Ingólfur - 22.08.1944, Blaðsíða 2

2
INGÓLFUR
SCHACHT
„Leynivopn Þjóðverja44,
til að „vinna friðinn“.
(Útdráttur úr grein í Readers Digest eftir Max
Immanúel, þýskan Gyðing í Bandaríkjunum).
INGÖLFUR
Otgef.: Nokkrir Þjóðveldissinnar
Ritstjóri:
HALLDÓR JÓNASSON
(simar: 2802 og 3702)
Afgreiðsla í Ingólfshvoli
(símar 2923 og 5951)
— INGÓLFUR kemur út á hverj-
nm mánudegi og aukablöð eftir
þörfum. Missirisverð kr. 12,00, 1
lausasölu 35 aura.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar
___
Stvrkið friálsu
blöðin.
Blaðið Skutull á ísafirði
liefur fyrirfarandi koniið
fram með allmiklu frjáls-
legra yfirbragði en títt er um
flokksblöð. — Það kom því
ekki á óvart, er það fréttist,
að flokkurinn treystist ekki
til að taka ábyrgð á ritstjór-
anum Hannibal Valdimars-
syni, og hefði því „gefið hon-
um blaðið“. —
Á meðan þjóðin er ekki
undir heildarstjórn, helzt
engum flokki uppi að taka
þjóðholl heildarsjónarmið.
Alþýðuflokksmenn liafa lýst
því í ritum og ræðum hvað
flokkur þeirra hefur tapað
á því að sýna á sér bilbug til
samkomulags um heildar-
hagsmuni. Ætti þá ekki að
vanta nema herzlumuninn,
að flokkurinn skildi nauð-
syn á þjóðræðilegri stjórn-
skipun, sem verndar heild-
ina og alla þá er taka mál-
stað hennar.
Sem baráttusamtök gegn
öðrum flokkum er Alþ.fl. þó
ekki kominn á það stig að
hann geti notað í sinni þjón-
ustu mann, sem leyfir sér að
halda fram sjálfstæðuin skoð
unum um almenn velferðar-
mál. Hitt kann að vera, að
margir einstakir flokksmenn
séu komnir það langt að sjá
nauðsyn á þessu og að þeir
geti eftir sem áður veitt blað
inu nægilegan styrk til að
geta staðist.
Ef svo er, þá ber að fagna
því að H. V. skuli hafa náð
þeim tökum á „Skutli“ að
Iiann geti skrifað í blaðið
það sem hann finnur rétt og
satt.
Fer nú ekki þjó'öin að
finna sig fullsadda á því a!5
flokkarnir kœfi nióur allar
frjálsar hugsanir hennar og
raddir? -— Una menn því nú
mikið lengur en orðið er að
vera aðeins flokksþrælar og
mega bráðum livorki tala,
rita né lesa annað.en það
sem þeim er fyrriskipað?
Hugsunarleysi, hugleysi
Maðurinn, sem sérstaklega
þarf að vara sig á, þegar kem-
ur að friðarsamningunum, er
geysilangur Þjóðverji, er nefn-
ist dr. Hjalinar Horace Greely
Schacht — raunar kunnasti f jái'
málamaður Þýzkalands, en
engu síður útfarinn í öllum
stjórnmálabrögðum. Hitler og
herforingjaráðið verða þá orð-
ið hættulausir aðilar. En
Schacht — varasamastur allra
Þjóðverja — væri viss með að
fá sig tekinn gildan sem samn-
ingsfulltrúa.
Þegar á þessari stund er
Þýzkaland í óða önn að undir-
búa fjármála- og stjórnmála-
sókn, er byrja skuli í sama vet-
fangi og styrjöldinni er lokið.
Það verður reynt að bjarga sem
mestu af herfanginu, að kom-
ast hjá skaðabótum, jafnvel að
fá fé til endurreisnar — í stuttu
máli að búa allt í haginn fyr-
ir þriðju heimsstyrjöld. Dr.
Schacht er þar undir, ofan á
og allt í kring.
Ríkisútvarpið þýzka hefur
skýrt frá því, að Schaclit væri
og hégómaskapur sýnast nú
vera að verða mest áberandi
einkunn í þjóðlífi vor íslend
inga. Þessu veldur flokka-
þrælkunin. Hún vinnur
markvíst að afmenntun þjóð
arinnar og hengir allstaðar
tilhúin leiktjöld fyrir sjónar-
svið veruleikans, svo að eng-
inn geti helzt lengur mynd-
að sér sjálfstæðar skoðanir.
Margt bendir þó á, að
meira sé eftir af sjálfliugs-
andi mönnum í landinu en
í fljótu bragði sést. — Þess-
ir menn verða að æfa hug-
rekki sitt og sanna tilveru
sína með því að gera vart við
sig áður en það er of seint.
—- Þeir eiga nú fyrst og
fremst að heimta frjáls bloð
og styrhja þau með ráði og
dáð.
Sú þjóð sem ekki þolir
frjáls ldöð er andlega dauð.
Af frjálsu blöðunum má
ekki heimta að þau séu ó-
skeikul og hitti á það rétta
þegar í stað. En þá kröfu
verður að gera til þeirra að
þau leitist af alefli við að
leiðrétta úreltar skoðanir og
halda hugsun þjóðarinnar
ferskri, lifandi og starfandi.
Munið eftir því að ærleg
og hraustleg sókn er aðalat-
riðið, og að víxlspor stigin
í réttum sóknarhug eru oft
virkust til að vísa á hið rétta.
Hvað sem þið finnið að
frjálsu blöðunum, verða þaó
þó þau, sem þjófiin verfíur
að heita fyrir sig.
í ónáð Nazista. Þar er einmitt
verið að leggja undirstöðuna að
því, að Schacht verði talinn
lilutgengur fulltrúi í friðar-
samningum. Þið getið reitt ykk-
ur á, að lianu segist svo sem
allt af hafa verið á móti Naz-
istum, er þar að kemur — og
jafnvel dálítið fyrr.
Ég þekki Schaclit. I áratug
starfaði ég náið með lionum í
Þýzka ríkisbankanum, sem
liann stjórnaði þá. Hann var
svo sem ekki óvinveittur mér.
Ár og síð var hann að ráðleggja
mér að leggja mig eftir auð-
söfnun og snúa mér því næst
að stjórnmáluin og láta ekkert
standa mér í vegi.
Schacht er eins og tíma-
sprengja. Verði liann í aðstöðu
til áhrifa, mun hann springa
og sprengja í loft upp alla dag-
drauma Bandaríkjamanna um
alþjóðafrið og farsæld. Ein af
ástæðunum til þess, að hann er
svo hættulegur, er sú, að hann
þekkir Bandaríkin út og inn
og er vel kynntur liér. Faðir
hans átti um hríð lieima i
Brooklyn*) og dáðist mjög að
Bandaríkjunum og bætti nafni
hins fræga blaðamanns, Hor-
ace Greely, við nafn sonar síns.
Árið 1931—32 fór hann um öll
Bandaríkin sem fulltrúi Hitler?
og flutti erindi í stórborgum,
þar sem hann lýsti Hitler sem
frjálslyndum auðvaldssinna og
bezta náunga og sannasta frið-
arvini, sem Þýzkaland hefði átt
í valdaaðstöðu. Við vini í New
York sagði hanii: „f Þýzka-
landi er að rísa upj) maður, sem
er meiri en Najioleon, jafnoki
,1 esú Krists“.
Schacht er heillandi. Það
verður ekki af honum haft. Og
svo slunginn, að innblæstri
gengur næst. Og hér á hann
fjölda vina meðal forustu-
manna fjármála og stóriðju.
Því er verr, að margir þeirra
treysta honum enn.
Upp á síðkastið hefur hann
verið að ferðast til Svisslands
og frá. (Hann er þo ekki í al-
varlegri ónáð en svo!). Þar hef-
ur liann talað við einn af helztu
bankamönnum Bandaríkjanna.
Umboðsmenn lians hafa átt
svijiaðar samræður í Lissabon,
Madrid og Buenos Aires.
Nýlega stakk Schacht upj) á
))ví, að eftir styrjöldina yrði
iðnaður Þýzkalands settur und-
ir sameiginlega stjórn hrezkra,
amerískra og þýzkra iðjuhölda.
Aftur á móti yrði Þýzkalandi
leyft að kjósa sér sjálft stjórn
og lialda verksmiðjum sínum
Ujijiástunga þessi fékk raunar
litlar undirtektir, og stakk
Schacht ])á uj)j) á því, að liann
skvldi sjá svo um, að andstaða
þýzku herjanna á vesturvíg-
stöðvunum yrði linuð, svo að
herir Breta og Bandaríkja-
manna kæmust til Berlínar a
undan Rússum. Þetta hef ég frá
áreiðanlegum lieimildum, enda
*) Hluti af New York.
er það ofurskiljanlegt. Schacht.
gerir sér engar vonir um „skiln-
ing“ á sér j>ersónulega af Rússa
hálfu.
Aðalfriðarsóknin byrjar þó
auðvitað þá fyrst, er styrjöld-
in endar. Þá mun minn gamli
viiiur Schacht, allur Ijómandi
af hjartanlegri einlægni, reyna
að gera sigur Bandamanna afi
ósigri.
Vega- og verksmiðjukerfi
Þýzkalands var endurreist og
endurhætt eftir fyrri heims-
styrjöldina fyrir lánsfé almenn-
ings sparifjáreigenda Vestur-
veldanna — og lítið af því var
endurgreitt. Schacht neitaði
blákalt að greiða vexti af rík-
isskuldabréfum, sem útlending-
ar áttu. Við það féllu, skulda-
bréfin í verði og keypti Schaclit
þau þá sjálfur lianda Ríkis-
bankanum fyrir brot af nafn-
verði.
Það var líka Schacht sem
tefldi svo af Þýzkalands hálfu.
að lokin urðu þau, að það
greiddi liér um bil ekkert af
liinum tilteknu stríðsskaðabót-
um, en fékk svo ótiltekinn
greiðslufrest með öllu. Að.því
búnu, var vegurinn greiður fyr-
ir valdatöku Hitlers og nýja
styrjöld.
Mest af þessu kom Schacht
í verk undir yfirráðum Weim-
arlýðveldisins, sem forstjóri
Ríkisbankans.. Þegar liann sá,
að Hitler mundi ná völdunuin,
sagði liann af sér forstjórastöð-
unni og lióf rudjlalegar árásir
á sína gömlu samstarfsmenn.
Þegar þeir svo voru teknir af
■ífi eÓa settir í fangabúðir,
hreyfði hann hvorki legg né lið
neinum þeirra til bjargar. En
liann var líka: gerður fjaxmála-
einvaldúr í Þriðja ríkinu.
Miinchenbjórstofa Hitlers fékk
á sig alþjóðlegan virðuleika-
8vip við nærveru Schachts.
Núna er Schacht 67 ára.
Hann er 6, fét og 3 þurnl. á hæð
og notar 4 þuinlunga gúmm-
flibba. Stresemann, sem var
utanríkisráðherra Weimar-Iýð-
veldisins, var vanur að segja, að
flibbinn væri hið eina hreina
í fari hans.
1 persónulegu viðmóti er
Schacht afarmisjafn eftir því,
við hvern hann á. Við undir-
menn er liann byrstur og ósann
gjarn og við andstæðinga oft
óþolandi ruddalegur. Þegar
liann vill, getur hann verið
töfrandi jiersónuleiki. í kvik-
myndinni Mission to Moscow
(gerð eftir för Joseph Davies,
fulltrúa Bandaríkjanna, til
Moskva) er Schacht sýndur sem
einlægur og stórhrotinn náungi,
er mundi hrjóta sig í mola fvrir
þig, ef með þyrfti.
Sumarið 1939 fór hann til
Frakklands og Bretlands og
„varaði f jármálaráðuneytin
„við“ yfirvofandi styrjöld og
Iivíslaði „í strangasta trúnaði“
lýsingar á hernaðarvél Nazista.
Það var nú frámlag Schachts tii
þeirrar taugastyrjaldar, sem
I litler vonaði að komast af með
í vestri.
Schacht gerðisl aldrei beinn
meðlimur Nazistafélagsskapar-
ins, unz Hitler gerði liann aö
lieiðursfélaga, enda hata þeir
hann, Giibbels og Himmler, og
yfirleitt vantreysta Nazistar
honum, sem ekki er að undra
því margan manninn og félags-
skapinn hefur hann svikið. Er
það eitt hið furðulegasta- við
Schacht, liversu honuin liefur
allt af tekist, þrátt fyrir það,
að komast yfir trúnað manna
og mikilvægustu trúnaðarstöð-
ur. —
Hann byrjaði sem eftirlits-
maður með starfsfólki í hanka.
I fyrri lieimsstyrjöldinni var
hann orðinn liægri liönd land-
stjóra Þjóðverja í Belgíu, en
þar varð liann ujijivís að því
að draga fé undir hankann,
sem hami liafði starfað við. Seni
forstjóri Ríkisbankans anðgað-
ist liann á duldu gengisbralli í
Sviss- Auk þess liafði liann á
laun gerst baklijarl ýmissa stór-
iðjnhölda og notað aðstöðu sína
til að láta kaujia þeirra vörur
öðrum fremur.
Það var Scliaclit sein dróg út-
fiutningsverzhin Þjóðverja und
ir umráð ríkisins og kom á fót
vöruskiftareglunni, en liún
gerði vígbúnað Þýzkalands fær-
au, enda var þá oftast skift á
vörum með vígbúnaðarmikil-
vægi og leikföngum eins og ljós
myndavélum og öðru þaðan af
meinlausara eða- fánýtara.
Hann fann ujip gjaldmiðil, sent
sýndi sig, er til kom, að vera
ónothæfur nema í Þýzkalandi
eða fyrir þýzkan varning.
Einliverju sinni var Scliacht
fenginn til að gera yfirlit yfir,
hvað hafa mætti af Balkanþjóð
unum. Er liarðsvíraðir nazistar
yfirfóru plaggið og bentu hon-
um á, að liann hefði ekki ætlað
alþýðu þeirra landa neitt til að
lifa á, varð lionum að orði:
„Nei, hvað er að tarna! Þurfa
þeir nú líka að éta?“
Síðan 1937, er Schaclit hafði
lokið því verki að undirbyggja
lierveldi Þýzkalands fjárliags-
og iðnaðarlega, liefur hann tal-
ist liafa það eitt fyrir stafni að
ala upp fyrirmyndarsvín á hú-
garði sínum. En allar trúverð-
ugar lieimildir benda til þess,
að hver sem það verður, er
stjórnar Þýzkalandi eftir styrj-
öldina, muni sá finna Schacht
annað hvort við sína liægri lilið
eða hangandi í gálga.
Það, sem hann vill og liefur
allt af viljað, er að vera sjálf-
ur einvaldur í Þýzkalandi.
Stofnun þjóðardeildar
þess að’ hafa sem mest um-
leikis og sem mest tök á kjós-
endum í baráttunni liver
gegn öðrum.
Þetta verður eitt af því
fyrsta sem þjóðræðið leið-
réttir.
Fyrst og fremst mun það
greina hagkerfi þjóðarinnar
(atvinnu- og fjárinál) mjög
skýrt frá stjórnkerfinu. —
Og í öðru lagi munu smærri
þjóðarpartarnir: — sveitir,
bæir, héruð og stofnanir fá
endurskilað þeim rétti ogþví
valdi,' sein þeir liafa verið
rændir — auðvitað þó í sem
fyllstu samræmi við rétt og
þarfir heildarinnar.
Þessar aðgerðir minnka að
miklum mun verksvið Al-
þingis og ríkisstjórnar og ým-
ist afnema eða leysa á eðli-
legan hátt ýms lielstu póli-
tísku stríðsatriðin sem nú
þjaka þjóðlífinu.