Ingólfur - 22.08.1944, Blaðsíða 1

Stoíaran og viðhald
þjóddeildar er ekkert
krattaverk
Ferdalag
forsetans
Áþreifanlegasta dæmiS
um gerspilltan tíðaranda eru
tilsvör flokkasinna, þegar
nefnd er nauðsynin á end-
Urreisn Alþingis með stofn-
un þjóðdeildar (Lögréttu).
Jafnvel mæta menn rekur
í rogastanz út af þessari til-
lögu ef þeir hafa starfað í
flokki — að maður nú ekki
tali uin — ef þeir hafa setið
á þingi.
Þeir eru vísir að spyrja
hvort vér Þjóðveldismenn
höfum misst vitiÖ, úr því að
vér látum oss detta í liug að
flokkarnir ráði ekki kosn-
ingu í þjóðdeildina eins og
þeir ráði nii hinum almennu
kosningum til þingsins —
eða hvort vér liöldum að vér
getum fundið menn, sem
ekki liafi áður verið í ein-
hverjum flokki og tekið hans
trú.
Þessu svörum vér svo: —
Fyrst og fremst stofnar
þjóðin alls enga þjóðdeild
nema liún ætli að liafa sams
konar vakandi auga á því, að
deildin sýni ekki flokkslegar
hneigðir eins og liaft er nú
gagnvart hæstaréttardómur-
unum. Auðvitað spillti það
áliti Hæstaréttar í byrjun, að
þá var ekki til neitt þjóðlegt
ríkisvald til að skipa dómar-
ana, heldur aðeins flokka-
vald. Samt sem áður liefur
Hæstiréttur unnið sér það
álit, að það heyrast engar
raddir um að það þurfi að
skipta um dómara í honum,
livað þá að nokkur láti sér
detta í hug að ógerlegt sé að
halda hér uppi dómstóli
eins og sumir segja um þjóð-
deildina.
Nei — aðeins afvegaleidd-
ur hugsanaháttur gerir ráð
fyrir svo gerspilltu þjóðfé-
lagi, að ekki sé unnt að finna
fáeina menn, sem þjóðin geti
trúað fyrir að fara með um-
boð sitt á þinginu.
Þessi spilling er alls ekki
einkenni um siðferðisskort
einstakra manna, lieldur af-
leiðing af því að vér höfum
ekki undanfarið haldið uppi
neinu sameiginlegu og hlul-
lausu umboðsvaldi, sem vér
gátum treyst og litið upp til.
— Þar af leiðandi hlaut.
sjálfsbjargar- og öryggishvöt
manna að snúa sér að því
að gera samtök og stofna
klíkur til að verja þann rétt
og það öryggi sem annars
stóð með öllu óvarið af op-
inberri liálfu.
Jafnskjótt oghin opinbera
þjóðlega réttargæzla er kom-
in inn í löggjafarstarfiÖ með
þjóðdeild í þinginu, þá breyt
ist öll afstaðan samstundis.
— Auðvitað balda flokks-
öflin áfram að starfa og
beita sínum venjulegu brögð-
um. Og að sjálfsögðu verð-
ur þeim eitthvaö ágengt. —
En ef allt verður sæmilega
undirbúið, verður þjóðdeild-
in svo voldugt afl í þjóðlíf-
inu, að hin ósamtaka og ó-
markvísu tækifærisöfl orka
ekki að eyðileggja hana.
Enda þótt dómstóll missi álit
sitt vegna þess að dómar
lians þyki rangir, þá dett-
ur þó engum í hug að af-
nema dómstólinn, lieldur er
þá skipt um dómarana. —
Sarna máli gegnir um þjóð-
deildina. Eftir að hún er
komin, mun engum detta í
hug að afnema hana. En um
mennina skiptir þjóðin aÖ
sjálfsögðu eða lætur þá sitja,
eftir því er henni þykir þeir
Iiafa til unnið.
Það sem þó mestu mun á
orka um öryggi hinnar þjóð-
ræðilegu þingskipunar, verð-
ur hin nýja og eðlilega skipt-
ing valds og starfa í þjóðfé-
laginu, sem hlýtur að fara
fram ýmist jafnhliða eða
sem afleiðing þess að hin
þjóðræðilega skipun kemst á.
Flokkarnir liafa dregið
allt það vald sem þeir hafa
getað inn undir þingið til
Allir eru sammála um það,
að á Þingvöllum eigi að lialda
uppi strangri reglu. — En það
er mjög ólieppileg aðferð, að
þykjast verða að grípa til þess
ráðs að banna liermönnum að
koma þangað. Sú tillaga er sögð
komin frá stúdentum og hefur
vakið gremju lijá öllum þeim,
sem vilja virða almennt góða
framkomu Vestmanna liér og
sýna þeim alla gestrisni. —
Það kernur úr hörðustu átt,
er stúdentar vilja amast við
Vestmönnum liér, svo mikils
dálætis sem íslenzkir stúdentar
njóta í Ameríku. Þótt við sé-
um lítil þjóð, þurfum vér ekki
að vera þau lítilinenni að geta
ekki sýnt almenna liáttvísi gagn
vart setuliðinu liér, sem vér
verðum að viðurkenna aö lief-
ur sýnt oss liina virðingarverð-
ustu tillit88emi í hvívetna. —
Sannorðir menn, sem búið liafa
á Þingvöllum segja oss, að sög-
ur um ósiðlæti þar séu almennt
mjög orðum auknar. Og það
sem eigi sér stað, sé sízt frem-
ur að kenna erlendu fólki en
innlendu.
-— Því miður eru margar ís-
lenzkar stúlkur ekki betur upp-
Forsetinn hefur nú, sem al-
kunna er af frásögnum útvarps
og blaða, farið í opinbera heim
sókn víðsvegar um landið og er
nú kominn heim. Er ánægju-
legt til þess að vita, liversu veð-
urheppinn hann hefur verið, en
hitt mátti heita vitað framfram,
að honum mundi hvarvetna vel
fagnað. Þó verður ekki hjá því
komist að veita því sérstaka
athygli, livílíkar viðtökur for-
setinn hefur hlotið hjá þjóð-
inni. Svo lijartanlegar hafa þær
verið og almennar og tjáning-
arríkar, að hér er að sínu leyti
að ræða um einstakan atburð
í sögu þjóðarinnar. Oss íslend-
ingum hefur löngum verið tregt
um að tjá oss, einkum á nýj-
um sviðum. Oft höfum vér ver-
ið ásakaðir um þumbaraliátl.
En það er eins og endanleg
færsla þjóðarvaldsins inn í land
aldar en svo, að þær gefa lier-
mönnunum fulla ástæðu til að
lialda að þeiin sé ekki ógeðfellt
að leitað sé lags við þær. En
sé það svo reynt, þá eru þær
vísar að setja allt í uppnám
— leggja á flótta, kalla á hjálp,
senda kærur o. s. frv. Slíks eru
mörg dæmi. — Hitt er sjald-
gæft, að hermenn séu áleitnir
við stúlkur, sem ekki gera leik
að því að verða á vegi þeirra.
Auðvitað er slíkt til, og liöfum
vér þess bæði nærtæk dæmi og
nýleg hjá oss sjálfum, Islend-
ingar.
Það sem ber að gera, er það
að liafa gæzlu á Þingvöllum,
sem og reyndar á öllum sam-
komustöðum og reka þaðan
burt, alla þá sem liafa í frammi
slark eða lineykslanlegt atliæfi.
Ef samvinna væri um þetta við
lögreglu setuliðsins, sem eflaust
er auðsótt, mundu ástæður til
umkvörtunar brátt falla niður.
Síðan þetta var ritað, birtir
Mbl. frásögn fjögurra Þing-
vallagesta, sem sýnir, að það
eru svonefndar „ástands-stúlk-
ur“, sem aðalhneykslinu valda.
Þær eru þá auðsjáanlega þekkt-
Frli. á 6. síðu.
ið — eins og alþýða mannar
meinar hana — liafi leyst eitt-
hvað frjálsborið í þjóðinni úr
læðingi og jafnframt endurvak-
ið þjóðarvitund þegnanna. Er
gleðilegt til þess að vita og von-
andi, að vísir þessi vaxi til
þroskaðs ávaxtar. Hvenær liafa
Islendingar sést taka svona
nokkrum mannil Það er held-
ur ekki nema öðrum þræði vin-
sælasti maður landsins, Sveinn
Björnsson, sem verið var að
fagna. ÞjóSin var að fagna
sjálfri sér í ímynd forsetans.
Hún finnur sárt til þess að hún
hefur týnt sér sjálfri í sérdrægn
isofsa flokkadráttanna og þrá-
ir lieitt að endurfinna sig. Hve-
nær liefur nokkrum forsætis-
ráðherra eða flokksforingja ver
ið fagnað með svipuðum hætti
liér á landi og forsetanum nú? I
Þjóðin vill ekki glata sjálfri
sér, ])ó að hún liafi ekki getað
varast rangþróun flokkræðis-
ins. Og í forsetanum sér hún
ímynd sjálfrar sín og færi þess
að vera liún sjálf eða réttara
sagt verða það á ný. Hamingj-
an gefi henni giftu til að sleppa
ekki þræðinum þéim, heldur
rekja sig áfram eftir honum,
þó að tælandi og liótandi radd-
ir reyni að liafa liana af þeim
vegi út í vegleysu sundrungar
og sérdrægni.
Þær eru svo sem þegar tekn-
ar að láta til sín lieyra í laumi,
raddirnar þær. Þær treysta því,
að íslenzkur almenningur sé
með öllu ófróður um liátterni
þjóðhöfðingja og láta eins og
ferðalag forsetanss hafi verið
tilefnislaust raunverulega. Sann
leikurinn er sá, að þjóðhöfð-
ingjar liafa frá öndverðu og til
þessa liaft þann sið að fara með
þessum hætti og þvílíkum um
lönd sín, meðfram að gefnum
tilefnum, svo sem fljótlega eft-
ir valdatöku o. s. frv. Enda
kynni það ekki góðri lukku að
stýra, ef ekki væri náið sam-
band milli þjóðarinnar og þess
tákns og þeirrar tryggingar
liinnar lífrænu þjóðfélagslieild
ar, sem felst í embætti og per-
sónu þjóðhöfðingjans. En live-
nær skyldi ástæða til' að fram-
fylgja og neyta þessarar al-
mennu reglu, ef ekki þegar
þjóð liefur í fyrsta sinn í sögu
sinni eignast innlendan höfð-
ingja?
Frh. á bls. 2.
Regla á
Þingvollum