYRI:
Skrifstofa stuöningsmanna Kristjáns Eldjárns er i Kaup-
vangsstræti 4, opin frá 9.00—22.00. SÍMI 12940.
Skrifstofa ungra stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að
Hótel Varðborg, opin eftir kl. 8.00 e. h. SÍMI 21616.
HÚSAVÍK:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Marar-
braut 7, opin öll kvöld frá kl. 8"30 SÍMI 41305.
NESK AUPSTAÐUR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er í Tónabæ.
Opið fyrst um sinn 5—7 síðdegis SÍMI 90.
EGILSSTAÐIR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Lauf-
ási 2, SÍMI 140.
VESTM ANN AEY J AR:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Vest-
mannabraut 33, op'in eftir kl. 5.00 e. h. SÍMI 1060.
HVERAGERÐI:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Breiðu-
mörk 26. Opið frá kl. 16—22 alla daga. SÍMI 4144.
SELFOSS:
Skrifstofa stuöningsmanna Kristjáns Eldjárns er á Selfoss-
vegi 9. Opið allan daginn. SÍMI 1640.*
KEFLAVÍK:
Skrifstofa stuðningsmanna Kristjáns Eldjárns er að Hafn-
argötu 57. SÍMI 2240.
i