Ingólfur - 22.08.1944, Blaðsíða 5

INGÓLFUR
5
STEF-SKEYTI.
Munum þökkum mínir vinir
mundir ySar dyggu lundar,
fullar gulli tryggSatrolla
til mín rétta oj dali’ ok hyli.
Anda kenndum þar Isa-grundar
enna hennar göfugmenna,
óskir kaskar grózku gœzku. —
Gistum ástum brœSr ok systur!
Lárus Sigurjónsson.
Lárus skáld
Sigurjónsson
Frli. af 4. síðu.
mundu grípa pemiann til að
vekja athygli á lionuni ef liann
gæfi út ljóðabók.
Það má þykja'undrunarefni
eigi all lítið, að maður, sem
lifaö hefur áratugum saman í
annarri lieimsálfu, og mest
fjarri Islendingum, skuli búa
yfir svo óskiljanlegri orðgnótt,
hæði í fornu máli og nýju. En
það mun einmitt vera einangr-
unin, sem liefur valdið þessari
sérstöku þróun í andlegu lífi
Lárusar.
Oft yrkir hann reyndar mjög
blátt áfram og alþýðlega, en
það er eiginlega ekki sá rétti
Lárus. Honurn tekst þar ekki
eins vel upp. Það er í liinu
þunga skáldamáli og liáttum
þess, sem hann kemur við
kröftum sínum að fullu. Það er
í salarkynnum goðanna og forn
skáldanna að Lárus finnur sig
kominn heim til sín sjálfs. Hér
sjáum vér hann vinna liinar ó-
trúlegustu þrautir afls og fimi
í viðureign við orð, liugtök
og hætti, sem horfnir eru úr
hugum flestra nútíðarmanna,
sem miður fer.
Spurningin er nú sú, hverj-
ar viötökur ljóð L. S. fá ein-
niitt á þeim tíma, sent nú er
að líða.
Islendingar látast ekki eiga
neina sína líka um dálæti við
fornar menntir — þjóðlega
sögu, tungu og siði. Þeir telja
sig líka, og eflaust með réttu,
eiga tiltölulega flesta Iiagyrð-
inga og skáld allra þjóða og
yfirleitt standa flestum framar
í „orðsins list“. — Mætti það
því merkilegt heita, ef þeir
þyldu ekki eitt einasta skáld,
sín á nteðal, sem öðrum fremur
reyndi að vekja upp og end-
urvirkja orðgnótt liinnar fornu
tungu. — Sá tími er heldur
ekki liðinn er menn stytta sér
stundirngr með alls konar rím-
þrautum. En einmilt á þessu
sviði er Lárus stællur á svell-
inu. Hann leikur sér að alls
konar þungum hragháttum, og
í ferskeytlum lians koma fyrir
hringliendur, oddhendur og
sléttubönd svo að segja af sjálfu
sér og án alls ásetnings. Verður
þess ekki vart að aldurinn sé
farinn að draga neitt úr bug-
kvæmd lians né starfsþreki á
sviði ljóðagerðar. Kvæði það er
birtist nú hér í blaðinu orkti
hann á stuttri dagstund núna
í fyrri vikunni, og það sem olli
honum mestu erfiði, var að
vélrita það á eftir,
1 bincli því, sem ráðgert er
að komi út af ljóðum Lárusar
í liaust eða vétur, verður eink-
um úrval liinna smærri ljóða
hans. Hin stærri munu svo
væntanlega ekki láta híða of-
lengi eftir sér.
LÁRINN
i.
Af lári einum latiga sögu eg kann, —
en lítils eins þó geta vil um hann, —
á þessum degi hann út um heyja-önn
til órlags sprakk — viö rœktar — skilorö grönn,
svo varla getur grennri e'Sa slík
til gróSra í dali, firSi eSa vík.
A fornu-stöSum óx hann Kleggja og Ans, —
þaS átt liefSi aS verSa honum til láns, —
og hefSi líkast o/ðið, — e/ ei flutt
hann örlög þegar hefðu þaðan hrutt,
og þaSan aftur aöra staði í,
svo allt af rót hann varð að festa á ný
í nýrri mold, á nýjum stdði, —r- er
liann nokkura festu JutfSi getiS sér
og skotiS rótaröngum undir svörS
og œtlaS hann sér skyldi fósturjörS. —
II.
En þetta var aS vísu, ef til vill, — gott, —
hann vísari í hvert sinn lét á brott
um lífsskilyrSin, — auka moldar, eld
og ís og kulda, frost og régn, og kveld
og morgna, og daga og nœtur, — næSi og trauS, —
hvar naumast var urn sylg og daglegt hrauS, —
hvaS nœring fyrir rót og börk og blaS
og bast og innstu taugar — helzt varS dS,
hans hœfi, — hvaSa hendur mest og bezt,
aS hlúSu því hann gœti rœtur fest
og fengist viS aS súga safa í staf,
því sér úr gera breidd og dýpt og haf. —
III.
Úr vík í fjörS, úr firSi í hérdS fór
hann fyrr en vaxiS gat og orSiS stór
og skildi, liversu guSinn þoldi þaS,
dS þannig hrakinn vœri úr staSi í staS, —
fyrst guSi Ifóss og listar heyrSi hann til
frá lífsins fyrstu stundu, — um alda bil
lians kyn var lionum helgaS, — heilagt, sýnkt,
aS hof lians laufi sígrœnu yrSi kringt
og þeir, sem guSnum hlypu hróSurs til
í hœSa-köpp, aS nœmi listar skil, —
því krýndust, — tneSan yrSi uppi tíS, —
og einhver rœkt til kvœSis sýiul meS lýS, —
svo guSinn vildi heyra þeirra hljóS, —
um hjálpa þeim af sinni stallaglóS
einn <neista eSa tvo, — aS brysti í bál, —
aS braga-launum, — skildu hans Hávamál. —
IV.
Þú jöfurr Ijóss og listar, —- heyrSu mig,
þú lífgjafinn á heilbrigSinnar stig,
tak mig aS þér, lof mér lifa í ró
í lofnar þinnar himna goSaskóg, —
mér vökvu og skin þitt veit — er hlutfall ber
aS vaxa megi eg upp aS fágan þér, —
af laufi mínu í lárviSar-krans þinn
tak lífrœn tros, aS iSgræn verSi og svinn, —
um enniskára þína, eins og hin,
sem af þú grípur suSrœnunnar hlyn
í grískri jörS, oð grjótúni’ Ólymps ranns,
sem greri þar frá tíSum ómunans. —
V.
I norSri áttu öndugi hér og þar, —
í alviSrunni — sem viS Delos-mar,
er segulhvolfa vetrar vísna-ím
á voga elja eins og silfur-hrím
um heiSis nœtur fellur, -— sindrar sól
um sólhvörfum viS skamma dagsins jól.
%
VI.
A sólstóSum þú áheyrn veitir óS, —
þá ofmikiS ei þitt er lundar tróS, —
því hverjum vel að hyggja verSur lár,
fyr hjar hans tryggja, — urSi Vóluspár. -—
Ver heyrSur vel — sem áttir aSal til, —
aS Eli-vogum, —- þyti lárs þíns skil, —
þótt þjóti láigt viS lœk, og jörfa ár,
hann líttu örr um Helíosar brár.
Hann láttu ei fluttan hreppa-flutning heims,
en honum vita staS aS skins og hreims, —
fyrst rœSurSu yfir heimum birtu og brags, —
þar biiSu honum dvöl til sólarlags
í botni dals und tindum tandra blám
viS taufurkviSu fossa, i gjögrum hám.
Lát einn hann standa undir þinni vernd,
og efdör honum þar í hjarta send,
er viltu í hlíSar halli hann sér skaut,
úr hita og kulda leystur veSur-þraut. —
Þig kastaSirSu á dul, er viS hann kratt, —
hans kjör frá eilífS meS þér hafSir statt. —
VII.
Nú lárinn hefir lifaS sjötíu ár, —
þaS langur tími er, og aldur hár, —
já, jafn vel fyrir lár í Ijósi og sól, —
á leiSum suSurs viSur gróSur-skjól, —
þar sígrœn lauf til sigurskrans hann ber
viS söng og dans og IjóS, — sem viSa fer, —
viS guSa vernd og helgi Delfa-hofs, —
hvaS þá í norSri — á Vegum storma rofs, —
ef fluttur er aS gróa í auSnum einn,
und ísi og frosti og regni, — aS grói beinn
og strangur verSi og mikill, — lengi líf,
og láti ei ásjást, þrátt fyrir veSur-kíf. —
VIII.
Þii lárnum hefir léS helzt til mörg ár, —
hann lútur er, — og orSinn hélugrár.
H ann þreyttur er á fœrslu úr reiti í reit,
frá reyrum onaS fjöru, úr sveit í sveit,
um megin-lönd og eyjar, — öngan staS
hann átti, er mátti hann stöSugt hallast aS, —
ei honum blaS né börkur lengur hlýr,
á berurjóSurs þorpi um hann gnýr
ditnm veSur mörg, — úr Elivoga átt, —
sem ekki viS hann sœttist fullri sátt. —
IX.
AS hofi þín honum veittu griS, —
lát höfga á hann falla stall þinn viS, —
sig rauSa-tindi’ und tíSar utan viS, —
á torfunni, sem ól hann, þrá’r hann friS. —
G uS, óSa og lista, heyrSu hróSur-bón, —
viS hann þig sœrir loft og sœ og frón. —
Lárus Sigurjónsson.